Cukrzyca ciążowa to sytuacja, która może spotkać każdą kobietę w ciąży, jednak niektóre z nich są bardziej narażone na wystąpienie tego schorzenia. Z uwagi na potencjalne skutki zdrowotne zarówno dla matki, jak i dla rozwijającego się dziecka, cukrzyca ciążowa to stan, który wymaga szczególnej uwagi i opieki. Zrozumienie czynników ryzyka cukrzycy ciążowej to podstawowy krok w kierunku odpowiedniej diagnostyki i leczenia. Dlatego też prześledzimy różne aspekty, które mogą zwiększać ryzyko wystąpienia tego schorzenia.
Czym jest cukrzyca ciążowa?
Cukrzyca ciążowa, znana także jako GDM (ang. Gestational Diabetes Mellitus) jest rodzajem cukrzycy, która rozwija się w trakcie ciąży. Jest to stan, w którym poziom cukru we krwi kobiety w ciąży jest wyższy niż powinien, co w konsekwencji prowadzi do szeregu komplikacji zarówno po stronie matki jak i nienarodzonego jeszcze dziecka. Cukrzyca ciążowa zazwyczaj występuje w drugiej połowie ciąży i przyczynia się do niej wiele czynników.
Cukrzyca ciążowa- badania przesiewowe
Już na początku ciąży konieczne jest przeprowadzenie badań przesiewowych w kierunku cukrzycy ciążowej, ponieważ u większości kobiet nie występują objawy hiperglikemii lub objawy te są dość niespecyficzne. Wśród objawów wymienia się np.: wzmożone łaknienie oraz pragnienie, nawracające infekcje dróg moczowych, zawroty głowy, spadek masy ciała, zwiększoną ilość oddawanego moczu.1 W Polsce obowiązuje zasada powszechnych badań przesiewowych w kierunku hiperglikemii w ciąży oraz podział i kryteria rozpoznania takiej hiperglikemii zgodne z wytycznymi WHO. Zalecane są badania przesiewowe przy pierwszej wizycie w ciąży oraz między 24.–28. tygodniem. 2
Co może być przyczyną cukrzycy ciążowej?
Do czynników ryzyka hiperglikemii w ciąży należą:
- Wiek matki: kobiety po 35. roku życia mają wyższe ryzyko wystąpienia cukrzycy ciążowej.
- Schorzenia współistniejące: takie jak zespół policystycznych jajników, nadciśnienie tętnicze.
- Historia porodów: kobiety, które wcześniej rodziły dzieci z wysoką masą urodzeniową (powyżej 4 kg), lub których nowo narodzone dzieci wykazywały wady rozwojowe, są bardziej podatne na cukrzycę ciążową.
- Masa ciała przed ciążą: nadmierna masa ciała, wyrażona jako BMI (Body Mass Index) powyżej 27 kg/m² przed ciążą, jest czynnikiem znacznie zwiększającym ryzyko wystąpienia cukrzycy ciążowej.
- Historia rodzinna cukrzycy: jeśli w rodzinie występowały przypadki cukrzycy typu II, u kobiety istnieje większe ryzyko rozwoju cukrzycy ciążowej. 3
Czy cukrzyca ciążowa jest groźna dla dziecka?
Nieleczona lub źle kontrolowana cukrzyca może mieć poważne konsekwencje dla zdrowia dziecka. Tkanki rozwijającego się płodu są bardzo wrażliwe na zaburzenia metaboliczne zachodzące w organizmie matki. Cukrzyca ciążowa zwiększa ryzyko wystąpienia takich powikłań jak makrosomia płodu (duża waga urodzeniowa płodu) i urazy okołoporodowe, wady wrodzone czy wcześniactwo. 4
Cukrzyca ciążowa to choroba, która wpływa nie tylko na zdrowie matki, zdrowie nienarodzonego dziecka, ale również na sam przebieg porodu. Cukrzyca ciążowa wiąże się z wieloma powikłaniami, dlatego tak ważna jest wczesna diagnoza oraz kompleksowa opieka specjalistów nad kobietą z cukrzycą ciążową. Bez wątpienia cukrzyca ciążowa to istotne wyzwanie, zarówno dla kobiety w ciąży jak i dla zespołów terapeutycznych. Istotną rolę w profilaktyce i prowadzeniu cukrzycy ciążowej pełni edukacja i świadomość pacjentek, które swoimi decyzjami realnie mogą wpłynąć na swój stan zdrowia i jakość życia. Istotne jest, by kobiety ze zdiagnozowana cukrzycą ciążową ściśle współpracowały z lekarzem i przestrzegały zaleceń dotyczących diety, aktywności fizycznej oraz zaleconego leczenia. Jeśli chcesz przeczytać więcej informacji na temat tego, jak dbać o zdrowie i bezpieczeństwo w okresie ciąży, odsyłamy cię do artykułów:
Cukrzyca ciążowa – przyczyny i objawy
Cukrzyca ciążowa – czy będzie mieć wpływ na przebieg ciąży i rozwój mojego dziecka?
Cukrzyca ciążowa – dietetyczny drogowskaz
Cukrzyca ciążowa – vademecum wiedzy
Źródła:
1 Cukrzyca ciążowa, Emilia Harasim-Piszczatowska , Magdalena Słoma, https://ppm.umb.edu.pl/docstore/download/UMBe99e86dae429433689d5b1c32524ade2/0000056509-wcag.pdf, s. 219, dostęp z dn. 12.09.2023
2 Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u osób z cukrzycą 2023 Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego, s. 99
3 Zalecenia kliniczne…, s. 100
4 Wpływ cukrzycy ciążowej na rozwój płodu i noworodka, Katarzyna Łagoda, Grażyna Kobus, Hanna Bachórzewska-Gajewska, https://journals.viamedica.pl/eoizpm/article/download/26028/20838, s 170-171, dostęp z dn. 12.09.2023