Jak prawidłowo przechowywać INSULINĘ i inne leki przeciwcukrzycowe?

Jak prawidłowo przechowywać INSULINĘ i inne leki przeciwcukrzycowe?

Insulina i inne leki przeciwcukrzycowe wymagają odpowiedniego przechowywania, aby zapewnić ich pełną skuteczność. Diabetycy muszą zwracać szczególną uwagę na warunki, w jakich przechowują swoje leki, ponieważ nawet drobne odstępstwa od rekomendowanych zasad mogą wpływać na ich działanie, co z kolei ma bezpośredni wpływ na kontrolę poziomu glukozy we krwi. W tym artykule omawiamy szczegółowo, jak przechowywać insulinę oraz leki przeciwcukrzycowe w różnych warunkach, w domu i podczas podróży.

Insulina – jak ją przechowywać?

Insulina jest hormonem, którego stabilność może być łatwo zakłócona przez zmiany temperatury. Właściwe przechowywanie insuliny jest więc kluczowe, aby nie utraciła ona swoich właściwości.

Przechowywanie insuliny w lodówce

Insulina przeznaczona do przechowywania powinna znajdować się w lodówce, gdzie temperatura mieści się w przedziale od 2 do 8°C. Jest to idealna temperatura do dłuższego przechowywania zapasów insuliny, których aktualnie nie używamy. W przypadku zbyt niskiej lub zbyt wysokiej temperatury struktura insuliny może ulec zmianie, co wpłynie na jej skuteczność.

Insulina, która uległa zamrożeniu, nie nadaje się do dalszego użytku. Zmiany wywołane zamarzaniem mogą trwale uszkodzić strukturę tego hormonu. Insulina powinna być więc przechowywana w głębszej części lodówki, z dala od ścianek zamrażarki. Jeśli insulina przypadkiem zamarznie, należy ją wyrzucić i nie próbować jej rozmrażać.

Jeśli insulina jest aktualnie stosowana, można przechowywać ją w temperaturze pokojowej (około 15–25°C) przez okres do 28 dni, pod warunkiem że nie jest narażona na działanie bezpośrednich promieni słonecznych ani wysokich temperatur. Insulina przechowywana w temperaturze pokojowej nie jest zimna przy iniekcji, co może zwiększyć komfort pacjenta i zmniejszyć ryzyko podrażnienia w miejscu wkłucia.

Przechowywanie insuliny w domu

Codzienne przechowywanie insuliny powinno uwzględniać stałe miejsce, z dala od źródeł ciepła i bez dostępu do światła słonecznego. Insulina może być przechowywana na półce lub w szufladzie w chłodniejszej części pomieszczenia. Ułatwi to dostęp do niej podczas codziennych iniekcji i pozwoli na utrzymanie stabilnej temperatury.

Przechowywanie leków przeciwcukrzycowych – tabletki i inne preparaty

Leki przeciwcukrzycowe dostępne w różnych formach – tabletek, kapsułek, czy płynów doustnych – również mają swoje specyficzne wymagania dotyczące przechowywania.

Tabletki i kapsułki: Większość leków doustnych powinna być przechowywana w suchym, chłodnym miejscu w temperaturze pokojowej, najlepiej w oryginalnym opakowaniu lub pojemniku aptecznym. Łazienka i kuchnia nie są idealnymi miejscami ze względu na zmienność temperatur i wilgotności. Wilgoć może mieć wpływ na strukturę tabletek, co może prowadzić do ich zmiękczania lub rozkruszania.

Leki w płynie: W przypadku preparatów płynnych zasady przechowywania mogą się różnić. Niektóre płynne leki doustne należy trzymać w lodówce, inne mogą być przechowywane w temperaturze pokojowej. Informacje dotyczące przechowywania znajdują się zazwyczaj w ulotce dołączonej do opakowania i powinny być bezwzględnie przestrzegane.

Transportowanie insuliny i leków przeciwcukrzycowych

Transportowanie insuliny i innych leków przeciwcukrzycowych wymaga uwagi, zwłaszcza podczas dłuższych podróży lub podróży samolotem. Zmienne warunki pogodowe mogą wpływać na stabilność leków, dlatego warto zastosować dodatkowe środki ostrożności.

Krótkie podróże

Insulina przechowywana w temperaturze pokojowej przez kilka godzin (np. podczas podróży samochodem) zwykle zachowuje swoją skuteczność. Dla bezpieczeństwa warto jednak przechowywać insulinę w zacienionym miejscu lub w torbie termoizolacyjnej. Należy unikać bezpośredniego kontaktu z nagrzanymi powierzchniami, takimi jak deska rozdzielcza w samochodzie.

Dłuższe podróże i torby chłodzące

Torby termoizolacyjne: Na dłuższe podróże najlepiej sprawdzą się torby termoizolacyjne lub chłodzące z wymiennymi wkładami. Przed podróżą należy zamrozić wkłady chłodzące, a następnie umieścić je w torbie razem z insuliną, co zapewni odpowiednią temperaturę na czas transportu.

Unikanie ekstremalnych temperatur: Insulina i inne leki przeciwcukrzycowe mogą zostać przegrzane lub zamarznąć przy ekstremalnych temperaturach. W zimie warto używać dodatkowych termoizolacyjnych osłonek lub etui, aby zapobiec wychłodzeniu, a w lecie unikać długotrwałego przechowywania insuliny w nasłonecznionych miejscach, takich jak samochód.

Podróże lotnicze: Podczas lotów warto mieć insulinę w bagażu podręcznym. Temperatura w luku bagażowym może być zbyt niska, co może prowadzić do zamarznięcia leku. Warto wcześniej sprawdzić politykę linii lotniczej dotyczącą przewożenia leków i insuliny oraz przygotować odpowiednie dokumenty medyczne potwierdzające konieczność przewozu.

Oznaki wskazujące na to, że insulina może być nieskuteczna

Niektóre zmiany w wyglądzie insuliny mogą sugerować, że nie jest już ona w pełni skuteczna:

  • Wygląd: Insulina powinna być klarowna lub lekko opalizująca. Jeśli zauważysz, że zmieniła się jej barwa, pojawiła się mętność lub widoczne drobinki, należy zrezygnować z jej użycia.
  • Krystalizacja: Zbyt niskie temperatury mogą powodować krystalizację insuliny, co jest oznaką, że może ona działać inaczej niż oczekiwano. Taka insulina również nie powinna być stosowana.

Prawidłowe przechowywanie insuliny i leków przeciwcukrzycowych jest kluczowe dla zachowania ich skuteczności i bezpieczeństwa pacjenta. Insulinę najlepiej trzymać w lodówce, chyba że jest aktualnie w użyciu – wtedy można przechowywać ją w temperaturze pokojowej, z dala od źródeł ciepła i światła. Podczas podróży warto korzystać z toreb termoizolacyjnych, a insuliny nie należy umieszczać w bagażu rejestrowanym podczas podróży lotniczych. Przestrzeganie zasad przechowywania leków ma bezpośredni wpływ na skuteczność terapii cukrzycowej.

Źródła:

https://www.dann.edu.pl/artykuly/jak-prawidlowo-przechowywacc-insulinee.html (dostęp z dnia 28.10.2024 r.)

https://diabetyk.org.pl/jak-przechowywac-insuline/ (dostęp z dnia 28.10.2024 r.)

https://leki.pl/poradnik/jak-przechowywac-insuline/ (dostęp z dnia 28.10.2024 r.)

Czytaj więcej
Jak bezpiecznie monitorować poziom cukru u DZIECI z cukrzycą?

Jak bezpiecznie monitorować poziom cukru u DZIECI z cukrzycą?

Monitorowanie poziomu cukru we krwi u dzieci z cukrzycą to kluczowy element codziennego zarządzania tą chorobą. Regularne pomiary glukozy pozwalają na szybkie reagowanie na zmiany poziomu cukru, co pomaga unikać hipoglikemii i hiperglikemii. Monitorowanie cukrzycy u dzieci może być wyzwaniem zarówno dla dziecka, jak i jego rodziny, ale dzięki nowoczesnym technologiom i odpowiednim urządzeniom, ten proces staje się coraz prostszy i bardziej komfortowy.

Dlaczego monitorowanie poziomu cukru we krwi u dzieci z cukrzycą jest tak ważne?

Cukrzyca typu 1, która najczęściej dotyka dzieci, to schorzenie autoimmunologiczne, w którym trzustka przestaje produkować insulinę. Insulina jest niezbędna do regulowania poziomu glukozy we krwi, a bez niej poziom cukru może szybko wzrosnąć lub spaść do niebezpiecznych poziomów. Regularne monitorowanie poziomu glukozy pozwala na dostosowanie dawek insuliny, co jest kluczowe dla zachowania zdrowia dziecka.

Nieprawidłowo zarządzana cukrzyca może prowadzić do wielu komplikacji zdrowotnych, w tym problemów z sercem, nerkami, wzrokiem czy układem nerwowym. Dzieci z cukrzycą mogą również mieć problemy z koncentracją w szkole, a nawet z codziennymi aktywnościami, jeśli ich poziom cukru nie jest odpowiednio monitorowany i kontrolowany. Dlatego tak ważne jest, aby regularnie mierzyć poziom cukru we krwi i dostosowywać leczenie w oparciu o wyniki pomiarów.

