cukrzyca ciążowa -

Cukrzyca CIĄŻOWA – wszystko, co musisz wiedzieć

Cukrzyca ciążowa to temat, który dotyka wiele przyszłych mam. To zaburzenie pojawiające się w czasie ciąży u zdrowych dotąd kobiet. W trakcie lektury dowiesz się, czym dokładnie jest cukrzyca ciążowa, jakie są jej objawy, czynniki ryzyka oraz dlaczego jej wczesne rozpoznanie jest tak ważne. Przedstawimy Ci również skuteczne metody leczenia i radzenia sobie z tym schorzeniem, byś mogła cieszyć się wyjątkowym czasem, jakim jest ciążą i przede wszystkim- urodzić zdrowe dziecko.

Czym jest cukrzyca ciążowa?

Cukrzyca ciążowa (inaczej GDM- gestational diabetes mellitus) jest najczęściej występującym powikłaniem metabolicznym w ciąży. To sytuacja, w której na skutek działania hormonów dochodzi do zaburzenia w działaniu i wydzielaniu insuliny. U większości kobiet po porodzie stężenia glukozy ulegają normalizacji, jednak przebycie cukrzycy w ciąży jest czynnikiem ryzyka jawnej cukrzycy w dalszych latach życia.¹

Kto jest narażony na cukrzycę ciążową?

Na cukrzycę ciążową narażone są przede wszystkim kobiety ciężarne obarczone czynnikami ryzyka, takimi jak:

ciąża po 35. roku życia,
w wywiadzie porody dzieci o dużej masie ciała (> 4000 g),
urodzenie noworodka z wadą rozwojową,
zgony wewnątrzmaciczne w wywiadzie,
nadciśnienie tętnicze,
nadwaga lub otyłość,
rodzinny wywiad w kierunku cukrzycy typu 2,
rozpoznanie cukrzycy ciążowej w poprzednich ciążach,
wielorództwo,
zespół policystycznych jajników.

Jakie są objawy cukrzycy ciążowej?

Objawy cukrzycy ciążowej mogą być trudne do rozpoznania, ponieważ często są łagodne i niecharakterystyczne. Warto zrozumieć, dlaczego tak się dzieje. Niektóre objawy cukrzycy ciążowej mogę być mylone z typowymi objawami ciąży np. częste oddawanie moczu, zmęczenie, wzmożone łaknienie, częste infekcje dróg moczowych. W wielu przypadkach objawy są subtelne i nie powodują znacznych dolegliwości, które mogłyby zaniepokoić ciężarną. Dla wielu kobiet ciąża jest pierwszym doświadczeniem związanym z wysokim poziomem cukru, więc nie mają one punktu odniesienia ani świadomości, że właśnie rozwija się cukrzyca. Dlatego też tak ważne są badania przesiewowe w kierunku cukrzycy. Wczesne rozpoznanie cukrzycy ciążowej sprzyja lepszemu wyrównaniu gospodarki węglowodanowej i zmniejszeniu ryzyka powikłań.

Jak rozpoznać cukrzycę ciążową?

Już podczas pierwszej wizyty położniczej lekarz powinien określić wystąpienie czynników ryzyka rozwoju cukrzycy ciążowej. Standardem postępowania jest oznaczenie stężenia glukozy we krwi przy pierwszej wizycie w czasie ciąży u ginekologa oraz wykonanie badania obciążenia glukozą (OGTT) pomiędzy 24. a 28. tygodniem. Badanie wykonuje się na czczo oraz po 1 i 2 godzinach po wypiciu glukozy. Cukrzycę ciążową rozpoznaje się, gdy przynajmniej jedna z wartości testu OGTT jest powyżej ustalonej normy.

Tabela 1. Kryteria rozpoznania cukrzycy ciążowej na podstawie wyników 75g
OGGT według IADPSG i WHO 2013

Natomiast jeżeli u ciężarnej na czczo wartość glikemii wynosi ≥126 mg/dl (7 mmol/l), w dowolnej porze dnia przekracza 200 mg/dl (11,1 mmol/l) i utrzymują się objawy hiperglikemii lub stężenie hemoglobiny glikowanej (HbA1c) przekracza normę, a wyniki nieprawidłowej glikemii w kolejnej dobie się powtarzają, rozpoznaje się cukrzycę i wdraża leczenie. Dalsza diagnostyka nie jest wymagana.²

Leczenie cukrzycy ciążowej

Cukrzyca ciążowa rozwija się zazwyczaj w drugiej połowie ciąży, co zwykle nie wpływa na rozwój embrionalny płodu. Podstawą leczenia cukrzycy ciążowej jest zmiana diety. Ta powinna być zbilansowana, bogata w błonnik i składniki odżywcze, a jednocześnie ograniczona pod względem cukru i węglowodanów. Jeśli pomimo stosowania odpowiedniej diety i aktywności fizycznej stężenia glukozy nadal są powyżej wartości referencyjnych, zaleca się na okres ciąży wdrożenie insulinoterapii.

Bardzo ważne są domowe pomiary glikemii glukometrem. Zaleca się kontrolę z krwi włośniczkowej minimum 4 razy dziennie na czczo oraz godzinę po posiłkach- śniadaniu, obiedzie, podwieczorku i kolacji. Pomocne może być również notowanie swojego jadłospisu, by wykluczyć z diety produkty, które powodują skoki cukru. ³

Cukrzyca ciążowa- czy jest groźna? (powikłania)

Niewłaściwe zarządzanie cukrzycą ciążową może prowadzić do różnych powikłań zarówno dla matki, jak i dziecka. Cukrzyca ciążowa zwiększa ryzyko wystąpienia makrosomii płodu, która dotyczy od 15 do 45% noworodków pochodzących z ciąż powikłanych cukrzycą, w której hiperglikemia u matki występowała w drugiej połowie ciąży. Makrosomia to, mówiąc najprościej, duża masa urodzeniowa noworodka powyżej 4 kg. Dziecko dotknięte makrosomią osiąga w czasie rozwoju wewnątrzmacicznego masę ciała większą od 90 percentyla należnej dla danego wieku płodowego. Co więcej, nadmierny przyrost wagi nie idzie w parze z obwodem głowy, który jest odpowiedni dla wieku płodowego lub mniejszy. Przyczyną nadmiernego wzrostu wagi i powiększenia narządów wewnętrznych jest intensywne uwalnianie insuliny z komórek beta trzustki płodowej w odpowiedzi na hiperglikemię. Poród dziecka dotkniętego makrosomią drogami natury stwarza zagrożenie z uwagi na możliwość wystąpienia niewspółmierności barkowej, co może skutkować niedotlenieniem i uszkodzeniem splotu barkowego. Innym powikłaniem cukrzycy ciążowej może być sytuacja odwrotna i zahamowanie wzrastania dziecka, w skutek oddziaływania czynników uszkadzających. Zahamowanie wzrastania płodu jest wynikiem bezpośredniego toksycznego działania hiperglikemii na tkanki dziecka we wczesnym okresie rozwoju.⁴ Cukrzyca ciążowa zwiększa również ryzyko poronienia, wzrostu ciśnienia tętniczego, wielowodzia czy nadmiernej ilości płynu owodniowego.

Cukrzyca ciążowa to wyzwanie, którym musi sprostać wiele przyszłych mam. Jednak z odpowiednią wiedzą, zaangażowaniem i wsparciem lekarzy, cukrzycę ciążową można skutecznie kontrolować. Zdrowa dieta, aktywność fizyczna i samokontrola to duża część pracy, która leży po twojej stronie. Nie bój się szukać pomocy i zadawać pytań swojemu lekarzowi. Twoje zdrowie i zdrowie Twojego dziecka są najważniejsze. Jeśli chcesz przeczytać więcej informacji na temat tego, jak dbać o zdrowie i bezpieczeństwo w okresie ciąży, odsyłamy cię do artykułów:

Cukrzyca ciążowa – normy i rozpoznanie

Cukrzyca ciążowa: analiza czynników ryzyka i ich wpływu na zdrowie matki i dziecka

Cukrzyca ciążowa – przyczyny i objawy

Cukrzyca ciążowa – czy będzie mieć wpływ na przebieg ciąży i rozwój mojego dziecka?

