Cukrzyca jest chorobą cywilizacyjną o przewlekłym charakterze. Cukrzyca stanowi poważne, globalne zagrożenie, a liczba chorych z cukrzycą gwałtownie wzrasta. Co 5 sekund na świecie diagnozuje się cukrzycę u kolejnej osoby, co 10 sekund ktoś umiera z powodu jej powikłań. Liczba nowych zachorowań rośnie w tak dramatycznym tempie, że w 2030 r. może osiągnąć 438,4 mln [1] Pomimo tego, wiele osób nie jest świadomych istnienia tej choroby – jej przyczyn, przebiegu oraz powikłań. A to powoduje, że wokół cukrzycy narasta wiele mitów. Spróbujmy obalić niektóre z nich.
Przy cukrzycy nie można prowadzić samochodu
W Polsce osoby chore na cukrzycę mogą ubiegać się o prawo jazdy we wszystkich kategoriach, jednak wiąże się to ze spełnieniem dodatkowych warunków m.in. uzyskania opinii diabetologa, który potwierdzi dobre wyrównanie metaboliczne cukrzycy oraz niewielką skłonność do ciężkich niedocukrzeń. Kierowcy podlegają regularnym kontrolnym badaniom lekarskim, ale okres między badaniami nie może być dłuższy niż 5 lat (dotyczy kat. B). W przypadku insulinoterapii okres między badaniami wynosi 1 rok. Prawo jazdy (kat.B) – zarówno dla chorych na cukrzycę typu 1, jak i cukrzycę typu 2 wydawane jest na okres 5 lat. [2] Możliwość uzyskania prawa jazdy przekreśla niewystarczająca świadomość hipoglikemii, oznaczająca w porze czuwania, nieodczuwanie patologicznie niskich wartości glikemii lub brak reakcji na nie, pomimo alertu przekazywanego przez urządzenie zewnętrzne do ciągłego monitorowania glikemii (CGM), co w konsekwencji może prowadzić do ciężkiej hipoglikemii i zaburzeń świadomości. Względnym przeciwwskazaniem zdrowotnym jest nawracająca ciężka hipoglikemia (tj. co najmniej dwa przypadki ciężkiej hipoglikemii w okresie ostatnich 12 miesięcy). [3]
Diabetycy nie mogą jeść owoców, bo mają dużo cukru
To prawda, że owoce zawierają cukry proste. Prawdą jest również, że powodują szybki wzrost poziomu glukozy we krwi. Nie oznacza to jednak, że trzeba z nich całkowicie zrezygnować. Owoce dostarczają organizmowi całe mnóstwo witamin i minerałów – nie są to wyłącznie puste kalorie. Chorzy na cukrzycę powinni spożywać owoce z umiarem. Najlepiej wybierać te o niskim indeksie glikemicznym, takie jak agrest, awokado, maliny, grejpfruty, czarną porzeczkę czy wiśnie. Sięgając po owoce, warto pamiętać o dwóch zasadach. Po pierwsze – im bardziej dojrzały owoc, tym wyższy indeks glikemiczny. Mając do wyboru zielonego banana i dojrzałego – wybierzmy tego pierwszego. Po drugie, proces rozdrabniania niszczy włókna błonnika, przez co traci on swoje właściwości opóźniające wchłanianie
glukozy. Surowe jabłko będzie lepszym wyborem niż mus, obrana pomarańcza podzielona na cząstki będzie lepszym wyborem niż świeżo wyciśnięty z niej sok. [4]
Można chorować na łagodną formę cukrzycy
Cukrzyca przez wiele lat może być chorobą utajoną, niepowodującą żadnego dyskomfortu. Dlatego choroby tej nie można ignorować. W cukrzycy typu 2 podwyższone stężenia glukozy utrzymują się wiele lat przed pojawieniem się objawów. Mimo braku objawów klinicznych choroby, podwyższone stężenie glukozy, zwiększa ryzyko późnych powikłań cukrzycy, zwłaszcza sercowo-naczyniowych takich jak zawał serca czy udar mózgu, które są najczęstszą przyczyną zgonów. Żadnej z postaci tej choroby nie wolno bagatelizować. [5] Nie ma czegoś takiego jak „łagodna” forma cukrzycy – każda z postaci tej choroby jest niebezpieczna i może nieść katastrofalne skutki dla naszego zdrowia.