Podstawowe urządzenie do monitorowania poziomu cukru – glukometr dla dzieci

Podstawowym urządzeniem do monitorowania poziomu cukru u dzieci jest glukometr dla dzieci. Glukometr to urządzenie, które mierzy poziom glukozy na podstawie próbki krwi pobranej z palca. Pomiar za pomocą glukometru jest szybki i dokładny, a nowoczesne modele są dostosowane do potrzeb najmłodszych pacjentów, oferując intuicyjną obsługę oraz minimalną próbkę krwi, co zmniejsza dyskomfort dziecka.

Jak mierzyć cukier u dzieci za pomocą glukometru? Proces jest prosty i składa się z kilku kroków:

  1. Przygotowanie: Upewnij się, że dziecko ma czyste ręce, aby zapobiec zanieczyszczeniu próbki krwi. Następnie przygotuj glukometr, pasek testowy i lancet.
  2. Nakłucie palca: Użyj lancetu, aby delikatnie nakłuć palec dziecka. Najlepiej nakłuć bok palca, co jest mniej bolesne niż nakłucie opuszki palca.
  3. Pobranie próbki krwi: Umieść kroplę krwi na pasku testowym.
  4. Odczyt wyniku: Włóż pasek do glukometru i odczytaj wynik na wyświetlaczu urządzenia.

Regularne korzystanie z glukometru umożliwia dokładną kontrolę poziomu cukru i pozwala rodzicom na bieżąco reagować na zmieniające się potrzeby zdrowotne dziecka. Pomiar glukozy u dzieci powinien być wykonywany zgodnie z zaleceniami lekarza, zwykle kilka razy dziennie, w tym przed posiłkami, po posiłkach oraz przed snem.

Najlepsze glukometry dla dzieci

Wybór najlepszego glukometru dla dzieci zależy od wielu czynników, takich jak wiek dziecka, jego zdolność do samodzielnego korzystania z urządzenia oraz funkcje dodatkowe, które mogą ułatwić codzienne monitorowanie glikemii. Glukometry przeznaczone dla dzieci powinny być łatwe w obsłudze, szybkie, i wymagać minimalnej ilości krwi do pomiaru.

Nowoczesne glukometry oferują również dodatkowe funkcje, takie jak możliwość połączenia z aplikacją mobilną, co pozwala na zdalne monitorowanie wyników przez rodziców lub lekarzy. Tego typu funkcje mogą być niezwykle pomocne w codziennym zarządzaniu cukrzycą u dzieci.

Jak kontrolować cukrzycę u dzieci za pomocą systemu CGM – TouchCare

Oprócz tradycyjnych glukometrów, na rynku dostępne są również systemy ciągłego monitorowania glukozy (CGM), które oferują jeszcze większy komfort i bezpieczeństwo. Jednym z takich systemów jest TouchCare CGM, który można stosować u dzieci już od 2. roku życia. TouchCare CGM działa bez konieczności częstego nakłuwania palca – zamiast tego, sensor umieszczany na skórze monitoruje poziom glukozy w sposób ciągły.

System CGM, taki jak TouchCare, mierzy poziom cukru co kilka minut i przesyła wyniki do aplikacji mobilnej, dzięki czemu rodzice mogą w czasie rzeczywistym monitorować stan zdrowia swojego dziecka. TouchCare CGM wysyła również powiadomienia w przypadku niepokojących zmian poziomu cukru, co pozwala na szybką reakcję i pomaga zapobiegać nagłym spadkom lub wzrostom glukozy. Dzięki temu systemowi rodzice mają pełną kontrolę nad zdrowiem dziecka, nawet podczas snu czy aktywności fizycznej.

Zalety systemu TouchCare CGM:

  • Brak potrzeby nakłuwania palca: Dzięki sensorowi umieszczonemu na skórze system CGM monitoruje poziom cukru bez konieczności codziennych nakłuć, co znacznie zwiększa komfort dziecka.
  • Ciągłe monitorowanie: System zapewnia stały, 24-godzinny pomiar glukozy, co pozwala na pełniejszy obraz zmian poziomu cukru w ciągu dnia i nocy.
  • Alarmy w przypadku nagłych zmian: System wysyła powiadomienia, gdy poziom cukru spada lub rośnie zbyt szybko, co pozwala na szybką interwencję.
  • Analiza danych: Wyniki są zapisywane w aplikacji mobilnej, co pozwala na monitorowanie trendów glikemii i dostosowanie leczenia.

Jak kontrolować cukrzycę u dzieci?

Skuteczne zarządzanie cukrzycą u dzieci obejmuje nie tylko monitorowanie poziomu cukru we krwi, ale także dostosowywanie diety, regularną aktywność fizyczną oraz odpowiednią podaż insuliny. Rodzice muszą także uczyć swoje dzieci, jak rozpoznawać objawy hipoglikemii (niski poziom cukru) i hiperglikemii (wysoki poziom cukru) oraz jak reagować na te sytuacje.

Strony dla cukrzyków, które oferują porady oraz informacje na temat zarządzania cukrzycą u dzieci, mogą być niezwykle pomocne dla rodziców, którzy chcą nauczyć się, jak najlepiej wspierać swoje dziecko w codziennym życiu z cukrzycą.

Monitorowanie cukru u dzieci z cukrzycą to nieodłączny element codziennej opieki nad dzieckiem. Dzięki nowoczesnym urządzeniom, takim jak glukometr dla dzieci czy systemy CGM, rodzice mogą w pełni kontrolować poziom cukru u swoich dzieci i zapobiegać nagłym spadkom lub wzrostom glikemii. Regularne pomiar glukozy u dzieci pomagają w skutecznym kontrolowaniu cukrzycy i minimalizowaniu ryzyka powikłań zdrowotnych.

Czytaj więcej
Jak prawidłowo używać GLUKOMETRU?

Jak prawidłowo używać GLUKOMETRU?

Glukometr to niewielkie urządzenie, które pozwala na szybki i prosty pomiar poziomu glukozy we krwi. Dzięki niemu osoby z cukrzycą mogą na bieżąco kontrolować swój stan zdrowia i dostosowywać swoje działania, aby utrzymać poziom cukru na optymalnym poziomie. Dowiedz się, jak kontrolować cukier glukometrem, aby uzyskać wiarygodne wyniki.

Co to jest glukometr i jak działa?

Glukometr to przenośne urządzenie, które mierzy stężenie glukozy we krwi. Działa na zasadzie analizy kropli krwi pobranej z palca, którą umieszcza się na specjalnym pasku testowym. Pasek ten wsuwa się do glukometru, który następnie przetwarza dane i wyświetla wynik na ekranie. Dzięki temu osoba z cukrzycą może szybko dowiedzieć się, jaki jest aktualny poziom cukru we krwi.

Dlaczego pomiar poziomu cukru jest tak ważny? Regularna kontrola glikemii pomaga zapobiegać nagłym spadkom (hipoglikemii) i wzrostom (hiperglikemii) poziomu cukru we krwi. Zbyt wysoki lub zbyt niski poziom cukru we krwi może prowadzić do takich powikłań, jak uszkodzenie naczyń krwionośnych, nerwów, oczu (retinopatia cukrzycowa), nerek (nefropatia cukrzycowa), a także zwiększa ryzyko neuropatii cukrzycowej, chorób serca, udaru oraz stopy cukrzycowej. Regularny pomiar pozwala także na lepsze dostosowanie diety, leków oraz aktywności fizycznej.

Jak przygotować się do pomiaru glukozy glukometrem?

Prawidłowe przygotowanie jest niezbędne, aby uzyskać wiarygodny wynik pomiaru poziomu glukozy.

  • Mycie rąk – przed wykonaniem pomiaru dokładnie umyj ręce ciepłą wodą z mydłem i osusz je. Nie ma potrzeby stosowania dodatkowych środków ze spirytusem, ale jeśli zostaną użyte, upewnij się, że całkowicie odparowały.
  • Przygotowanie lancetu i pasków testowych – włóż jednorazowy lancet do nakłuwacza i ustaw głębokość nakłucia. Upewnij się, że paski testowe są odpowiednio przechowywane i mają ważny termin użycia.

Kiedy należy kalibrować glukometr?

Istnieje możliwość sprawdzenia, czy wyniki pomiarów podawane przez glukometr są prawidłowe bez konieczności kalibracji. Płyn kontrolny służy do sprawdzenia, czy glukometr i paski testowe działają prawidłowo oraz, czy pomiar wykonywany jest w sposób poprawny.

Kiedy przeprowadzić test z płynem kontrolnym:

  • kiedy używasz urządzenia po raz pierwszy;
  • kiedy używasz nowej partii pasków testowych;
  • każdorazowo w przypadku wątpliwości odnośnie prawidłowego działania zestawu lub regularnie co pewien czas, aby potwierdzić jego prawidłowe działanie;
  • w przypadku zmian w leczeniu cukrzycy;
  • kiedy wynik testu stężenia glukozy jest niższy lub wyższy od Twojego normalnego poziomu;
  • jeśli glukometr upadnie.

Jak używać glukometru krok po kroku?

Aby uzyskać dokładny wynik, należy przestrzegać kilku prostych kroków.