Cukrzyca ciążowa – dietetyczny drogowskaz

Cukrzyca ciążowa – vademecum wiedzy

Źródła:

¹ Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u osób z cukrzycą 2023 Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego, s. 99

² Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u osób z cukrzycą 2023 Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego, s. 99

³ Cukrzyca u kobiet w ciąży, J. Furman, https://www.mp.pl/insulinoterapia/cukrzyca/cukrzyca_ciazowa/199557,cukrzyca-u-kobiet-w-ciazy, dostęp z dn.21.09.2023

⁴ Cukrzyca u matki i jej konsekwencje dla dziecka. D. Pawlik, R. Radziszewska, s.46-47, https://endokrynologiapediatryczna.pl/contents/files/a_1510.pdf, dostęp z dn. 21.09.2023

Czytaj więcej

Cukrzyca CIĄŻOWA — przyczyny i objawy

Cukrzyca ciążowa (GDM, gestational diabetes mellitus) to jedno z najczęściej występujących powikłań w czasie ciąży. Zgodnie z definicją, o cukrzycy ciążowej mówimy, kiedy nietolerancja glukozy po raz pierwszy pojawia się w ciąży, objawiając się hiperglikemią różnego stopnia. Cukrzyca najczęściej rozpoznawana jest po 23 tygodniu ciąży. Według International Diabetes Federation (IDF) około 16,7% ciąż jest powikłanych cukrzycą ciążową. ¹W tym artykule wyjaśnimy, jakie są przyczyny powstawania cukrzycy oraz czy można ją rozpoznać na podstawie objawów.

Skąd się bierze cukrzyca ciążowa?

Za głównego winowajcę cukrzycy ciążowej uważa się insulinooporność powodowaną przez rosnący w ciąży poziom hormonów (estrogen, progesteron, hormon wzrostu, prolaktyna), które mają działanie antagonistyczne w stosunku do insuliny. U niektórych kobiet w ciąży występuje niedobór insuliny, co skutkuje hiperglikemią, ponieważ trzustka nie jest w stanie pokryć wzrastającego zapotrzebowania na insulinę. Ponadto na insulinooporność wpływa również nadmierny przyrost masy ciała w ciąży.²

Przyczyny cukrzycy ciążowej

Jednym z głównych czynników ryzyka cukrzycy ciążowej jest nadwaga i otyłość matki przed ciążą. Im większy wskaźnik masy ciała, tym ryzyko jest większe. Wiek matki także ma znaczenie. Kobiety powyżej 35. roku życia są bardziej narażone na cukrzycę ciążową niż te, które rodzą w młodszym wieku. Do innych czynników zwiększających ryzyko wystąpienia cukrzycy zalicza się: zaburzenia tolerancji glukozy w wywiadzie, przebycie cukrzycy w poprzedniej ciąży, występowanie cukrzycy w rodzinie, poronienia, niewyjaśnione zgony okołoporodowe lub wewnątrzmaciczne, wielowodzie oraz urodzenie dziecka z masą ciała powyżej 4000 g.³

Jakie objawy daje cukrzyca ciążowa?

W wielu przypadkach cukrzyca ciążowa nie daje wyraźnych objawów. Często przebiega bezobjawowo lub symptomy te są mylone z powszechnie występującymi dolegliwościami w ciąży. Kobiety z cukrzycą ciążową mogą skarżyć się na:

Wzmożone łaknienie i pragnienie
Świąd w okolicy sromu
Częste infekcje dróg moczowych
Spadek masy ciała
Zawroty głowy, omdlenia
Częste oddawanie moczu

W związku z mało specyficznymi objawami cukrzycy ciążowej każda kobieta spodziewająca się dziecka powinna wykonać badanie przesiewowe w kierunku cukrzycy. To najskuteczniejsza metoda pozwalająca rozpoznać zaburzenia węglowodanowe. W tym celu wykonuje się badanie w II trymestrze ciąży — między 24 a 28 tygodniem — w postaci testu doustnego obciążenia glukozą (OGGT).

Czy cukrzyca ciążowa znika po ciąży?

Cukrzyca to w większości przypadków zaburzenie przemijające – najczęściej po porodzie wartości glikemii wracają do normy. Według badań przeprowadzonych przez Ministerstwo Zdrowia u 2/3 kobiet ze zdiagnozowaną GDM w poprzednich ciążach stężenia glukozy wróciły do normy w ciągu 6 tygodni po porodzie, ale aż u 72% pacjentek w kolejnej ciąży ponownie rozpoznano cukrzycę. Z wywiadu było wiadomo, że w poprzednich ciążach ta ostatnia grupa pacjentek znacznie przybrała na wadze i częściej stosowała insulinoterapię z powodu rozpoznanej GDM. Należy jednak podkreślić, że kobiety, które w czasie ciąży zachorowały na cukrzycę, stanowią grupę o najwyższym prawdopodobieństwie, niespotykanym w innych grupach ryzyka, zapadnięcia na tę chorobę w przyszłości.⁴

Warto podkreślić, że cukrzyca ciążowa może negatywnie wpływać na zdrowie matki i dziecka, dlatego tak ważne jest wczesne rozpoznanie cukrzycy i wdrożenie odpowiedniego leczenia. Nieleczona cukrzyca ciążowa może prowadzić do wielu groźnych powikłań takich jak makrosomia płodu, przedwczesny poród, wady rozwojowe u dziecka czy poronienia. Terapia cukrzycy ciążowej opiera się na dobraniu odpowiednio zbilansowanej diety, zaleceniu aktywności fizycznej dostosowanej do stanu zdrowia, monitorowaniu glikemii oraz w razie konieczności stosowaniu insuliny. Jeśli chcesz przeczytać więcej informacji na temat tego, jak dbać o zdrowie i bezpieczeństwo w okresie ciąży, odsyłamy cię do artykułów:

Cukrzyca ciążowa – normy i rozpoznanie

Cukrzyca ciążowa: analiza czynników ryzyka i ich wpływu na zdrowie matki i dziecka

Cukrzyca ciążowa — czy będzie mieć wpływ na przebieg ciąży i rozwój mojego dziecka?

Cukrzyca ciążowa – wszystko, co musisz wiedzieć

Cukrzyca ciążowa – vademecum wiedzy

Źródło:

¹International Diabetes Atlas Edition 2021 s.54

²K. Łagoda, G. Kobus, H. Bachórzewska-Gajewska, Wpływ cukrzycy ciążowej na rozwój płodu i noworodka, s.169, dostęp z dn.15.09.2023, https://journals.viamedica.pl/eoizpm/article/download/26028/20838

³ Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u osób z cukrzycą 2023 Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego, s.100

⁴K. Łagoda, G. Kobus, H. Bachórzewska-Gajewska, Wpływ cukrzycy ciążowej…s.100, dostęp z dn.15.09.2023, https://journals.viamedica.pl/eoizpm/article/download/26028/20838

Czytaj więcej

CUKRZYCA ciążowa – normy i rozpoznanie

Ciąża to wyjątkowy okres w życiu każdej kobiety, pełen radości i oczekiwania na przyjście na świat nowego życia. Jednak dla niektórych przyszłych mam to także czas, w którym mogą pojawić się pewne komplikacje zdrowotne, takie jak cukrzyca ciążowa. Szacuje się, że cukrzyca ciążowa może dotyczyć nawet ponad 10% wszystkich ciężarnych.¹ Cukrzyca ciążowa wymaga szczególnego postępowania, aby zapobiec potencjalnym komplikacjom zarówno u matki, jak i u rozwijającego się dziecka. W poniższym artykule omówimy, w jaki sposób rozpoznać cukrzycę ciążową oraz jakie są normy glikemii dla kobiet w ciąży.