Diabetycy nie mogą robić tatuaży
Taki mit może wynikać z faktu, że cukrzyca zwiększa ryzyko zakażeń skóry, a w trakcie zabiegu tatuowania dochodzi do przerwania ciągłości skóry. Diabetycy są bardziej podatni na zakażenia, a ich leczenie trwa dłużej, jeśli cukrzyca nie jest dobrze wyrównana. Chorując na cukrzycę można zdecydować się na tatuaż, należy jednak pamiętać o kilku kwestiach. Po pierwsze, niezbędna będzie konsultacja z diabetologiem. Zweryfikuje on wyrównanie metaboliczne i obejrzy skórę w miejscu planowanego tatuażu. Po drugie, należy wybrać odpowiednie studio tatuaży – przy tego rodzaju zabiegach, sterylność to podstawa. Przy wyborze miejsca, nie należy kierować się wyłącznie ceną. Solidny salon powinien być czysty, zatrudniać wykwalifikowanych fachowców i cieszyć się dobrymi opiniami – te z łatwością sprawdzisz w Internecie. Po trzecie, o swojej chorobie powinieneś poinformować pracowników studia. Powinni być uważni na twój stan i niepokojące zmiany zachowania. Wykonanie tatuażu to zabieg często wielogodzinny. Warto mieć przy sobie węglowodanową przekąskę na wypadek hipoglikemii. Podsumowując – to nie prawda, że cukrzyca wyklucza posiadanie tatuaży. Do tego przedsięwzięcia należy się po prostu dobrze przygotować. [6]
Cukrzyca nie wpływa na libido
Cukrzyca wpływa na wiele aspektów życia, również na seksualność. Cukrzyca jest najważniejszą przyczyną zaburzeń erekcji u mężczyzn. [7] Z kolei kobiety chore na cukrzycę cierpią częściej na depresję. Depresję może powodować stale utrzymująca się lub nawracająca hiperglikemia. Libido u większości kobiet jest tak niskie, że nawet nieznaczne epizody depresji mogą powodować jego utratę. Jeśli cukrzyca nie jest dobrze wyrównana, może być przyczyną depresji, prowadząc do zaburzeń seksualnych. Kolejny aspekt, o którym warto wspomnieć to hiperglikemia. Hiperglikemia zwiększa podatność na grzybicze infekcje pochwy. Może to powodować bolesność stosunku, co z kolei eliminuje podniecenie i istotnie upośledza zdolność do osiągania orgazmu. Brak właściwego nawilżenia powoduje również dyskomfort u drugiej strony stosunku, a zatem oboje partnerzy mają trudność z osiągnięciem fizycznego zadowolenia. Stosunek seksualny, jak i poprzedzająca go gra wstępna wiążą się z dużym wydatkiem energetycznym. W zależności od czasu trwania i intensywności stosunku można zużyć nawet do 600 kcal. Jeśli wartość stężenia glukozy zbliża się do dolnej granicy normy, a w żołądku nie ma odpowiedniej ilości rezerwowych kalorii, efektem wzmożonej aktywności seksualnej może być hipoglikemia. [7] Cukrzyca ma niekorzystny wpływ na szeroko pojętą seksualność kobiet i mężczyzn dotkniętych tą chorobą. Potwierdzają to badania. 42% chorych celowo lub w wyniku działania mechanizmów obronnych wycofuje się z aktywności seksualnej, lub znacznie ją ogranicza. Niektóre publikacje podają, że tylko 60% mężczyzn i kobiet chorych na cukrzycę jest aktywnych seksualnie. [7]
Autor: Natalia Lipska Kapłunow – edukator w cukrzycy
Źródła:
[1] Koalicja na rzecz walki w cukrzycą, Raport, Wyniki badania „Społeczny obraz cukrzycy” http://ippez.pl/wp-content/uploads/2019/03/Spoleczny-obraz-cukrzycy-raport.pdf, s. 5, dostęp z dn. 9.10.2022
[2] www.heydoc.pl/s/article/Cukrzyca-a-prawo-jazdy-regulacje-badania-lekarskie-wymagania-Prawo-jazdy-dla-diabetyka, dostęp z dn. 8.10.2022
[3] Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę 2022 Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego, s,111, https://ptdiab.pl/images/docs/zalecenia/CTiD-1-2022-pl.pdf, dostęp z dn. 8.10.2022
[4] Łatwo przystępny indeks glikemiczny i tabela kalorii https://diagnosis.pl/indeks-glikemiczny-tabela-pdf dostęp z dn. 8.10.2022
[5] Okiem diabetologa, dr n. med. S. Badurek https://www.gabinetyodserca.pl/okiem-diabetologa/, dostęp z dn. 8.10.2022
[6] https://mojacukrzyca.pl/marze-by-miec-tatuaze-czyli-o-pigmentacji-skory-cukrzyka-slow-kilka/ dostęp z dn. 9.10.2022
[7] Zaburzenia seksualne u kobiet chorych na cukrzycę, L.Jovanovic , Via Medica ISSN 1640–8497 https://journals.viamedica.pl/clinical_diabetology/article/download/8908/7574 s.118, dostęp z dn. 8.10.2022