  • Włożenie paska testowego do glukometru – pasek testowy umieść w glukometrze zgodnie z instrukcją. Po wyjęciu paska z opakowania zamknij je szczelnie, aby uniknąć wilgoci.
  • Nakłucie palca – nakłuj boczną część opuszki palca. Najlepiej nie robić tego na kciuku ani palcu wskazującym, które są częściej używane do chwytania. Po nakłuciu samoistnie powinna pojawić się kropla krwi. Pamiętaj, aby nie ściskać palca, gdyż może to zaburzyć wynik.
  • Naniesienie próbki krwi – przyłóż pasek testowy do kropli krwi i upewnij się, że okienko kontrolne zostało w całości wypełnione. Wynik pojawi się po kilku sekundach na ekranie glukometru.
  • Bezpieczne usuwanie materiału – zużyty pasek i lancet wyrzuć do odpowiednich pojemników na odpady medyczne.

Najczęstsze błędy przy pomiarze poziomu cukru 

Wielu użytkowników popełnia błędy, które mogą wpływać na dokładność pomiaru. 

  • Nieodpowiednie przygotowanie rąk — brudne lub wilgotne ręce mogą zafałszować wynik. Pamiętaj o dokładnym umyciu i wysuszeniu dłoni.
  • Niepoprawne przechowywanie pasków testowych — paski testowe muszą być przechowywane w suchym miejscu, z dala od wilgoci i ekstremalnych temperatur. Zawsze sprawdzaj datę ważności.
  • Zbyt płytkie nakłucie — jeśli nakłucie jest zbyt płytkie, kropla krwi może być za mała, co uniemożliwi prawidłowy pomiar. Używaj lancetu o odpowiedniej głębokości nakłucia.

Jak wybrać glukometr odpowiedni dla Ciebie?

Dostępnych jest wiele różnych modeli glukometrów, które różnią się funkcjami oraz sposobem użytkowania. Wybór odpowiedniego glukometru zależy od indywidualnych potrzeb i preferencji.

  • Łatwa obsługa glukometru dla diabetyków — jeśli jesteś osobą starszą lub masz problemy ze wzrokiem, wybierz model z dużym wyświetlaczem i prostą obsługą. Warto także rozważyć glukometr z funkcją głosowego odczytu wyników.
  • Różnice między glukometrami — niektóre glukometry oferują dodatkowe funkcje, takie jak łączność z aplikacją mobilną, która umożliwia śledzenie wyników na smartfonie. Przed zakupem zastanów się, jakie funkcje będą dla Ciebie przydatne.

Na naszej stronie znajdziesz instrukcje obsługi glukometrów z linii ABRA i DIAGNOSTIC, dzięki którym z łatwością przeprowadzisz pomiar poziomu cukru we krwi oraz uzyskasz szczegółowe informacje na temat interpretacji wyników.

Jak często mierzyć poziom cukru we krwi?

Częstotliwość pomiarów zależy od typu cukrzycy oraz zaleceń lekarza. Regularne pomiary są kluczowe w utrzymaniu prawidłowego poziomu glukozy we krwi.

  • Czynniki wpływające na częstotliwość pomiarów — częstotliwość zależy m.in. od rodzaju terapii, stosowanej diety oraz poziomu aktywności fizycznej. Osoby stosujące insulinę powinny mierzyć poziom cukru kilka razy dziennie.
  • Zalecenia dla osób z różnymi typami cukrzycy — osoby z cukrzycą typu 1 zazwyczaj wymagają częstszego monitorowania poziomu cukru we krwi ze względu na stosowanie insuliny i większe ryzyko nagłych wahań poziomu glukozy. Osoby z cukrzycą typu 2, powinny wykonywać pomiary glikemii zgodnie z aktualnymi wytycznymi Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego oraz zaleceniami lekarza.

Jak mierzyć poziom cukru we krwi glukometrem? Podsumowanie

Używanie glukometru to niezbędny element życia z cukrzycą. Pamiętaj, że każde urządzenie wymaga czasu na naukę obsługi, ale dzięki praktyce zyskasz pewność, że potrafisz prawidłowo dbać o swoje zdrowie.

Pomiar cukru powinien stać się codziennym nawykiem. Regularność pozwala na lepszą kontrolę i szybsze reagowanie na zmiany poziomu glukozy. Prowadzenie dziennika pomiarów pomoże Ci i Twojemu lekarzowi w ocenie skuteczności terapii. Jeśli zauważysz nietypowe wyniki lub wahania poziomu cukru, skontaktuj się z lekarzem, aby dostosować terapię.

Czytaj więcej
CUKRZYCA TYPU 3: co to takiego i dlaczego występuje?

CUKRZYCA TYPU 3: co to takiego i dlaczego występuje?

Cukrzyca to choroba metaboliczna, która dotyka miliony ludzi na całym świecie. Choć większość z nas zna cukrzycę typu 1 i typu 2, termin „cukrzyca typu 3” jest mniej powszechnie używany, ale równie istotny. Nie jest to odrębna kategoria uznawana przez oficjalne klasyfikacje, lecz pojęcie używane do opisania cukrzycy wtórnej.

Czym jest cukrzyca typu 3?

W przeciwieństwie do cukrzycy typu 1, w której trzustka nie produkuje insuliny, oraz cukrzycy typu 2, związanej z insulinoopornością, cukrzyca typu 3 nie rozwija się samoistnie, ale jest wynikiem innych chorób lub skutkiem ubocznym stosowanych leków.

Cukrzyca typu 3 a choroby trzustki

Trzustka pełni ważną rolę w regulacji poziomu cukru we krwi poprzez produkcję insuliny. Każde uszkodzenie trzustki, czy to w wyniku chorób, urazów, czy operacji, może prowadzić do rozwoju cukrzycy typu 3. W szczególności istnieje kilka poważnych schorzeń i stanów, które bezpośrednio przyczyniają się do zaburzenia jej funkcji.

  1. Przewlekłe zapalenie trzustki – to poważna choroba trzustki, która prowadzi do stopniowego upośledzenia jej funkcji – wydzielania enzymów trzustkowych i insuliny.W efekcie trzustka traci zdolność do regulacji poziomu glukozy we krwi, co prowadzi do rozwoju cukrzycy. Przewlekłe zapalenie trzustki często wiąże się z nadmiernym spożyciem alkoholu, a osoby cierpiące na to schorzenie są bardziej narażone na rozwój cukrzycy wtórnej.
  2. Ostre zapalenie trzustki – to nagły stan zapalny trzustki, który może prowadzić do jej nieodwracalnego uszkodzenia. Ostre zapalenie trzustki często związane jest z kamicą żółciową i otyłością. Nawet po ustąpieniu ostrych objawów uszkodzenia trzustki mogą mieć długoterminowe konsekwencje w postaci cukrzycy.
  3. Nowotwory trzustki – guzy trzustki mogą zakłócać jej funkcje endokrynne, odpowiedzialne za produkcję insuliny. Pacjenci z nowotworem trzustki często zauważają zmiany w poziomie cukru we krwi jako jeden z wczesnych objawów choroby.
  4. Urazy trzustki – Bezpośrednie urazy trzustki, takie jak te powstałe w wyniku wypadków, operacji lub uszkodzeń mechanicznych, mogą prowadzić do poważnych zaburzeń funkcji trzustki.

Cukrzyca typu 3 a zaburzenia endokrynologiczne

Nie tylko choroby trzustki mogą prowadzić do rozwoju cukrzycy typu 3. Zaburzenia hormonalne, które wpływają na metabolizm glukozy, również są częstą przyczyną tej formy cukrzycy. Hormony wydzielane przez różne narządy mają bezpośredni wpływ na poziom cukru we krwi, a ich nadmiar lub niedobór może prowadzić do cukrzycy typu 3.

  1. Zespół Cushinga – To schorzenie związane z nadmiernym wydzielaniem kortyzolu, hormonu stresu, przez nadnercza. Kortyzol ma działanie podnoszące poziom cukru we krwi i zwiększa oporność tkanek na insulinę. W wielu przypadkach leczenie podstawowego schorzenia może poprawić kontrolę nad poziomem glukozy.
  2. Akromegalia – Nadmierna produkcja hormonu wzrostu przez przysadkę mózgową prowadzi do zwiększonej produkcji glukozy przez wątrobę i obniżenia wrażliwości tkanek na insulinę. U pacjentów z akromegalią często obserwuje się podwyższony poziom cukru we krwi, co prowadzi do cukrzycy typu 3. Leczenie tej choroby hormonalnej może częściowo zapobiec dalszemu rozwojowi cukrzycy.
  3. Nadczynność tarczycy –  to zaburzenie, w którym tarczyca produkuje za dużo hormonów w stosunku do potrzeb organizmu. U osób z nadczynnością tarczycy zaburzenia w regulacji glukozy mogą powodować cukrzycę wtórną, zwłaszcza jeśli nie zostanie podjęte odpowiednie leczenie.

Cukrzyca polekowa – wpływ leków na rozwój cukrzycy typu 3

Niektóre leki mogą wpływać na metabolizm glukozy, prowadząc do rozwoju cukrzycy typu 3. W takich przypadkach cukrzyca rozwija się jako efekt uboczny stosowania określonych leków, szczególnie w długotrwałej terapii.