Badania w cukrzycy ciążowej

Wszystkie ciężarne powinny być diagnozowane w kierunku zaburzeń tolerancji glukozy jak najszybciej po rozpoznaniu ciąży. Już na pierwszej wizycie u lekarza, ginekolog powinien przeprowadzić z ciężarną wywiad lekarski ukierunkowany na czynniki ryzyka oraz wykonać badania przedmiotowe, takie jak pomiar masy ciała, wzrostu, badanie BMI, pomiar ciśnienia tętniczego krwi.² U ciężarnych z grup ryzyka powinien zostać wykonany test obciążenia glukozą (OGGT) 75 g przy pierwszej wizycie u lekarza, a u pozostałych badanie glikemii na czczo. Postępowanie diagnostyczne zgodnie z rozporządzeniem ministra zdrowia z 2012 roku i Rekomendacjami PTG z 2014 roku zobowiązuje każdego położnika do oznaczenia glikemii na czczo u ciężarnej do 10 tygodnia ciąży.³ Jeśli nie stwierdzi się nieprawidłowych wartości glikemii, krzywą OGGT należy powtórzyć między 24. a 28. tygodniem ciąży. Diagnostyka w grupie bez czynników ryzyka i z prawidłową glikemią w pierwszym badaniu w ciąży, powinna być przeprowadzona między 24. a 28. tygodniem ciąży i ma charakter jednostopniowy, polegający na wykonaniu testu OGTT. Jak wygląda to badanie? Badanie polega na trzykrotnym pomiarze poziomu glukozy we krwi: na czczo oraz 1 i 2 godziny po wypiciu roztworu zawierającego glukozę. Wyniki poziomu glukozy są porównywane z określonymi kryteriami rozpoznawczymi.⁴

Kryteria rozpoznawcze cukrzycy ciążowej

Hiperglikemia rozpoznana po raz pierwszy w trakcie ciąży powinna być rozpoznawana i klasyfikowana według zaleceń WHO (2013):

1. Cukrzyca w okresie ciąży — gdy spełnione są warunki ogólne rozpoznania cukrzycy, to znaczy:

glikemia na czczo 126 mg/dl (≥ 7,0 mmol/l)
lub glikemia w 2 godz. 75 g OGTT ≥ 200 mg/dl (≥ 11,1 mmol/l )
lub glikemia przygodna ≥200 mg/dl (≥ 11,1 mmol/l) i towarzyszące jej objawy kliniczne hiperglikemii⁵

2. Cukrzyca ciążowa (GDM) — gdy spełnione jest przynajmniej jedno z kryteriów wymienionych w tabeli poniżej:

Cukrzyca ciążowa- postępowanie

Cukrzyca ciążowa to stan, który wymaga szczególnej uwagi i opieki, dlatego mama powinna być pod stałą kontrolą lekarza. Hiperglikemia w ciąży zwiększa ryzyko powikłań położniczych u ciężarnej i rozwijającego się płodu oraz rzutuje na dalszy rozwój dziecka. W trakcie terapii należy dążyć do wartości glikemii stwierdzanych u zdrowych ciężarnych. Na obecnym etapie wiedzy za docelowe uznaje się następujące wartości glikemii w samokontroli ciąży niezależnie od typu cukrzycy:

na czczo i przed posiłkami: 70–90 mg/dl (3,9–5,0 mmol/l);
maksymalna glikemia w 1. godzinie po rozpoczęciu posiłku: < 140 mg/dl (< 7,8 mmol/l) lub po 2 godzinach < 120 mg/dl (6,7 mmol/l);
między godziną 2.00 a 4.00: 70–90 mg/dl (3,9–5,0 mmol/l).

Kobiety w ciąży powinny wykonywać pomiary glikemii samodzielnie, po odpowiednim przeszkoleniu przez pielęgniarkę posiadającą doświadczenie w opiece nad chorymi na cukrzycę. Liczba i pory oznaczania stężenia glukozy powinny być uzależnione od natężenia zaburzeń gospodarki węglowodanowej i stosowanego leczenia.⁶ Kluczową rolę w leczeniu cukrzycy ciążowej odgrywa dieta pozwalająca utrzymać stabilne stężenie glukozy we krwi, jednocześnie zaspakajająca potrzeby rozwijającego się dziecka. Umiarkowana, regularna aktywność fizyczna jest drugim, poza dietą, podstawowym elementem leczenia cukrzycy ciążowej (w przypadku braku przeciwwskazań położniczych). Jeśli pomimo stosowanej diety i aktywności fizycznej poziomy cukrów we krwi przekraczają zalecane normy, wdraża się leczenie insuliną.

Cukrzyca ciążowa to problem, który dotyka wiele kobiet w ciąży. Najskuteczniejszą metodą pozwalającą wykryć zaburzenia węglowodanowe są badania stężenia glukozy we krwi. Wczesne wykrycie cukrzycy ciążowej to kwestia priorytetowa dla zdrowia matki i dziecka, ponieważ nawet niewielki stopień hiperglikemii wpływa na podwyższenie ryzyka rozwoju wad u dziecka, a także powikłań położniczych.

Dowiedz się więcej na temat cukrzycy ciążowej:

Cukrzyca ciążowa: analiza czynników ryzyka i ich wpływu na zdrowie matki i dziecka

Cukrzyca ciążowa – czy będzie mieć wpływ na przebieg ciąży i rozwój mojego dziecka?

Cukrzyca ciążowa – wszystko, co musisz wiedzieć

Źródła:

¹K. Cypryk, Cukrzyca ciążowa — rozpoznawanie i leczenie, Ginekologia i Perinatologia Praktyczna 2016 tom 1, nr 2, https://journals.viamedica.pl/ginekologia_perinatologia_prakt/article/download/48893/35925 s. 41, dostęp z dn.12.09.2023²K. Cypryk, Cukrzyca ciążowa…, s. 41, dostęp z dn.12.09.2023

³ Cukrzyca ciążowa – zbyt duże obciążenie dla dwojga, https://podyplomie.pl/medical-tribune/21524,cukrzyca-ciazowa-zbyt-duze-obciazenie-dla-dwojga, dostęp z dn. 11.09.2023

⁴Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u osób z cukrzycą 2023 Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego, s. 99

⁵Zalecenia kliniczne…, s. 99

⁶ Zalecenia kliniczne…, s. 100

⁷E.Harasim-Piszczatowska, M. Słoma, Cukrzyca ciążowa, https://ppm.umb.edu.pl/docstore/download/UMBe99e86dae429433689d5b1c32524ade2/0000056509-wcag.pdf, s. 219, dostęp z dn.12.09.2023

Czytaj więcej

Cukrzyca CIĄŻOWA: analiza czynników ryzyka i ich wpływu na zdrowie matki i dziecka

Cukrzyca ciążowa to sytuacja, która może spotkać każdą kobietę w ciąży, jednak niektóre z nich są bardziej narażone na wystąpienie tego schorzenia. Z uwagi na potencjalne skutki zdrowotne zarówno dla matki, jak i dla rozwijającego się dziecka, cukrzyca ciążowa to stan, który wymaga szczególnej uwagi i opieki. Zrozumienie czynników ryzyka cukrzycy ciążowej to podstawowy krok w kierunku odpowiedniej diagnostyki i leczenia. Dlatego też prześledzimy różne aspekty, które mogą zwiększać ryzyko wystąpienia tego schorzenia.

Czym jest cukrzyca ciążowa?

Cukrzyca ciążowa, znana także jako GDM (ang. Gestational Diabetes Mellitus) jest rodzajem cukrzycy, która rozwija się w trakcie ciąży. Jest to stan, w którym poziom cukru we krwi kobiety w ciąży jest wyższy niż powinien, co w konsekwencji prowadzi do szeregu komplikacji zarówno po stronie matki jak i nienarodzonego jeszcze dziecka. Cukrzyca ciążowa zazwyczaj występuje w drugiej połowie ciąży i przyczynia się do niej wiele czynników.

Cukrzyca ciążowa- badania przesiewowe

Już na początku ciąży konieczne jest przeprowadzenie badań przesiewowych w kierunku cukrzycy ciążowej, ponieważ u większości kobiet nie występują objawy hiperglikemii lub objawy te są dość niespecyficzne. Wśród objawów wymienia się np.: wzmożone łaknienie oraz pragnienie, nawracające infekcje dróg moczowych, zawroty głowy, spadek masy ciała, zwiększoną ilość oddawanego moczu.¹W Polsce obowiązuje zasada powszechnych badań przesiewowych w kierunku hiperglikemii w ciąży oraz podział i kryteria rozpoznania takiej hiperglikemii zgodne z wytycznymi WHO. Zalecane są badania przesiewowe przy pierwszej wizycie w ciąży oraz między 24.–28. tygodniem. ²

Co może być przyczyną cukrzycy ciążowej?

