Sezon na owoce w pełni. Chcielibyśmy zatrzymać ten smak oraz bogactwo witamin i cieszyć się nimi również zimą. Jednym ze sposobów jest mrożenie, ale możemy również przygotować własne, domowe przetwory. Na półkach sklepowych mamy do dyspozycji wiele dżemów, marmolad i soków owocowych. Niestety, większość z nich nie jest zalecanych dla diabetyków, z uwagi na zawartość cukrów dodanych.  W domu możemy przygotować domowe przetwory z dodatkiem ksylitolu lub erytrolu, a i z pewnością taki własnoręcznie wykonany dżem będzie smakować lepiej.

Ksylitol to cukier z brzozy posiadający stosunkowo dużą moc słodzącą, więc nie trzeba go dużo dodawać do potraw. Z kolei erytrol to cukier z grupy polioli – alkoholi wielowodorotlenowych. Oba te produkty charakteryzuje niska kaloryczność i bezpieczeństwo użycia przez diabetyków.

Domowy dżem można wykorzystać jako dodatek do np. naleśników z mąki gryczanej, polanych jogurtem naturalnym i posypanych orzechami lub na kanapkę z razowego chleba z plastrem białego sera. Takie potrawy będą wartościowym posiłkiem, bogatym w witaminy. Pamiętajmy jednak, że nawet dżem zrobiony w domu, do którego zastosujemy dozwolone dla diabetyków słodziki, będzie zawierał skoncentrowaną ilość fruktozy z owoców, dlatego możemy korzystać z niego okazjonalnie i jako element zbilansowanego posiłku.

Do przygotowania przetworów najlepiej wybrać owoce, które mają niski IG: agrest,  jagody, borówki, czarną porzeczkę, jeżyny, truskawki, maliny, wiśnie, jabłka, gruszki, śliwki.

Poniżej publikujemy przepis na dżem jagodowy dla diabetyków:

Dżem jagodowy

Składniki:

-1 kg jagód

– 40 dag ksylitolu

– łyżka soku wyciśniętego z cytryny

Przygotowanie:

Oczyszczone, świeże jagody, płuczemy na sitku, przekładamy do garnka, zasypujemy ksylitolem i odstawiamy na godzinę. Następnie gotujemy owoce na wolnym ogniu ok 2 godziny i na koniec dodajemy sok z cytryny. Gotowy dżem przekładamy do czystych słoiczków i pasteryzujemy w piekarniku lub garnku przez 15 minut. Dżem z tego przepisu możemy przygotować z porzeczek, truskawek, malin czy wiśni.

Lato to sezon nie tylko na dżemy, ale również na kiszonki. Dla diabetyków i nie tylko kiszonki są bardzo zdrowe. Są one bogate w błonnik,  witaminy z grupy B, a także A,C,E i K oraz minerały, Ze względu na zawartość kwasu mlekowego kiszonki wzbogacają mikroflorę jelit w bakterie-mają udowodnione naukowo działanie przeciwzapalne i antyoksydacyjne. Kisić można nie tylko ogórki i kapustę, ale również wiele innych warzyw (buraki, paprykę, pomidory, rzodkiewki i inne), a nawet owoce (jabłka, gruszki, śliwki). Domowej roboty kiszonki nie będą zawierały konserwantów, ale mimo ich bogatych wartości odżywczych osoby z problemami zdrowotnymi, takimi jak nadciśnienie czy choroby nerek, powinny spożywać kiszonki w ograniczonych ilościach, ze względu na wysoką zawartość w nich chlorku sodu.

Poniżej podajemy przepis na kiszoną rzodkiewkę:

Kiszona rzodkiewka

Składniki:

-1 kg rzodkiewki

– 4 małe kawałki chrzanu

– 4 ząbki czosnku

– 4 łyżeczki gorczycy

– kilka liści laurowych, ziela angielskiego w ziarnach i ziarno jałowca

– 2,5 litra ugotowanej i ostudzonej wody

– 3 płaskie łyżki soli

Przygotowanie:

Rzodkiewki umyj, odetnij liście. Do czystych słoików włóż po kawałku chrzanu, ząbku czosnku, łyżeczce gorczycy, po 2 liście laurowe, 2-3 ziarenka ziela angielskiego i jałowca. Na końcu włóż rzodkiewki. Wszystko zalej solanką i zakręć szczelnie słoiki. Po ok. 2 tygodniach kiszone  rzodkiewki będą gotowe.

Odpowiadając na pytanie z tytułu – tak, diabetyk może jeść przetwory. Dżemy powinny być wykonane samodzielnie – wówczas będziemy mieć pewność, że przetwory mają dobry skład i niski indeks glikemiczny. Kiszonki są bardzo zdrowe, jednak zawierają sporo soli, którą należy ograniczać w diecie cukrzycowej, dlatego powinny być spożywane okazjonalnie. W obu przypadkach należy zachować przede wszystkim rozwagę i umiar.

Artykuł przygotowany przez mgr dietetyk Joannę Wójcik

Źródła:

1. Ryznar-Luty, M. Szymański, Ocena wybranych właściwości zalewy solankowej i soku z kiszonych ogórków, Nauki Inżynierskie i Technologie = Engineering Sciences and Technologies, 2020, Nr 36, s. 160-170;
2. Adamiak, M. Herbet, Wpływ mikrobioty jelitowej na stan zdrowia, Wybrane aspekty stanu zdrowia osób mieszkających na terenie Polski – przegląd i badania. Tom 1,Tygiel, 2021, s. 249-257;
3. Karbowiak, D. Zielińska, Postbiotyki prozdrowotne składniki żywności funkcjonalnej, Archaegraph, Wybrane problemy współczesnego świata w ujęciu interdyscyplinarnym, 2021, s.53-73