  1. Glikokortykosteroidy – leki te wykazują działanie przeciwzapalne, jednak ich długotrwałe stosowanie może prowadzić do wystąpienia wielu działań niepożądanych, w tym zaburzeń metabolicznych. Jednym z nich jest cukrzyca posteroidowa. Leki steroidowe mogą wykazywać antagonistyczne działanie w stosunku do insuliny i powodować wzrost insulinooporności na poziomie wątroby, mięśni szkieletowych i tkanki tłuszczowej, upośledzenie zdolności sekrecyjnych komórki beta, czy wzrost wydzielania glukagonu. Zaburzenia gospodarki węglowodanowej wywołane działaniem tej grupy leków charakteryzują się prawidłowym lub nieznacznie podwyższonym stężeniem glukozy na czczo i istotnym wzrostem glikemii poposiłkowych, zwłaszcza w godzinach popołudniowych i wieczornych.
  2. Leki moczopędne (diuretyki) – Diuretyki, szczególnie tiazydy, są stosowane w leczeniu nadciśnienia tętniczego i obrzęków. Jednak długotrwałe stosowanie diuretyków może prowadzić do zaburzeń gospodarki elektrolitowej, co w konsekwencji wpływa na metabolizm glukozy. U osób przyjmujących diuretyki przez dłuższy czas ryzyko rozwoju cukrzycy typu 3 jest zwiększone.
  3. Leki przeciwnowotworowe – Niektóre terapie stosowane w leczeniu nowotworów mogą wpływać na funkcje trzustki, co prowadzi do zmniejszenia produkcji insuliny. Chemioterapia i radioterapia mogą powodować zmiany w metabolizmie glukozy, które przyczyniają się do rozwoju cukrzycy wtórnej.
  4. Leki immunosupresyjne – Osoby, które przeszły przeszczepy narządów i muszą stosować leki immunosupresyjne, są narażone na ryzyko rozwoju cukrzycy potransplantacyjnej.

Diagnoza i leczenie cukrzycy typu 3

Diagnoza cukrzycy typu 3 polega na identyfikacji przyczyny zaburzeń metabolizmu glukozy. W zależności od przyczyny, leczenie cukrzycy typu 3 może obejmować insulinoterapię, leki doustne lub modyfikację leczenia podstawowego schorzenia. W przypadkach cukrzycy polekowej kluczowe jest dostosowanie terapii, aby uniknąć dalszego pogarszania się stanu zdrowia pacjenta.

Źródła:

https://www.mp.pl/pacjent/gastrologia/choroby/trzustka/51048,przewlekle-zapalenie-trzustki

https://www.mp.pl/pacjent/onkologia/chorobynowotworowe/88950,rak-trzustki-objawy-nowotwory-zlosliwe-trzustki-diagnoza-rokowania

https://journals.viamedica.pl/renal_disease_and_transplant/article/download/60280/45645

Czytaj więcej
Czy CUKRZYCĄ można się zarazić ?

Czy CUKRZYCĄ można się zarazić ?

Pytanie tytułowe wydaje Ci się absurdalne? A może po raz pierwszy stykasz się z chorobą, jaką jest cukrzyca i twoja wiedza w tej dziedzinie jest niewielka? Być może tego nie wiesz, ale pytanie zawarte w tytule to jedno z częściej wpisywanych pytań dotyczących cukrzycy przez internautów w wyszukiwarkach internetowych. Dlatego, z tego artykułu dowiesz kilku istotnych faktów o cukrzycy, a przede wszystkim uzyskasz odpowiedź na pytanie: czy cukrzycą można się zarazić?

Cukrzyca – co to za choroba?

W drugiej połowie XX w. na świecie stwierdzono wzrost zapadalności na cukrzycę typu 2. Przewiduje się, że liczba chorych będzie rosła w pierwszych dekadach XXI w., najszybciej w krajach rozwijających się. Około 5% populacji choruje na cukrzycę. W 90% przypadków jest to typ II. Prawdopodobnie przynajmniej połowa chorych na cukrzycę typu II nie jest zdiagnozowana. W Polsce obserwuje się także wzrost zapadalności na cukrzycę typu 2. W tej chwili mamy ok. 3 mln Polaków chorych na cukrzycę i przewiduje się, że trend wzrostowy będzie się utrzymywać w kolejnych dziesięcioleciach. [1] Co więcej, cukrzyca jest rozpoznawana u coraz młodszych osób. Skąd się wzięła ta choroba i jakie są jej przyczyny?

Cukrzyca to choroba metaboliczna, której cechą  charakterystyczną jest podwyższony poziom cukru we krwi. Cukrzyca związana jest z nieprawidłowym wydzielaniem/brakiem insuliny (cukrzyca typu 1) lub nieprawidłowym działaniem insuliny w organizmie  (cukrzyca typu 2, cukrzyca ciążowa). Cukrzyca typu I nazywana jest również cukrzycą młodzieńczą, ponieważ ujawnia się w pierwszych 20 latach życia. Objawy kliniczne pojawiają się nagle i niespodziewanie – jest to kwestia dni, tygodni. Z kolei cukrzyca typu II, zwana też cukrzycą dorosłych, zazwyczaj występuje po 40. roku życia i ujawnia się u osób otyłych i starszych, chociaż zdarza się również u ludzi młodych i szczupłych. [2] Warunkują ją także czynniki genetyczne i środowiskowe. Objawy pojawiają się dyskretnie, nie są charakterystyczne, rozwijają się powoli, dlatego bywa rozpoznana dopiero po upływie wielu lat.

Jaka jest przyczyna cukrzycy typu 1?

Przyczyn cukrzycy typu 1 można upatrywać w zachodzącej interakcji między genami a czynnikami środowiskowymi. W Stanach Zjednoczonych najwyższą zapadalność odnotowuje się u osób rasy kaukaskiej. Ryzyko zachorowania wzrasta u osób, u których choroba występuje w rodzinie. Zwłaszcza jeśli choruje ojciec. Jeśli cukrzyca typu 1 pojawiła się  u ojca, ryzyko zachorowania wynosi 10%, jeśli u  matki – 4%. Jeśli oboje rodziców chorują na cukrzycę typu 1 – prawdopodobieństwo wyniesie aż 15%. Ryzyko znacznie wzrasta również, jeśli choruje rodzeństwo, przy czym im wcześniej wystąpiła choroba, tym większe ryzyko jej rozwoju u braci lub sióstr. Przyczyn zapadalności na cukrzycę typu 2 upatruje się również w infekcjach (głównie wirusowych), niektórych lekach, czy takich czynnikach jak: zbyt krótki okres karmienia piersią, wczesne rozpoczęcia karmienia dzieci mlekiem krowim, dieta bogata w gluten i inne. [3]

Nawet 90-95% przypadków cukrzycy to cukrzyca typu 2. Wzrost światowej  zapadalności na cukrzycę wiąże się z rozwojem cywilizacyjnym i zmianą stylu życia. Siedzący tryb życia, śmieciowe jedzenie, nadwaga, nadciśnienie, stres, palenie papierosów, nadużywanie alkoholu – to wszystko może przyczynić się do wystąpienia cukrzycy typu 2. Zasadniczą rolę w powstawaniu tej choroby odgrywają czynniki genetyczne. U krewnych I stopnia osoby chorej występuje dużo większe ryzyko pojawienia cukrzycy typu 2. W przypadku pojawienia się choroby u jednego z bliźniąt jednojajowych ryzyko wystąpienia u drugiego wynosi niemal 100%. [4] Predyspozycja do wystąpienia cukrzycy typu 2 powstaje w wyniku współdziałania wielu genów, regulujących metabolizm obciążonej genetycznie osoby. Geny są odpowiedzialne za powstanie insulinooporności (utraty wrażliwości na insulinę) jak i  podwyższenie wrażliwości komórek beta na glukozę. Predyspozycje genetyczna wraz z innymi czynnikami ryzyka (nadprogramowe kilogramy, brak ruchu) w cukrzycy typu 2 są istotne etiologicznie. [5]

Czy cukrzycą można się zarazić?

Mimo że mechanizmy zapadania na cukrzycę nie są do końca  poznane, zdecydowanie można stwierdzić, że cukrzycą nie można się zarazić, tak jak ma to miejsce np. w chorobach wirusowych (drogą wziewną, przez kontakt ze śliną i wydzielinami dróg oddechowych podczas kaszlu i kichania). Cukrzycą nie można się również zarazić poprzez kontakt z krwią osoby chorej. Cukrzyca pojawia się wskutek mieszanki  czynników genetycznych i środowiskowych, z przewagą tych drugich, jeśli mówimy o cukrzycy typu 2 (na którą cierpi 90-95 % diabetyków). Odpowiadając na pytanie zawarte w tytule: cukrzycą nie można się zarazić w żaden sposób, ale nasz styl życia i predyspozycje genetyczne mogą przyczynić się do rozwinięcia się choroby.