Do czynników ryzyka hiperglikemii w ciąży należą:

Wiek matki: kobiety po 35. roku życia mają wyższe ryzyko wystąpienia cukrzycy ciążowej.
Schorzenia współistniejące: takie jak zespół policystycznych jajników, nadciśnienie tętnicze.
Historia porodów: kobiety, które wcześniej rodziły dzieci z wysoką masą urodzeniową (powyżej 4 kg), lub których nowo narodzone dzieci wykazywały wady rozwojowe, są bardziej podatne na cukrzycę ciążową.
Masa ciała przed ciążą: nadmierna masa ciała, wyrażona jako BMI (Body Mass Index) powyżej 27 kg/m² przed ciążą, jest czynnikiem znacznie zwiększającym ryzyko wystąpienia cukrzycy ciążowej.
Historia rodzinna cukrzycy: jeśli w rodzinie występowały przypadki cukrzycy typu II, u kobiety istnieje większe ryzyko rozwoju cukrzycy ciążowej. ³

Czy cukrzyca ciążowa jest groźna dla dziecka?

Nieleczona lub źle kontrolowana cukrzyca może mieć poważne konsekwencje dla zdrowia dziecka. Tkanki rozwijającego się płodu są bardzo wrażliwe na zaburzenia metaboliczne zachodzące w organizmie matki. Cukrzyca ciążowa zwiększa ryzyko wystąpienia takich powikłań jak makrosomia płodu (duża waga urodzeniowa płodu) i urazy okołoporodowe, wady wrodzone czy wcześniactwo. ⁴

Cukrzyca ciążowa to choroba, która wpływa nie tylko na zdrowie matki, zdrowie nienarodzonego dziecka, ale również na sam przebieg porodu. Cukrzyca ciążowa wiąże się z wieloma powikłaniami, dlatego tak ważna jest wczesna diagnoza oraz kompleksowa opieka specjalistów nad kobietą z cukrzycą ciążową. Bez wątpienia cukrzyca ciążowa to istotne wyzwanie, zarówno dla kobiety w ciąży jak i dla zespołów terapeutycznych. Istotną rolę w profilaktyce i prowadzeniu cukrzycy ciążowej pełni edukacja i świadomość pacjentek, które swoimi decyzjami realnie mogą wpłynąć na swój stan zdrowia i jakość życia. Istotne jest, by kobiety ze zdiagnozowana cukrzycą ciążową ściśle współpracowały z lekarzem i przestrzegały zaleceń dotyczących diety, aktywności fizycznej oraz zaleconego leczenia. Jeśli chcesz przeczytać więcej informacji na temat tego, jak dbać o zdrowie i bezpieczeństwo w okresie ciąży, odsyłamy cię do artykułów:

Cukrzyca ciążowa – przyczyny i objawy

Cukrzyca ciążowa – czy będzie mieć wpływ na przebieg ciąży i rozwój mojego dziecka?

Cukrzyca ciążowa – dietetyczny drogowskaz

Cukrzyca ciążowa – vademecum wiedzy

Źródła:

¹ Cukrzyca ciążowa, Emilia Harasim-Piszczatowska , Magdalena Słoma, https://ppm.umb.edu.pl/docstore/download/UMBe99e86dae429433689d5b1c32524ade2/0000056509-wcag.pdf, s. 219, dostęp z dn. 12.09.2023

² Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u osób z cukrzycą 2023 Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego, s. 99

³ Zalecenia kliniczne…, s. 100

⁴ Wpływ cukrzycy ciążowej na rozwój płodu i noworodka, Katarzyna Łagoda, Grażyna Kobus, Hanna Bachórzewska-Gajewska, https://journals.viamedica.pl/eoizpm/article/download/26028/20838, s 170-171, dostęp z dn. 12.09.2023

Czytaj więcej

KRZYWA cukrowa w ciąży

Krzywa cukrowa w ciąży

Krzywa cukrowa w ciąży inaczej nazywana jest doustnym testem obciążenia glukozą (OGTT ang. oral glucose tolerance test). Test ma na celu sprawdzenie, jak organizm przyszłej mamy radzi sobie z cukrem. Zbyt wysoki poziom glukozy jest w ciąży wyjątkowo niebezpieczny – zarówno dla mamy jak i dziecka. Test krzywej glikemicznej to jedno z rutynowych badań wykonywanych u kobiet spodziewających się dziecka między 6 a 7 miesiącem ciąży. Badanie jest obligatoryjne i wykonywane bezpłatnie w ramach NFZ. Jeśli wykonałaś już test obciążenia glukozą w ciąży i jego wynik był podwyższony, to znaczy, że prawdopodobnie właśnie stwierdzono u Ciebie cukrzycę ciążową. Taka diagnoza to jak grom z jasnego nieba. Po pierwsze: uspokój się i nie martw na zapas, po drugie: przeczytaj uważnie ten artykuł.

OGTT – czy jest się czego bać?

Ze względu na konieczność wypicia słodkiego roztworu glukozy badanie nie cieszy się sympatią wśród ciężarnych. Wiele kobiet skarży się na towarzyszące badaniu mdłości, zawroty głowy czy wymioty. Jednak nie zawsze tak jest. Każdy organizm reaguje inaczej, niektóre kobiety nie odczuwają żadnych nieprzyjemnych następstw wypicia glukozy. Kolejną niedogodnością może być długi czas trwania badania (na badanie należy przeznaczyć ponad 2 godziny ). Z tych względów doustny test obciążenia glukozą może uchodzić za uciążliwe badanie.

Kiedy badanie jest wykonywane?

Wszystkie kobiety w ciąży powinny być diagnozowane w kierunku zaburzeń tolerancji glukozy . Polskie Towarzystwo Ginekologiczne zaleca badanie poziomu glukozy u kobiety ciężarnej już podczas pierwszej wizyty u ginekologa. Jeżeli wynik jest prawidłowy następnym krokiem jest wykonanie badania OGGT. Test przeprowadza są między 24. a 28. tygodniem ciąży. U pacjentek z grupy ryzyka badanie OGGT powinno być wykonane możliwie jak najszybciej.

Czynniki ryzyka cukrzycy ciążowej:

przebyta cukrzyca ciążowa w poprzedniej ciąży
cukrzyca typu 2 w bliskiej rodzinie (mama, tata, rodzeństwo)
otyłość (BMI powyżej 30)
insulinooporność
urodzenie dziecka o masie ciała powyżej 4 kg
rozpoznany zespół policystycznych jajników
wiek ciężarnej powyżej 35 lat

Jak się pobiera próbkę do badania?

Badanie krzywy cukrowej jest wieloetapowe. Próbka krwi pobierana jest z żyły łokciowej na czczo, po jednej i po dwóch godzinach od wypicia glukozy.

Jak przygotować się do badania?

Ostatni posiłek należy zjeść 8 – 12 godzin przed badaniem
Badanie przeprowadza się w godzinach porannych.
Do momentu pobrania krwi należy powstrzymać się z przyjmowaniem regularnie stosowanych leków,
Noc poprzedzająca badanie powinna być spokojna i przespana
Pierwsze pobranie krwi z żyły przeprowadza się przed wypiciem wody z glukozą
Pacjentka wypija 75 g glukozy rozpuszczonej w 250 ml wody. Nie należy dodawać cytryny w celu polepszenia smaku, ponieważ może ona zafałszować wynik.
Przygotowany roztwór należy wypić w ciągu 5 minut (mogą wystąpić nudności). Następnie krew pobiera się po godzinie i po dwóch godzinach.
W trakcie badania również podczas oczekiwania na kolejne pobrania krwi powinno się odpoczywać przebywając w pozycji siedzącej.
Po zakończeniu badania należy coś przekąsić, żeby uniknąć osłabienia.

Interpretacja wyników

Wartościami w przypadku cukrzycy ciężarnych są:

wynik 92-125 mg/dl — na czczo
wynik powyżej 180 mg/dl — po godzinie
wynik pomiędzy 153-199 mg/dl — po 2 godzinach.

Cukrzycę ciążową rozpoznaje się, gdy chociaż jedna z podanych wartości jest nieprawidłowa. Podane normy są zgodne z wytycznymi Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego. Nie istnieje takie pojęcie jak „łagodna cukrzyca”. Nawet jeśli wartość jest przekroczona o 1 mg/dl rozpoznajemy cukrzycę ciążową. Jeśli wyniki testu krzywej cukrowej są poza granicami normy, ginekolog prowadzący ciążę kieruje pacjentkę do diabetologa. To właśnie ten specjalista decyduje o dalszym postępowaniu. Z pewnością nieprawidłowe wyniki glikemii powinny być wyraźnym sygnałem do zmiany dotychczasowych nawyków żywieniowych i stylu życia. Zarówno dobrze zbilansowana dieta, jak i regularny sport pomagają utrzymać poziom glukozy w ryzach.