Autor: Natalia Lipska-Kapłunow – edukator w cukrzycy

Źródła:

[1] D. Moczulki, Epidemiologia cukrzycy https://podyplomie.pl/wiedza/wielka-interna/236,epidemiologia-cukrzycy dostęp z dn. 2.02.2023

[2] Porady lekarza rodzinnego Cukrzyca https://www.sw.gov.pl/assets/14/10/38/1895fc766adb42c2366e40db2c01f91d5d3b9324.pdf s. 4-5 dostęp z dn. 2.02.2023

[3] J. Fiłon Cukrzyca – wyzwanie zdrowia publicznego w XXI w. http://pbc.biaman.pl/Content/60948/Cukrzyca_wyzwanie_zdrowia_publicznego_w_XXI_w.pdf s. 35 dostęp z dn. 2.02.2023

[4] Porady lekarza… https://www.sw.gov.pl/assets/14/10/38/1895fc766adb42c2366e40db2c01f91d5d3b9324.pdf s. 4-5 dostęp z dn. 2.02.2023 s. 5

[5] J. Fiłon Cukrzyca – wyzwanie zdrowia…http://pbc.biaman.pl/Content/60948/Cukrzyca_wyzwanie_zdrowia_publicznego_w_XXI_w.pdf s. 35 dostęp z dn. 2.02.2023 s. 26, 30

Czytaj więcej
BŁONNIK POKARMOWY w diecie diabetyka

BŁONNIK POKARMOWY w diecie diabetyka

Sposób odżywiania jest jednym z najważniejszych czynników wpływających na stan zdrowia i samopoczucie człowieka oraz jakość i długość życia. Jednym ze składników żywności mającym znaczny wpływ na zdrowie jest błonnik. Błonnik, przechodząc przez przewód pokarmowy, nie ulega trawieniu i wchłanianiu, a ze względu na małą wartość energetyczną (2 kcal/g) przez wiele lat uznawany był jedynie za substancję balastową dlatego przez długi czas uważano ten składnik za bezużyteczny element. [1] Dziś wiadomo, że błonnik kontroluje wiele istotnych procesów w organizmie.

Błonnik pokarmowy (inaczej włókno pokarmowe) to różne składniki ścian komórek roślinnych, odporne na rozkład przez enzymy trawienne układu pokarmowego człowieka. Zalicza się do nich celulozę, hemicelulozę, β-D-glukany, pektyny, gumy oraz ligniny. Pektyny w 90-100% ulegają degradacji pod wpływem bakterii jelitowych, hemiceluloza – 50-80%, a celuloza – 30-50%. Ligniny w ogóle nie ulegają rozkładowi. [2]

Rodzaje błonnika

Wyróżniamy dwa rodzaje błonnika pokarmowego: rozpuszczalny i nierozpuszczalny. Błonnik rozpuszczalny jest szczególnie ważny w diecie osób chorych na cukrzycę (spowalnia wchłanianie cukrów, dzięki czemu zapobiega dużym wahaniom poziomu glukozy we krwi, ma także wpływ na obniżenie poziomu cholesterolu we krwi). Występuje on w produktach takich jak: otręby i płatki owsiane, suche nasiona roślin strączkowych, dynia, brokuły, marchew, kapusta, jabłka, owoce cytrusowe (zwłaszcza grejpfruty). Błonnik nierozpuszczalny korzystnie wpływa na pracę jelit, zapobiega zaparciom, zwiększa objętość stolca, przyspiesza pasaż jelit oraz pochłania i wiąże niektóre substancje, także toksyczne, z przewodu pokarmowego. To jego działanie sprawia, że jest on bardzo pomocny w diecie redukcyjnej osób z nadwagą i otyłością, w której dodatkowo pełni funkcję tzw. wypełniacza tzn. daje uczucie sytości na dłużej. Ta postać błonnika zawarta jest w następujących produktach: otręby pszenne, pieczywo razowe z mąki z pełnego przemiału, kasze (gryczana, pęczak), ciemny ryż, warzywa, owoce, szczególnie ze skórką i drobnymi pestkami. [3]

Jakie funkcje pełni błonnik?

  • Zmniejsza wchłanianie węglowodanów i obniża poziom glukozy we krwi.
  • Obniża poziom cholesterolu całkowitego oraz frakcji LDL we krwi.
  • Zmniejsza ryzyko zaparć.
  • Zmniejsza czas kontaktu potencjalnych karcynogenów z błoną śluzową jelita grubego.
  • Działa łagodząco na jelita.
  • Zmniejsza ryzyko nowotworów, zwłaszcza jelita grubego.
  • Działa korzystnie na rozwój mikroflory w jelicie grubym.
  • Pobudza żucie i wydzielanie śliny.
  • Zwiększa uczucie sytości.
  • Wzmacnia odporność [4]

Błonnik a cukrzyca

W ostatnich latach w kilku badaniach sprawdzano, w jaki sposób spożycie błonnika wpływa na poziom cukru. Wyniki badań pokazują, że dieta obfita w błonnik potrafi obniżyć średnią, a zwłaszcza poposiłkową glikemię, jak również stężenie HbA1c u chorych na cukrzycę, zmniejsza częstość epizodów hipoglikemii u pacjentów z cukrzycą typu 1, oraz insulinemię u osób z cukrzycą typu 2. [5] Przytoczyć można badania Dr Liping Zhao z Shanghai Jiao Tong University i jego kolegów. Badacze porównali efekty dwóch różnych diet u osób z cukrzycą typu 2. W ciągu 12 tygodni 16 uczestników badania było na standardowej, niskotłuszczowej i ubogiej w węglowodany diecie, natomiast 27 osób jadło dużo pokarmów bogatych we włókno roślinne – produktów pełnoziarnistych czy warzyw. Obu grupom podano też akarbozę – lek, który spowalnia trawienie skrobi. Dzięki akarbozie skrobia przechodzi do jelita grubego, gdzie staje się pożywieniem mikroorganizmów. Na koniec eksperymentu 89 proc. osób na diecie bogatej we włókno roślinne skuteczniej regulowało poziom cukru we krwi. W grupie kontrolnej odsetek ten wyniósł 50 proc. Dodatkowo grupa o wyższym spożyciu włókna roślinnego bardziej straciła na wadze i miała korzystniejszy profil lipidów we krwi. Jak podsumował dr Zhao, zwiększenie zawartości włókna roślinnego w diecie może poprawić stan zdrowia osób chorych na cukrzycę. [6]

Spożycie błonnika

Zgodnie z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego, minimalna dzienna podaż błonnika pokarmowego powinna wynosić 25 g lub 15 g/1000 kcal diety. Należy dążyć do zwiększenia spożycia błonnika pokarmowego przez włączenie minimum 2 porcji pełnoziarnistych produktów zbożowych oraz 3 porcji warzyw bogatych w błonnik. W przypadku braku możliwości podaży zalecanej ilości błonnika pokarmowego należy rozważyć wprowadzenie suplementów błonnika, szczególnie w postaci frakcji rozpuszczalnych w wodzie. Celowe jest zwiększenie podaży skrobi opornej (frakcji błonnika) w diecie. [7]

Zdrowy styl życia, redukcja masy ciała, regularna aktywność fizyczna oraz odpowiednia dieta, której podstawą są: produkty o niskim indeksie glikemicznym oraz ograniczenie spożycia nasyconych kwasów tłuszczowych, minimalizują ryzyko wystąpienia cukrzycy i jej powikłań. Zwiększenie spożycia węglowodanów złożonych, w tym także błonnika, przynosi wymierne korzyści dla osób chorych na cukrzycę. Błonnik, wpływając na zwiększenie sytości, pomaga kontrolować masę ciała, wpływa korzystnie na kontrolę glikemii i obniżenie poziomu szkodliwego cholesterolu.

Autor: Natalia Lipska-Kapłunow – edukator w cukrzycy

Źródło:

[1] Błonnik pokarmowy w profilaktyce i dietoterapii, Polskie Towarzystwo Dietetyki https://ptd.org.pl/sites/default/files/ksiazka_streszczen_19_05_2017.pdf dostęp z dn. 9.01.2023

[2] Praktyczny Podręcznik Dietetyki (Ministerstwo Zdrowia) pod red. M. Jarosza https://www.gov.pl/attachment/3146bf5a-4474-4cb8-86b2-34b1a3cd75ces. 91, dostęp z dn. 9.01.2023

[3] Farmacja Współczesna 2009; 2: 110-116 Cukrzyca (część III) Dieta w cukrzycy, K. Korzeniowska, A. Jabłecka https://www.akademiamedycyny.pl/wp-content/uploads/2016/05/200902_Farmacja_004.pdf s. 114 dostęp z dn. 9.01.2023

[4] Infografika IZŻ, Błonnik pokarmowy – dlatego jest tak ważny ? https://ncez.pzh.gov.pl/wp-content/uploads/2021/03/32-infografika_blonnik-pokarmowy-dlaczego-jest-taki-wazny.pdf dostęp z dn. 9.01.2023

[5] Farmacja Współczesna…s.113 https://www.akademiamedycyny.pl/wp-content/uploads/2016/05/200902_Farmacja_004.pdf dostęp z dn. 9.01.2023

[6] Dieta bogata w błonnik pomocna przy leczeniu cukrzycy Polskie Stowarzyszenie Diabetyków: https://diabetyk.org.pl/dieta-bogata-w-blonnik-pomocna-przy-leczeniu-cukrzycy/ dostęp z dn. 9.01.2023

[7] Zalecenia Kliniczne dotyczące postępowania u osób chorych na cukrzycę 2022. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego https://ptdiab.pl/images/docs/zalecenia/CTiD-1-2022-pl.pdf s.23 dostęp z dn. 9.01.2023