Źródła:

Standardy Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego postępowania u kobiet z cukrzycą – aktualizacja https://journals.viamedica.pl/ginekologia_polska/article/download/45881/32672
https://diagnosis.pl/test-obciazenia-glukoza-w-ciazy
Łagodna cukrzyca? Ewa Otto-Buczkowska Borgis z Poradni Diabetologicznej
Górnośląskiego Centrum Zdrowia Dziecka i Matki w Katowicach – Medycyna Rodzinna 6/2003, s. 193-198, http://www.czytelniamedyczna.pl/776,lagodna-cukrzyca.html (dostęp z dn. 06.05.2022)
Krzywa cukrowa w ciąży https://www.gyncentrum.pl/blog/pl/krzywa-cukrowa-w-ciazy

Czytaj więcej

CUKRZYCA CIĄŻOWA – czy wysiłek fizyczny jest wskazany?

Jesteś w ciąży i zmagasz się z cukrzycą ciążową, czy aktywność fizyczna w Twoim przypadku jest wskazana? Badania wykazały, że odpowiednio dobrana aktywność fizyczna zmniejsza poziom cukru we krwi. Amerykańskie Towarzystwo Diabetologiczne uznało ćwiczenia fizyczne – wykonywane przynajmniej 30 minut dziennie – za formę terapii wspomagającej w leczeniu cukrzycy ciężarnych.

Pamiętaj jednak, że rodzaj i intensywność wysiłku fizycznego powinny być ustalone nie tylko z diabetologiem, ale przede wszystkim z prowadzącym Cię ginekologiem. To on oceniając obiektywnie przebieg Twojej ciąży ustali, czy możesz i w jakim stopniu możesz być aktywna fizycznie.

Utrzymywanie aktywności fizycznej czy nawet wdrażanie podczas ciąży, ma nie tylko dobroczynny wpływ na wyrównanie glikemii, ciśnienie tętnicze, masę ciała, ale przede wszystkim przygotowuje Twój organizm do – porodu. Poród to ogromny wysiłek, więc warto się wcześniej do niego przygotować. Dzięki regularnym ćwiczeniom nie tylko zwiększysz swoją wydolność, ale wpłyniesz na poprawę nastroju i zmniejszysz towarzyszące ciąży uczucie zmęczenia, bóle pleców oraz zaparcia. [1]

Pamiętaj cukrzyca to nie koniec świata

Cukrzyca ciążowa dla większości przyszłych mam brzmi jak wyrok. Nieleczona cukrzyca ciążowa faktycznie zwiększa ryzyko urodzenia dziecka o zbyt dużej masie ciała lub grozi przedwczesnym porodem i niską masą urodzeniową noworodka. Dlatego tak ważne jest, abyś wraz ze swoim diabetologiem wprowadziła dietę, ale też nie zapominała o odpowiedniej dawce sportu. Gdy już zaczniesz odżywiać się zgodnie z zaleceniami diabetologa, ważne jest, abyś wprowadziła do swojego codziennego harmonogramu dnia – ćwiczenia fizyczne. Czas trwania takiej aktywności to minimum 30 minut dziennie.

Jaki sport jest najlepszy dla przyszłej mamy?

Przy cukrzycy ciążowej i ciąży niezagrożonej, dozwolona jest dokładnie ta sama aktywność jak dla zdrowych ciężarnych. Pamiętaj, że zbyt mały wysiłek fizyczny nie przyniesie pożądanych skutków, a zbyt intensywny może stanowić zagrożenie. Zawsze warto skonsultować się z diabetologiem, ginekologiem, fizjoterapeutą lub trenerem personalnym, aby dobrać poziom wysiłku do własnych możliwości i stanu zdrowia. Dla ciężarnych z cukrzycą polecane są zwłaszcza niezbyt forsujące aktywności. Nie wymagają one zbyt wiele wysiłku, ale jednocześnie pobudzają organizm.

Polecane są:

tai-chi,
joga,
gimnastyka dla ciężarnych,
aqua aerobic,
spacery,
nordic walking,
pływanie,
pilates,
niektóre ćwiczenia rozciągające. [2]

Nie zaleca się:

biegania,
jazdy konnej,
sportów zespołowych (np. piłki ręcznej, koszykówki, siatkówki),
narciarstwa,
tenisa,
ćwiczeń na siłowni.

W trakcie ćwiczeń czynność serca nie powinna przekraczać 140-160 uderzeń na minutę. Jeśli przed ciążą nie byłaś aktywna fizycznie pamiętaj, by czas ćwiczeń nie był dłuższy niż 10-15 minut na dobę. Jeśli należysz do osób aktywnych minimum aktywności to spacery 3 razy w tygodniu, trwające co najmniej 30 minut. Istotna jest również regularność. Staraj się ćwiczyć jak najczęściej, a najlepiej codziennie.

Zamień codzienne czynności w małe aktywności

Zwykłe codzienne czynności możesz również zamienić w aktywność fizyczną. Zamiast jechać do sklepu samochodem — wybierz spacer. Mieszkasz w bloku – zamiast wjeżdżać windą wejdź po schodach. Jeśli połączysz prawidłową dietę z aktywnością fizyczną osiągniesz jeszcze lepsze rezultaty w leczeniu cukrzycy ciążowej. Aktywność fizyczna zmniejsza również ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2 w przyszłości. Przy tym warto pamiętać o wykonywaniu regularnych pomiarów glikemii.

Ćwicząc w ciąży nie zapominaj o:

Ważne, aby w czasie ćwiczeń mieć zawsze przy sobie produkt zawierający cukier prosty np. tabletkę glukozy, cukierek, słodki napój gazowany. Przed rozpoczęciem aktywności fizycznej trwającej ponad 30 minut powinnaś zjeść owoc lub inny równoważnik zawierający ok. 15 g węglowodanów (1,5 WW). Jeśli będziesz ćwiczyć zaraz po posiłku – przekąskę zjedz po treningu. Jeśli ćwiczenia wykonujesz 2 godziny po spożytym posiłku, zjedz przekąskę bezpośrednio przed nimi.

Cukrzyca ciążowa wymaga, abyś jeszcze bardziej dbała o siebie i maleństwo. Starannie skomponowana zdrowa dieta, czujna opieka lekarza, samokontrola i codzienna porcja ruchu pomogą Ci przebrnąć przez nią bez komplikacji.

Źródła:

[1] https://diagnosis.pl/sport-i-wysilek-fizyczny-w-ciazy

[2] https://mamadu.pl/129011,cukrzyca-ciazowa-nie-skazuje-cie-na-9-miesiecy-siedzenia-na-kanapie-zobacz-co-wolno-ci-robic

[3] https://www.forumginekologiczne.pl/artykul/aktywnosc-fizyczna-kobiet-ciezarnych-z-cukrzyca/4666

Czytaj więcej

HIPOGLIKEMIA – jakie są jej przyczyny? Jak jej zapobiegać?

Hipoglikemia to inaczej niedocukrzenie. Jest to zaburzenie gospodarki węglowodanowej w organizmie spowodowane niskim poziomem cukru we krwi. Kiedy stężenie glukozy we krwi spada poniżej 70 miligramów na decylitr, oraz zaobserwujemy towarzyszące objawy niedocukrzenia, można mówić o hipoglikemii. Stan ten może się pojawić w każdej postaci cukrzycy, jednak najczęściej występuje w cukrzycy typu pierwszego oraz typu drugiego. Niebezpieczna jest u kobiet w ciąży, zarówno dla matki jak i płodu – może wywołać niedotlenienie, a w jego wyniku nawet wady rozwojowe. [1]

W przypadku niedocukrzenia na początku pojawiają się objawy zwiastujące. W miarę jak poziom glukozy ulega dalszemu spadkowi, objawy niedocukrzenia ulegają nasileniu, w dalszym etapie prowadza do śpiączki, która może zakończyć się nawet śmiercią. [2]

Przyczyny hipoglikemii

O hipoglikemii można mówić także wtedy, gdy występują objawy niedocukrzenia, a po podaniu węglowodanów stan się poprawia. Wówczas nie jest konieczne mierzenie poziomu cukru aby zdiagnozować hipoglikemię. Hipoglikemia występuje częściej u osób z cukrzycą typu 1 niż z cukrzycą typu 2, zwykle w trakcie intensywnego leczenia insuliną, choć może pojawić się także u osób, które nie są diabetykami.

Najczęstszymi przyczynami hipoglikemii są:

niedobory pokarmowe (zbyt mała kaloryczność posiłku, zbyt duży odstęp czasowy między podaniem insuliny i posiłkiem, niespożycie posiłku po wstrzyknięciu insuliny),
nadmiar insuliny w organizmie (zbyt duża dawka insuliny, zbyt głębokie podanie insuliny -domięśniowo),
intensywny wysiłek fizyczny bez właściwego przygotowania,
spożycie alkoholu (zahamowanie wątrobowej produkcji glukozy),
w niektórych przypadkach bardzo wysoka lub bardzo niska temperatura otoczenia. [3]

U osób, które nie są cukrzykami, hipoglikemia może być również spowodowana napięciem nerwowym i stresem. Te dwa czynniki stymulują nadnercza do ciągłej pracy i wytwarzania m.in. adrenaliny, która powstrzymuje trzustkę przed produkcją nadmiernych ilości insuliny.

Hipoglikemia – jakie są jej objawy?

Objawy hipoglikemii są wynikiem niedoboru glukozy w ośrodkowym układzie nerwowym. Najpierw pojawiają się objawy zwiastujące. Zdarza się jednak, że zostają one zlekceważone, szczególnie przez osoby, u których cukrzyca trwa już od jakiegoś czasu, i co jakiś czas występują epizody niedocukrzenia.

Objawy hipoglikemii pojawiają się stopniowo, wraz ze spadkiem poziomu cukru we krwi. Dzięki temu chory w początkowej fazie rozwoju hipoglikemii jest w stanie sam sobie poradzić, np. poprzez zjedzenie czegoś słodkiego. Jednak gdy pierwsze objawy zostaną zlekceważone, chory nie jest w stanie udzielić sobie sam pomocy. Na tym etapie niepodanie glukozy może doprowadzić do śpiączki, a nawet do śmierci. Dlatego chorzy na cukrzycę powinni nosić bransoletkę informującą o chorobie, odpowiednią kartę informacyjną w portfelu oraz zestaw do udzielenia pomocy z glukagonem.

Objawy hipoglikemii (nie muszą wystąpić wszystkie):

drżenie rąk,
uczucie niepokoju,
bladość powłok skórnych,
uczucie zmęczenia,
senność,
nadmierna potliwość,
silne uczucie głodu,
ból głowy,
niewyraźne widzenie,
zniecierpliwienie,
dezorientacja,
zaburzenie pamięci,
zaburzenie koncentracji,
bełkotliwa mowa,
drętwienie lub mrowienie okolic ust.

Hipoglikemia nie ustąpi sama. Należy jak najszybciej podjąć odpowiednie działania. Istotne jest jak najwcześniejsze rozpoznanie jej objawów.

Postępowanie po stwierdzeniu objawów hipoglikemii:

Przy wyniku niższym niż 70 mg/dl (3,9 mmol/l) lub indywidualnie ustalonym przez lekarza poziomie glikemii, należy natychmiast wypić lub zjeść produkty zawierające łatwo przyswajalne węglowodany (15-20 g węglowodanów łatwo przyswajalnych).

Może to być:

1 szklanka herbaty osłodzonej 3-4 łyżeczkami cukru/łyżką stołowa cukru, miodu lub dżemu,
2 wymienniki węglowodanowe zawarte w cukierkach glukozowych dostępnych w aptece,
1 szklanka coca-coli lub innego słodkiego napoju/soku. Nie należy sięgać po napoje bezcukrowe.

Nie należy spożywać czekolady, batonów, ciastek. Tłuszcz zawarty w tych produktach będzie spowalniał wchłanianie węglowodanów i opóźniał wzrost glikemii.

Powyższe czynności powodują krótkotrwały wzrost glikemii

Po 15-20 minutach należy ponownie dokonać pomiaru glikemii glukometrem. Jeżeli poziom glikemii nie wzrośnie i samopoczucie nie poprawi się, należy ponownie przyjąć wskazaną wcześniej porcję węglowodanów.

Po tych czynnościach w ciągu kolejnych 15-20 minut należy spożyć węglowodany złożone np. kanapkę.

Po 60 min ponownie należy zmierzyć poziom glikemii glukometrem. Jeżeli poziom glukozy nadal jest niski lub pacjent czuje się źle, należy powyższe czynności powtórzyć i skontaktować się z lekarzem, jeśli hipoglikemia utrzymuje się w dalszym ciągu. Po niedocukrzeniu zawsze należy zjeść posiłek, a każdy epizod hipoglikemii należy odnotować w dzienniczku samokontroli.

W przypadku cukrzycy typu 1 w sytuacji hipoglikemii należy podać glukagon, którego nie można podawać osobom po spożyciu alkoholu oraz chorującym na cukrzycę typu 2.

Jak zapobiegać hipoglikemii?

Pamiętaj o:

regularnym oznaczaniu poziomu glikemii i odnotowywanie w dzienniczku samokontroli,
rozpoznawaniu sygnałów ostrzegawczych hipoglikemii,
regularnym spożywaniu posiłków,
niepomijaniu posiłków ani przekąsek,
planowaniu aktywności fizycznej i dostosowywaniu posiłków,
przyjmowaniu leków o wyznaczonych porach,
częstej zmianie miejsca podawania insuliny,
kontroli poziomu glikemii w razie złego samopoczucia.

Częstym błędem popełnianym przez chorego jest spożycie w krótkim czasie zbyt dużej ilości węglowodanów. Takie postępowanie powoduje gwałtowny wzrost stężenia glukozy we krwi, nawet powyżej 300 mg/dl (16,7 mmol/l).

Spadek cukru w nocy – jakie są przyczyny?

Diabetyków zarówno dorosłych jak i dzieci może dotyczyć hipoglikemia w nocy. Występuje ona najczęściej u osób stosujących terapie cukrzycy przy pomocy insuliny, rzadziej u pacjentów przyjmujących doustnie środki przeciwcukrzycowe. [4]

Objawami hipoglikemii mogą być:

niespokojny sen,
nadmierne pocenie,
dreszcze,
przyspieszony lub spowolniony oddech.

Co może świadczyć o nocnej hipoglikemii?

ból głowy po przebudzeniu,
zmęczenie, niewyspanie,
wilgotna skóra lepka od potu,
mokra, zmięta pościel.

Jakie mogą być przyczyny hipoglikemii w nocy?

zbyt duża dawka insuliny przyjmowanej wieczorem,
duża aktywność fizyczna wieczorem,
wypity wieczorem alkohol,
pominięcie wieczornej przekąski/kolacji, nieprawidłowo zbilansowany posiłek,
Infekcja, stan zapalny w organizmie.

Warto by przy łóżku diabetyka zawsze znajdowało się coś słodkiego – tak na wszelki wypadek.

Źródła:

[1] https://klinika37.pl/hipoglikemia-i-jej-objawy-niebezpieczny-spadek-cukru/

[2] https://www.poradnikzdrowie.pl/zdrowie/cukrzyca/hipoglikemia-niedocukrzenie-objawy-przyczyny-i-leczenie

[3] https://diagnosis.pl/hipoglikemia

[4] https://diag.pl/pacjent/artykuly/hipoglikemia-przyczyny-objawy-i-leczenie/

Czytaj więcej

CUKRZYCA CIĄŻOWA — dietetyczny drogowskaz

Jakie są ogólne zalecenia dietetyczne przy cukrzycy ciążowej? Poznaj najważniejsze zasady.

Większość kobiet z cukrzycą ciążową nie musi przyjmować insuliny – wyrównanie poziomu cukru we krwi często można osiągnąć dzięki odpowiedniej diecie. Dieta cukrzycowa to po prostu zdrowa dieta, którą powinna stosować każda przyszła mama. W diecie przyszłej mamy borykającej się z cukrzycą zalecane są: produkty zbożowe, białkowe (chude mięso i wędliny, ryby, chudy nabiał), warzywa i tłuszcze roślinne. Nie zaleca się spożywać tłuszczy zwierzęcych (w tym tłustego nabiału) oraz węglowodanów prostych (cukier, słodycze, miód, przetworzone owoce).