Czytaj więcej
Sycące i zdrowe ZUPY dla diabetyka

Sycące i zdrowe ZUPY dla diabetyka

Czy diabetycy mogą jadać zupy? Oczywiście, że tak. Dobrze przygotowana zupa jest pełnowartościowym posiłkiem, zawiera białka, tłuszcze, węglowodany, jest bogata w witaminy i minerały, dostarcza cennego błonnika. Musimy jednak pamiętać o kilku zasadach:

  1. Wywar, który jest podstawą każdej zupy, powinien być przygotowany na bazie warzyw lub chudego mięsa. Nie używamy gotowych bulionów czy kostek rosołowych.
  2. Zupa powinna obfitować w warzywa, mogą być to warzywa korzeniowe (seler, pietruszka, marchewka – w mniejszej ilości), brokuły, kalafior, warzywa strączkowe, pomidory, cukinie, świeże lub kiszone ogórki, kapusta, z powodzeniem możemy również wykorzystać mrożonki. Warzywa nie powinny być rozgotowane, a udział warzyw skrobiowych minimalny!
  3. Do zupy warto dodać porcję węglowodanów złożonych, np. gruboziarnistej kaszy (pęczak, gryczanej, jęczmiennej), pełnoziarnistego makaronu czy brązowego ryżu. Można ją również spożyć z razowym pieczywem.
  4. Unikamy dodatków łatwoprzyswajalnych, takich jak: biały ryż, makaron z pszenicy zwyczajnej, białe pieczywo, groszek ptysiowy itp.
  5. Zupy w postaci kremu nie są zalecane, jeśli jednak chcemy zjeść zupę krem, należy dodać do niej w całości np. pestek dyni, słonecznika czy grzanki z razowego pieczywa, co obniży indeks glikemiczny posiłku.
  6. Unikamy zabielania zupy śmietaną (zwłaszcza z wysoką zawartością tłuszczu), możemy dodać do zupy łyżkę naturalnego jogurtu lub kefiru już na talerzu.
  7. Zamiast soli do przyprawiania używamy ziół i przypraw:  liści laurowych, pieprzu, ziela angielskiego, majeranku, lubczyku, natki pietruszki, koperku, słodkiej lub ostrej papryki, bazylii, oregano, estragonu, curry, kminku. Warto dodać do zupy dużą porcję świeżej natki pietruszki już na talerzu.

Przykłady:

ZUPA À LA MINESTRONE (PRZEPIS NA 2 PORCJE)

Wartości odżywcze dla jednej porcji: K: 394.9 / B: 19.5 / T: 11.8 / WP: 47.8 / F: 12.2 / WW.: 4.8

Składniki:

Bulion drobiowy (domowy z kurczaka lub indyka) – 500 g (2,1 x szklanka)

Pomidor – 240 g (2 x sztuka)

Por – 140 g (1 x sztuka)

Papryka czerwona – 140 g (1 x sztuka)

Cebula – 100 g (1 x sztuka)

Makaron penne (pełnoziarnisty) – 80 g (1,1 x szklanka)

Seler korzeniowy – 60 g (1 x plaster)

Pietruszka, liście – 18 g (3 x łyżeczka)

Olej rzepakowy – 10 g (1 x łyżka)

Czosnek – 10 g (2 x ząbek)

Ser, parmezan – 8 g (1 x łyżka)

Tymianek – 2 g (0,5 x łyżeczka)

Pieprz czarny mielony – 2 g (2 x szczypta)

Liść laurowy – 1 g (1 x listek)

Przygotowanie:

  1. Ugotuj makaron al’ dente.
  2. Pokrój warzywa w kostkę, przeciśnij czosnek przez praskę. Cebulę, czosnek, pora i selera podduś na tłuszczu w garnku, tak by warzywa lekko zmiękły i się nie przypaliły. Duś pod przykryciem.
  3. Warzywa zalej bulionem. Gotuj ok. 10-15 minut.
  4. Nałóż porcję zupy na talerz, dodaj makaron, posyp startym parmezanem i świeżo posiekaną natką pietruszki.

ZUPA POMIDOROWA Z RYŻEM (PRZEPIS NA 2 PORCJE)

Wartości odżywcze dla jednej porcji: K: 309.8 / B: 8.6 / T: 2.0 / WP: 58.7 / F: 9.2 / WW.: 5.9

Składniki:

Jogurt naturalny – 40 g (2 x łyżka)

Marchew – 45 g (1 x sztuka)

Pietruszka, korzeń – 50 g (1 x sztuka)

Seler korzeniowy – 60 g (1 x plaster)

Cebula – 50 g (0,5 x Sztuka)

Passata pomidorowa – 400 g (1,7 x szklanka)

Liść laurowy – 3 g (3 x listek)

Ziele angielskie – 2 g (2 x sztuka)

Pieprz czarny mielony – 2 g (2 x szczypta)

Ryż brązowy – 100 g (8 x łyżka)

Pietruszka, liście – 18 g (3 x łyżeczka)

Przygotowanie:

  1. Warzywa umyj, obierz oraz pokrój wzdłuż, wrzuć do wrzącej wody
  2. Cebulę opal i dodaj do wywaru. Gotuj na wolnym ogniu około 20 minut.
  3. Wyjmij włoszczyznę z wywaru, pokrój w kostkę marchewkę, selera i pietruszkę i wrzuć z powrotem do garnka
  4. Do całości dodaj passatę pomidorową i gotuj jeszcze przez około 5 minut.
  5. Zjedz z ugotowanym ryżem, kleksem jogurtu naturalnego i natką pietruszki.

BARSZCZ UKRAIŃSKI (PRZEPIS NA 2 PORCJE)

Wartości odżywcze dla jednej porcji: K: 275.6 / B: 11.4 / T: 1.8 / WP: 45.4 / F: 17.1 / WW.: 4.3

Składniki:

Burak – 400 g (4 x sztuka)

Fasola szparagowa – 180 g (2 x garść)

Kapusta biała – 165 g (3 x liść)

Marchew – 90 g (2 x sztuka)

Seler korzeniowy – 60 g (1 x Plaster)

Pietruszka, korzeń – 50 g (1 x Sztuka)

Cytryna – 40 g (0,5 x Sztuka)

Czosnek – 10 g (2 x Ząbek)

Ziele angielskie – 4 g (4 x Sztuka)

Sól himalajska – 3 g (3 x Szczypta)

Pieprz biały – 2 g (2 x Szczypta)

Liść laurowy – 2 g (2 x Listek)

Przygotowanie:

  1. Zagotuj wodę i wrzuć do niej obrane buraki, gotuj tak długo aż będą miękkie.
  2. Buraki wyjmij a do zupy dodaj pokrojoną marchew, seler, pietruszkę, ziele angielskie, liść laurowy i pieprz.
  3. Liście kapusty po umyciu posiekaj, umyj fasolkę pokrój na mniejsze części, dodaj do zupy (możesz użyć mrożonej).
  4. Gdy warzywa lekko zmiękną dodaj pokrojonego lub startego na tarce jednego, wcześniej ugotowanego buraka i od razu zakwaś sokiem ze świeżo wyciśniętej cytryny.
  5. Dodaj wyciśnięty czosnek i dopraw do smaku.
  6. Zupę możesz zjeść z razowym pieczywem.

ZUPA GULASZOWA (PRZEPIS NA 2 PORCJE)

Wartości odżywcze dla jednej porcji: K: 591.1 / B: 46.8 / T: 15.8 / WP: 58.9 / F: 17.0 / WW.: 5.9

Składniki:

Wieprzowina, szynka surowa – 300 g (3 x Kawałek)

Papryka czerwona – 280 g (2 x Sztuka)

Cebula – 200 g (2 x Sztuka)

Passata pomidorowa (przecier) – 240 g (1 x Szklanka)

Włoszczyzna krojona w paski, mrożona – 200 g (2 x Garść)

Ziemniaki – 140 g (2 x Sztuka)

Papryka żółta – 140 g (1 x Sztuka)

Pietruszka, liście – 24 g (4 x Łyżeczka)

Olej rzepakowy – 20 g (2 x Łyżka)

Czosnek – 10 g (2 x Ząbek)

Ziele angielskie – 5 g (5 x Sztuka)

Mielona słodka papryka – 5 g (1 x Łyżeczka)

Liść laurowy – 4 g (4 x Listek)

Pieprz czarny mielony – 1 g (1 x Szczypta)

Przygotowanie:

  1. Mięso umyj, pokrój w kostkę i podsmaż na oleju wraz z posiekaną cebulą.
  2. Włoszczyznę zalej wodą, zagotuj. Dodaj podsmażone mięso, liście laurowe, ziele angielskie, gotuj na małym ogniu ok. 10 minut.
  3. Ziemniaki obierz, umyj, pokrój w kostkę, dodaj do zupy, gotuj kolejne 10 minut.
  4. Paprykę oczyść z nasion, pokrój w kostkę.
  5. Dodaj do zupy paprykę, przecier pomidorowy i czosnek przeciśnięty przez praskę. Dopraw pieprzem, papryką. Całość gotuj jeszcze 10-15 minut.
  6. Zupę na talerzu posyp zieloną pietruszką. Możesz zjeść z razowym pieczywem.

Agenda:

K-kcal, B-białka, T-tłuszcze, WP-węglowodany przyswajalne, F-błonnik, WW – wymienniki węglowodanowe

Autor: Mgr dietetyki Joanna Wójcik

Na podstawie obowiązujących Normy Żywienia dla populacji Polski opracowanych przez IŻIŻ pod red. M. Jarosz oraz Zaleceń PTD na rok 2022.

Czytaj więcej
Jakie produkty obniżają POZIOM CUKRU we krwi ?

Jakie produkty obniżają POZIOM CUKRU we krwi ?

Wysoki poziom cukru we krwi to niebezpieczne zjawisko, nazywane stanem przedcukrzycowym i może prowadzić do rozwoju cukrzycy. Osoby z już zdiagnozowaną cukrzycą, mimo przyjmowania leków, także miewają problem z wyrównaniem poziomu glukozy. Ogromny wpływ na taki stan rzeczy ma tryb życia: nieprawidłowa dieta oraz zbyt niska aktywność fizyczna. Żywienie odgrywa tu ogromną rolę, ponieważ poziom glukozy we krwi jest uzależniony od rodzaju, ilości i jakości produktów, które spożywamy na co dzień. Są produkty, które powodują nagły i szybki wzrost cukru we krwi oraz takie, po których spożyciu cukier się stabilizuje.

Czym jest glukoza?

Glukoza jest cukrem prostym (gronowym) i stanowi podstawowe źródło energii w organizmie człowieka. Jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania organizmu – jest wykorzystywana do utrzymania prawidłowej temperatury ciała, pracy mięśni i organów wewnętrznych, pracy mózgu czy układu nerwowego. Jest związkiem łatwo i szybko przyswajalnym.[1] Jednak nadmiar glukozy może prowadzić m.in. do stanów przedcukrzycowych oraz cukrzycy. Za jej wyrównanie odpowiada hormon wytwarzany przez trzustkę – insulina. Po zjedzonym posiłku poziom glukozy wzrasta, co jest sygnałem dla trzustki do wydzielenia insuliny, odpowiadającej za transport glukozy do tkanek, powodując spadek jej poziomu we krwi.

Jakie wartości glukozy są prawidłowe?

Istnieją trzy przedziały wartości przy pomiarze glukozy z krwi żylnej oznaczonej na czczo w laboratorium:

  • Od 70 do 99 mg/dl (od 3,9 do 5,55 mmol/l) – prawidłowa tolerancja glukozy
  • Od 100 do 125 mg/dl (od 5,6 do 6,9 mmol/l) – nieprawidłowa tolerancja glukozy (stan przedcukrzycowy)
  • 126 mg/dl i więcej w przynajmniej dwóch pomiarach – cukrzyca [2]

Jak obniżyć poziom cukru we krwi, gdy jest zbyt wysoki – co jeść?

Podstawowym zaleceniem utrzymania prawidłowych wartości glukozy we krwi jest stosowanie prawidłowej diety. Dobór odpowiednich produktów może zapobiec gwałtownym wzrostom cukru. Indeks glikemiczny (IG) produktów jest bardzo ważnym aspektem żywieniowym w przypadku problemów z gospodarką węglowodanową.

Indeks glikemiczny klasyfikuje produkty na podstawie ich wpływu na poziom glukozy 2-3 godziny po spożyciu. Im wyższa wartość indeksu, tym wyższy poziom cukru we krwi po jego

spożyciu. Po spożyciu produktu o niskim IG następuje powolne przyswajanie glukozy, co za tym idzie stopniowy wzrost we krwi, a to z kolei ułatwia kontrolę glikemii.

Produkty możemy podzielić na trzy grupy pod kątem wartości indeksu:

  • Niski indeks glikemiczny: mniej niż 55
  • Średni indeks glikemiczny: 55-70
  • Wysoki indeks glikemiczny:  wyższy niż 70

Osobom chorującym na cukrzycę zaleca się produkty, których IG nie przekracza 55, produkty o IG 55-70 można spożywać od czasu do czasu, w małych ilościach i w zbilansowanym posiłku, natomiast produktów o IG > 70 należy unikać.    >>POBIERZ INDEKS GLIKEMICZNY<<

Co jeść, a czego unikać?

Najmniej pożądaną grupą produktów w przypadku problemów z gospodarką węglowodanową jest grupa o wysokim indeksie. Przykładami produktów z tej grupy są: produkty na bazie białej mąki pszennej (pieczywo, makarony, naleśniki, placki mączne, paluszki itp.), ryż biały, kasza manna, słodycze (czekolady, żelki, cukierki, lizaki, ciasta, ciasteczka itp.), płatki kukurydziane, słodkie płatki śniadaniowe, płatki ryżowe, ryż preparowany, wafle ryżowe, niektóre owoce. Spożywając dane produkty bardzo szybko podnosimy poziom glukozy, nad którym ciężko zapanować.

W przypadku wprowadzenia do żywienia produktów o niskim oraz średnim indeksie mamy zdecydowanie lepszą kontrolę nad glikemią. Do produktów o średnim i niskim IG zaliczamy: surowe warzywa, nabiał, produkty z pełnoziarnistej mąki, strączkowe, niektóre owoce. Należy jednak pamiętać, że niski indeks glikemiczny nie oznacza, że można zjadać te produkty w dużych ilościach. Wiele owoców ma niski lub średni IG (np. kiwi, śliwki, gruszki, jabłka, wiśnie), jednak spożycie ich w większych ilościach spowoduje duży wzrost glukozy. Nie oszukujmy się – jest różnica między zjedzeniem trzech truskawek, a zjedzeniem pół kilograma truskawek. [3]

Jakie produkty są szczególnie polecane dla diabetyków? Poznaj nasz krótki ranking!

  1. Brokuły – posiadają wyjątkowe właściwości i wartości odżywcze. To warzywa niskoskrobiowe, co wiąże się z tym, że mają niski indeks glikemiczny oraz niewiele kalorii. Ponadto dostarczają dużej ilości błonnika pokarmowego oraz znaczącej ilości potasu, kwasu foliowego, witaminy A i witaminy C. Mają silne właściwości przeciwutleniające, dzięki czemu skutecznie zmiatają wolne rodniki. Brokuły są również źródłem sulforafanu, który wspiera redukcję masy ciała, poprawia wrażliwość insulinową, pomaga unormować poziom leptyny, insuliny i glukozy. [4]

 2. Dynia  – to warzywo bogate w witaminy: A, B6, E, potas, żelazo, ryboflawinę i fosfor. Posiada właściwości oczyszczające krew, więc dobrze reguluje poziom glukozy, cholesterolu i trójglicerydów we krwi. Zawarty w dyni błonnik pokarmowy doskonale wspomaga trawienie i pracę układu pokarmowego oraz pobudza usuwanie zbędne produkty przemiany materii z organizmu.[5]

3. Jabłka – cukrzycy powinni uważać na owoce, ponieważ podstawowym składnikiem owoców są węglowodany, jednak niektóre z nich mogą mieć pozytywny wpływ na stan zdrowia. Przede wszystkim owoce zawierają duże ilości błonnika pokarmowego, witaminy C oraz karotenów.

4. Czerwona soczewica – soczewica ma niski indeks glikemiczny a w jej skład wchodzą głównie węglowodany złożone. Dodatkowo soczewica jest źródłem błonnika pokarmowego. Soczewica może wpływać na zmniejszenie częstości występowania przewlekłych schorzeń związanych z niewłaściwym poziomem glukozy we krwi i potwierdzają to badania. Naukowcy z Uniwersytetu Guelph (Kanada) udowodnili, że zastąpienie połowy porcji ziemniaków lub ryżu soczewicą, może obniżyć poziom glukozy we krwi nawet o ponad 20 %.[6]

5. Awokado – Owoce awokado odznaczają się niską zawartością cukrów i jednocześnie wysoką zawartością dobroczynnych tłuszczów, błonnika i witamin. Awokado daje szybkie uczucie sytości, a tłuszcz w nim zawarty spowalnia rozkład węglowodanów, co pomaga w utrzymaniu stabilnego poziomu glukozy we krwi. [7]

Źródła:

[1] cukrzycapolska.pl/cialo-i-cukrzyca/glukoza/ dostęp z dn. 20.10.2022

[2] Zalecenia Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego 2022 s.24  https://ptdiab.pl/images/docs/zalecenia/CTiD-1-2022-pl.pdf s.9 , dostęp z dn. 20.10.2022

[3] diagnosis.pl/jak-obnizyc-poziom-cukru-we-krwi, , dostęp z dn. 20.10.2022

[4] https://insulinoopornosc.com/sulforafan/, dostęp z dn. 20.10.2022

[5] https://krokdozdrowia.com/dynia-obnizyc-cukier-i-cholesterol/, dostęp z dn. 20.10.2022

[6] https://dietetycy.org.pl/soczewica-a-poziom-glukozy-we-krwi/, dostęp z dn. 20.10.2022

[7] https://etwojfarmaceuta.pl/odkrycia-medyczne/awokado-w-walce-z-cukrzyca-typu-drugiego-ii/, dostęp z dn. 20.10.2022

Czytaj więcej
MITY na temat cukrzycy

MITY na temat cukrzycy

Cukrzyca jest chorobą cywilizacyjną o przewlekłym charakterze. Cukrzyca stanowi poważne, globalne zagrożenie, a liczba chorych z cukrzycą gwałtownie wzrasta. Co 5 sekund na świecie diagnozuje się cukrzycę u kolejnej osoby, co 10 sekund ktoś umiera z powodu jej powikłań. Liczba nowych zachorowań rośnie w tak dramatycznym tempie, że w 2030 r. może osiągnąć 438,4 mln [1] Pomimo tego, wiele osób nie jest świadomych istnienia tej choroby – jej przyczyn, przebiegu oraz powikłań. A to powoduje, że wokół cukrzycy narasta wiele mitów. Spróbujmy obalić niektóre z nich.