W komponowaniu swojej diety pamiętaj o następujących zasadach:

Zaleca się spożywanie 6 do 8 posiłków: 3 główne posiłki i 3,4 przekąski – taki rozkład sprzyja utrzymaniu w normie glikemii (ilość posiłków ustal ze swoim lekarzem prowadzącym)
I śniadanie powinno być spożyte nie później niż o godz. 8.30
Przerwy między posiłkami nie powinny być dłuższe niż 2,5-3 godziny (dopuszczalne przesunięcie czasowe w spożyciu posiłków do około 0,5 godziny).
Główny składnik diety stanowią węglowodany – mają największy udział procentowy w diecie, są głównym źródłem energii, ale mają też największy wpływ na wartość glikemii.
W trakcie leczenia dietetycznego należy obowiązkowo badać obecność acetonu w moczu przy pomocy pasków testowych. Aceton świadczy o stanie głodu organizmu matki i jest szkodliwy dla płodu. Rozwiązaniem jest spożywanie dodatkowej kolacji.
Duże znaczenie ma ważenie produktów; zwróć szczególną uwagę na wagę produktów takich jak: pieczywo, produkty zbożowe i owoce.
Należy wyeliminować węglowodany proste, takie jak cukier, słodycze, przetwory owocowe, dżem i miód
Słodziki i słodycze dla kobiet w ciąży są zabronione
W komponowaniu posiłków warto korzystać z Talerza Żywieniowego.

Zalecenia zdrowego żywienia:

Pamiętaj! Jedz różnorodne produkty każdego dnia.

Jedz więcej:

Produktów zbożowych z pełnego ziarna (np. płatki owsiane, pieczywo razowe, makaron razowy, kasze)
Różnokolorowych warzyw i owoców – więcej warzyw niż owoców
Nasion roślin strączkowych (np. fasola, groch, ciecierzyca, soczewica, bób)
Ryb (zwłaszcza tłustych morskich)
Produktów mlecznych niskotłuszczowych, zwłaszcza fermentowanych
Orzechów i nasion (np. orzechów włoskich, pestek dyni, nasion słonecznika)

Jedz mniej:

Soli
Mięsa czerwonego i przetworów mięsnych (m.in. kiełbas, wędlin, boczku)
Cukru i słodzonych napojów
Produktów przetworzonych (tj.: fast food, słone przekąski, herbatniki, batony, wafelki) z dużą zawartością soli, cukrów i tłuszczów)

Zamieniaj:

Przetworzone produkty zbożowe (np. jasne pieczywo, słodkie płatki śniadaniowe) na pełnoziarniste
Mięso czerwone i przetwory mięsne na ryby, drób, jaja, nasiona roślin strączkowych i orzechy
Słodkie napoje na wodę
Tłuszcze zwierzęce na tłuszcze roślinne (oleje np. rzepakowy, oliwa z oliwek)
Produkty mleczne pełnotłuste na niskotłuszczowe (mleko, jogurt, kefir, maślanka, biały ser)
Smażenie, grillowanie na gotowanie, w tym na parze, duszenie lub pieczenie

Bądź aktywna fizycznie i utrzymuj masę ciała w normie.

Pobierz dietę dla kobiet w ciąży:

Materiał przygotowany przez:

Reginę Kijewską – edukatora diabetologicznego, pielęgniarkę, dietetyka

Centrum Medyczne CEMED Łomża

Fragment z diety dla kobiet w ciąży 2000/2200 kcal.

Czytaj więcej

CUKRZYCA CIĄŻOWA – vademecum wiedzy

CUKRZYCA CIĄŻOWA – czy będzie mieć wpływ na przebieg ciąży i rozwój mojego dziecka?

Jeśli rozpoznano u Ciebie cukrzycę ciążową zastanawiasz się na pewno, czy to możliwe i czy nie powtórzyć badań, skoro nie zaobserwowałaś u siebie żadnych niepokojących objawów. Niestety, u większości pacjentek cukrzyca ciążowa rozwija się bezobjawowo, dlatego tak istotne jest wykonywanie badań laboratoryjnych w trakcie ciąży, w tym krzywej cukrowej. Szybkie rozpoznanie GDM i wdrożenie odpowiedniej terapii umożliwiają bowiem urodzenie zdrowego dziecka.

Jeśli cukrzyca ciążowa nie została w porę wykryta lub jest niewłaściwie leczona (utrzymuje się podwyższone stężenie cukru we krwi) rośnie ryzyko poronienia i wystąpienia u dziecka wad wrodzonych. Dzieje się tak, ponieważ cukier z organizmu matki ma zdolność niemal swobodnego przechodzenia przez łożysko do organizmu dziecka wpływając niekorzystnie na jego rozwój. Oznacza to, że dziecko jest stale “przekarmiane” glukozą pochodzącą od matki. Broniąc się wydziela (choć jeszcze nie powinno) insulinę, która prowadzi do przerostu komórek i powiększenia wielu narządów (w tym tkanki tłuszczowej, mięśni czy serca).

Konsekwencją tego jest zbyt intensywne wzrastanie dziecka niż wynikałoby to z wieku ciążowego (makrosomia).

Nadmierne wydzielanie insuliny w okresie płodowym stwarza również zagrożenie wystąpienia po porodzie zagrażającej życiu noworodka hipoglikemii (nagłego spadku poziomu cukru we krwi). Można temu zapobiec poprzez szybkie rozpoczęcie karmienia piersią.

U noworodków matek z cukrzycą ciążową obserwuje się również zaburzenia elektrolitowe, nadkrwistość, czyli zbyt wysoką liczbę krwinek czerwonych, zaburzenia oddechowe związane z opóźnieniem dojrzewania płuc czy przedłużającą się żółtaczkę.

Z kolei u matek niekontrolowana cukrzyca może prowadzić do wielowodzia, obrzęków ciała, zakażeń dróg moczowych (w tym odmiedniczkowego zapalenia nerek), nadciśnienia indukowanego ciążą czy stanu przedrzucawkowego.

Częściej również obserwuje się porody zabiegowe (np. z użyciem kleszczy) i cięcia cesarskie, uszkodzenia dróg rodnych podczas porodu i zwiększoną okołoporodową utratę krwi.

Pamiętaj! Przedstawione Ci informacje nie miały na celu Cię przestraszyć, lecz uświadomić, jak ogromny możesz mieć wpływ na przebieg ciąży i zdrowie Twojego dziecka. Wystarczy tylko odpowiednio kontrolować cukrzycę stosując się do wskazówek diabetologa.

Krzywa cukrowa w ciąży

OGTT – czy jest się czego bać ?

Ze względu na konieczność wypicia słodkiego roztworu glukozy badanie nie cieszy się sympatią wśród ciężarnych. Wiele kobiet skarży się na towarzyszące badaniu mdłości, zawroty głowy czy wymioty. Jednak nie zawsze tak jest. Każdy organizm reaguje inaczej, niektóre kobiety nie odczuwają żadnych nieprzyjemnych następstw wypicia glukozy. Kolejną niedogodnością może być długi czas trwania badania (na badanie należy przeznaczyć ponad 2 godziny). Z tych względów doustny test obciążenia glukozą może uchodzić za uciążliwe badanie.

Kiedy badanie jest wykonywane?

Czynniki ryzyka cukrzycy ciążowej:

przebyta cukrzyca ciążowa w poprzedniej ciąży
cukrzyca typu 2 w bliskiej rodzinie (mama, tata, rodzeństwo)
otyłość (BMI powyżej 30)
insulinooporność
urodzenie dziecka o masie ciała powyżej 4 kg
rozpoznany zespół policystycznych jajników
wiek ciężarnej powyżej 35 lat

Jak się pobiera próbkę do badania?

Badanie krzywy cukrowej jest wieloetapowe. Próbka krwi pobierana jest z żyły łokciowej na czczo, po jednej i po dwóch godzinach od wypicia glukozy

Jak przygotować się do badania?