Przy cukrzycy nie można prowadzić samochodu

W Polsce osoby chore na cukrzycę mogą ubiegać się o prawo jazdy we wszystkich kategoriach, jednak wiąże się to ze spełnieniem dodatkowych warunków m.in. uzyskania opinii diabetologa, który potwierdzi dobre wyrównanie metaboliczne cukrzycy oraz niewielką skłonność do ciężkich niedocukrzeń. Kierowcy podlegają regularnym kontrolnym badaniom lekarskim, ale okres między badaniami nie może być dłuższy niż 5 lat (dotyczy kat. B). W przypadku insulinoterapii okres między badaniami wynosi 1 rok. Prawo jazdy (kat.B) – zarówno dla chorych na cukrzycę typu 1, jak i cukrzycę typu 2 wydawane jest na okres 5 lat. [2] Możliwość uzyskania prawa jazdy przekreśla niewystarczająca świadomość hipoglikemii, oznaczająca w porze czuwania, nieodczuwanie patologicznie niskich wartości glikemii lub brak reakcji na nie, pomimo alertu przekazywanego przez urządzenie zewnętrzne do ciągłego monitorowania glikemii (CGM), co w konsekwencji może prowadzić do ciężkiej hipoglikemii i zaburzeń świadomości. Względnym przeciwwskazaniem zdrowotnym jest nawracająca ciężka hipoglikemia (tj. co najmniej dwa przypadki ciężkiej hipoglikemii w okresie ostatnich 12 miesięcy). [3]

Diabetycy nie mogą jeść owoców, bo mają dużo cukru

To prawda, że owoce zawierają cukry proste. Prawdą jest również, że powodują szybki wzrost poziomu glukozy we krwi. Nie oznacza to jednak, że trzeba z nich całkowicie zrezygnować. Owoce dostarczają organizmowi całe mnóstwo witamin i minerałów – nie są to wyłącznie puste kalorie.  Chorzy na cukrzycę powinni spożywać owoce z umiarem. Najlepiej wybierać te o niskim indeksie glikemicznym, takie jak agrest, awokado, maliny, grejpfruty, czarną porzeczkę czy wiśnie. Sięgając po owoce, warto pamiętać o dwóch zasadach. Po pierwsze – im bardziej dojrzały owoc, tym wyższy indeks glikemiczny. Mając do wyboru zielonego banana i dojrzałego – wybierzmy tego pierwszego. Po drugie, proces rozdrabniania niszczy włókna błonnika, przez co traci on swoje właściwości opóźniające wchłanianie

glukozy. Surowe jabłko będzie lepszym wyborem niż mus, obrana pomarańcza podzielona na cząstki będzie lepszym wyborem niż świeżo wyciśnięty z niej sok. [4]

Można chorować na łagodną formę cukrzycy

Cukrzyca przez wiele lat może być chorobą utajoną, niepowodującą żadnego dyskomfortu. Dlatego choroby tej nie można ignorować. W cukrzycy typu 2 podwyższone stężenia glukozy utrzymują się wiele lat przed pojawieniem się objawów. Mimo braku objawów klinicznych choroby, podwyższone stężenie glukozy, zwiększa ryzyko późnych powikłań cukrzycy, zwłaszcza sercowo-naczyniowych takich jak zawał serca czy udar mózgu, które są najczęstszą przyczyną zgonów. Żadnej  z postaci tej choroby nie wolno bagatelizować. [5] Nie ma czegoś takiego jak „łagodna” forma cukrzycy – każda z postaci tej choroby jest niebezpieczna i może nieść katastrofalne skutki dla naszego zdrowia.

Diabetycy nie mogą robić tatuaży

Taki mit może wynikać z faktu, że cukrzyca zwiększa ryzyko zakażeń skóry, a w trakcie zabiegu tatuowania dochodzi do przerwania ciągłości skóry. Diabetycy są bardziej podatni na zakażenia, a ich leczenie trwa dłużej, jeśli cukrzyca nie jest dobrze wyrównana. Chorując na cukrzycę można zdecydować się na tatuaż, należy jednak pamiętać o kilku kwestiach. Po pierwsze, niezbędna będzie konsultacja z diabetologiem. Zweryfikuje on wyrównanie metaboliczne i obejrzy skórę w miejscu planowanego tatuażu. Po drugie, należy wybrać odpowiednie studio tatuaży – przy tego rodzaju zabiegach, sterylność to podstawa. Przy wyborze miejsca, nie należy kierować się wyłącznie ceną. Solidny salon powinien być czysty, zatrudniać wykwalifikowanych fachowców i cieszyć się dobrymi opiniami – te z łatwością sprawdzisz w Internecie. Po trzecie, o swojej chorobie powinieneś poinformować pracowników studia. Powinni być uważni na twój stan i niepokojące zmiany zachowania. Wykonanie tatuażu to zabieg często wielogodzinny. Warto mieć przy sobie węglowodanową przekąskę na wypadek hipoglikemii. Podsumowując – to nie prawda, że cukrzyca wyklucza posiadanie tatuaży. Do tego przedsięwzięcia należy się po prostu dobrze przygotować. [6]

Cukrzyca nie wpływa na libido

Cukrzyca wpływa na wiele aspektów życia, również na seksualność. Cukrzyca jest najważniejszą przyczyną zaburzeń erekcji u mężczyzn. [7] Z kolei kobiety chore na cukrzycę cierpią częściej na depresję. Depresję może powodować stale utrzymująca się lub nawracająca hiperglikemia. Libido u większości kobiet jest tak niskie, że nawet nieznaczne epizody depresji mogą powodować jego utratę. Jeśli cukrzyca nie jest dobrze wyrównana, może być przyczyną depresji, prowadząc do zaburzeń seksualnych. Kolejny aspekt, o którym warto wspomnieć to hiperglikemia. Hiperglikemia zwiększa podatność na grzybicze infekcje pochwy. Może to powodować bolesność stosunku, co z kolei eliminuje podniecenie i istotnie upośledza zdolność do osiągania orgazmu. Brak właściwego nawilżenia powoduje również dyskomfort u drugiej strony stosunku, a zatem oboje partnerzy mają trudność z osiągnięciem fizycznego zadowolenia. Stosunek seksualny, jak i poprzedzająca go gra wstępna wiążą się z dużym wydatkiem energetycznym. W zależności od czasu trwania i intensywności stosunku można zużyć nawet do  600 kcal. Jeśli wartość stężenia glukozy zbliża się do dolnej granicy normy, a w żołądku nie ma odpowiedniej ilości rezerwowych kalorii, efektem wzmożonej aktywności seksualnej może być hipoglikemia. [7] Cukrzyca ma niekorzystny wpływ na szeroko pojętą seksualność kobiet i mężczyzn dotkniętych tą chorobą. Potwierdzają to badania. 42% chorych celowo lub w wyniku działania mechanizmów obronnych wycofuje się z aktywności seksualnej, lub znacznie ją ogranicza. Niektóre publikacje podają, że tylko 60% mężczyzn i kobiet chorych na cukrzycę jest aktywnych seksualnie. [7]

Autor: Natalia Lipska Kapłunow – edukator w cukrzycy

Źródła:

[1] Koalicja na rzecz walki w cukrzycą, Raport, Wyniki badania „Społeczny obraz cukrzycy”  http://ippez.pl/wp-content/uploads/2019/03/Spoleczny-obraz-cukrzycy-raport.pdf, s. 5,  dostęp z dn. 9.10.2022

[2] www.heydoc.pl/s/article/Cukrzyca-a-prawo-jazdy-regulacje-badania-lekarskie-wymagania-Prawo-jazdy-dla-diabetyka, dostęp z dn. 8.10.2022

[3] Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę 2022 Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego, s,111, https://ptdiab.pl/images/docs/zalecenia/CTiD-1-2022-pl.pdf, dostęp z dn. 8.10.2022

[4] Łatwo przystępny indeks glikemiczny i tabela kalorii https://diagnosis.pl/indeks-glikemiczny-tabela-pdf dostęp z dn. 8.10.2022

[5] Okiem diabetologa, dr n. med. S. Badurek https://www.gabinetyodserca.pl/okiem-diabetologa/, dostęp z dn. 8.10.2022

[6] https://mojacukrzyca.pl/marze-by-miec-tatuaze-czyli-o-pigmentacji-skory-cukrzyka-slow-kilka/ dostęp z dn. 9.10.2022

[7] Zaburzenia seksualne u kobiet chorych na cukrzycę, L.Jovanovic , Via Medica ISSN 1640–8497 https://journals.viamedica.pl/clinical_diabetology/article/download/8908/7574 s.118, dostęp z dn. 8.10.2022

Czytaj więcej