Ostatni posiłek należy zjeść 8 – 12 godzin przed badaniem

Do momentu pobrania krwi należy powstrzymać się z przyjmowaniem regularnie stosowanych leków,
Badanie przeprowadza się w godzinach porannych.
Noc poprzedzająca badanie powinna być spokojna i przespana
Pierwsze pobranie krwi z żyły przeprowadza się przed wypiciem wody z glukozą
Pacjentka wypija 75 g glukozy rozpuszczonej w 250 ml wody. Nie należy dodawać cytryny w celu polepszenia smaku, ponieważ może ona zafałszować wynik.
Przygotowany roztwór należy wypić w ciągu 5 minut (mogą wystąpić nudności). Następnie krew pobiera się po godzinie i po dwóch godzinach.

Pamiętaj!

W trakcie badania, również podczas oczekiwania na kolejne pobrania krwi, powinno się odpoczywać przebywając w pozycji siedzącej.
Po zakończeniu badania należy coś przekąsić, żeby uniknąć osłabienia

Interpretacja wyników

Wartościami w przypadku cukrzycy ciężarnych są:

wynik 92-125 mg/dl — na czczo
wynik powyżej 180 mg/dl — po godzinie
wynik pomiędzy 153-199 mg/dl — po 2 godzinach.

Cukrzycę ciążową rozpoznaje się, gdy chociaż jedna z podanych wartości jest nieprawidłowa. Podane normy są zgodne z wytycznymi Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego. Nie istnieje takie pojęcie jak „łagodna cukrzyca”. Nawet jeśli wartość jest przekroczona o 1 mg/dl rozpoznajemy cukrzycę ciążową. Jeśli wyniki testu krzywej cukrowej są poza granicami normy, ginekolog prowadzący ciążę kieruje pacjentkę do diabetologa. To właśnie ten specjalista decyduje o dalszym postępowaniu. Z pewnością nieprawidłowe wyniki glikemii powinny być wyraźnym sygnałem do zmiany dotychczasowych nawyków żywieniowych i stylu życia. Zarówno dobrze zbilansowana dieta, jak i regularny sport pomagają utrzymać poziom glukozy w ryzach.

Co może wpłynąć na miarodajność OGTT ?

spożywanie posiłków lub picie płynów innych niż woda w ciągu 8 godzin przed badaniem
nagła zmiana nawyków żywieniowych w ciągu kilku dni poprzedzających badanie np. przejście na ścisłą dietę /jedzenie bardzo tłustych posiłków
palenie papierosów/ picie alkoholu 24 h przed badaniem
intensywne ćwiczenia 24 h przed badaniem
wykonywanie badania w trakcie toczącej się w organizmie infekcji (np. przeziębienie),
przyjmowanie niektórych leków
picie, jedzenie, chodzenie podczas badania

Źródła:

źródło – A. Szymborska-Kajanek, M.Wróbek, K. Strojek „Cukrzyca ciążowa” (GDM).
Standardy Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego postępowania u kobiet z cukrzycą – aktualizacja https://journals.viamedica.pl/ginekologia_polska/article/download/45881/32672
https://diagnosis.pl/test-obciazenia-glukoza-w-ciazy
Łagodna cukrzyca? Ewa Otto-Buczkowska Borgis z Poradni Diabetologicznej
Górnośląskiego Centrum Zdrowia Dziecka i Matki w Katowicach – Medycyna Rodzinna 6/2003, s. 193-198, http://www.czytelniamedyczna.pl/776,lagodna-cukrzyca.html (dostęp z dn. 06.05.2022)
Krzywa cukrowa w ciąży https://www.gyncentrum.pl/blog/pl/krzywa-cukrowa-w-ciazy

Czytaj więcej

CUKRZYCA CIĄŻOWA – czy będzie mieć wpływ na przebieg ciąży i rozwój mojego dziecka?

Jeśli cukrzyca ciążowa nie została w porę wykryta lub jest niewłaściwie leczona (utrzymuje się podwyższone stężenie cukru we krwi) rośnie ryzyko poronienia i wystąpienia u dziecka wad wrodzonych. Dzieje się tak, ponieważ cukier z organizmu matki ma zdolność niemal swobodnego przechodzenia przez łożysko do organizmu dziecka wpływając niekorzystnie na jego rozwój. Oznacza to, że dziecko jest stale „przekarmiane” glukozą pochodzącą od matki. Broniąc się wydziela (choć jeszcze nie powinno) insulinę, która prowadzi do przerostu komórek i powiększenia wielu narządów (w tym tkanki tłuszczowej, mięśni czy serca).

Konsekwencją tego jest zbyt intensywne wzrastanie dziecka niż wynikałoby to z wieku ciążowego (makrosomia).

Częściej również obserwuje się porody zabiegowe (np. z użyciem kleszczy) i cięcia cesarskie, uszkodzenia dróg rodnych podczas porodu i zwiększoną okołoporodową utratę krwi.

Krzywa cukrowa w ciąży

OGTT – czy jest się czego bać ?

Kiedy badanie jest wykonywane?

Czynniki ryzyka cukrzycy ciążowej:

przebyta cukrzyca ciążowa w poprzedniej ciąży
cukrzyca typu 2 w bliskiej rodzinie (mama, tata, rodzeństwo)
otyłość (BMI powyżej 30)
insulinooporność
urodzenie dziecka o masie ciała powyżej 4 kg
rozpoznany zespół policystycznych jajników
wiek ciężarnej powyżej 35 lat

Jak się pobiera próbkę do badania?

Badanie krzywy cukrowej jest wieloetapowe. Próbka krwi pobierana jest z żyły łokciowej na czczo, po jednej i po dwóch godzinach od wypicia glukozy

Jak przygotować się do badania?

Ostatni posiłek należy zjeść 8 – 12 godzin przed badaniem
Do momentu pobrania krwi należy powstrzymać się z przyjmowaniem regularnie stosowanych leków,
Badanie przeprowadza się w godzinach porannych.
Noc poprzedzająca badanie powinna być spokojna i przespana
Pierwsze pobranie krwi z żyły przeprowadza się przed wypiciem wody z glukozą
Pacjentka wypija 75 g glukozy rozpuszczonej w 250 ml wody. Nie należy dodawać cytryny w celu polepszenia smaku, ponieważ może ona zafałszować wynik.
Przygotowany roztwór należy wypić w ciągu 5 minut (mogą wystąpić nudności). Następnie krew pobiera się po godzinie i po dwóch godzinach.

Pamiętaj!

W trakcie badania, również podczas oczekiwania na kolejne pobrania krwi, powinno się odpoczywać przebywając w pozycji siedzącej.
Po zakończeniu badania należy coś przekąsić, żeby uniknąć osłabienia

Interpretacja wyników

Wartościami w przypadku cukrzycy ciężarnych są:

wynik 92-125 mg/dl — na czczo
wynik powyżej 180 mg/dl — po godzinie
wynik pomiędzy 153-199 mg/dl — po 2 godzinach.

Co może wpłynąć na miarodajność OGTT ?

spożywanie posiłków lub picie płynów innych niż woda w ciągu 8 godzin przed badaniem
nagła zmiana nawyków żywieniowych w ciągu kilku dni poprzedzających badanie np. przejście na ścisłą dietę /jedzenie bardzo tłustych posiłków
palenie papierosów/ picie alkoholu 24 h przed badaniem
intensywne ćwiczenia 24 h przed badaniem
wykonywanie badania w trakcie toczącej się w organizmie infekcji (np. przeziębienie)
przyjmowanie niektórych leków
picie, jedzenie, chodzenie podczas badania

Źródła:

źródło – A. Szymborska-Kajanek, M.Wróbek, K. Strojek „Cukrzyca ciążowa” (GDM).
Standardy Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego postępowania u kobiet z cukrzycą – aktualizacja https://journals.viamedica.pl/ginekologia_polska/article/download/45881/32672
https://diagnosis.pl/test-obciazenia-glukoza-w-ciazy
Łagodna cukrzyca? Ewa Otto-Buczkowska Borgis z Poradni Diabetologicznej
Górnośląskiego Centrum Zdrowia Dziecka i Matki w Katowicach – Medycyna Rodzinna 6/2003, s. 193-198, http://www.czytelniamedyczna.pl/776,lagodna-cukrzyca.html (dostęp z dn. 06.05.2022)
Krzywa cukrowa w ciąży https://www.gyncentrum.pl/blog/pl/krzywa-cukrowa-w-ciazy

Czytaj więcej