CUKRZYCA CIĄŻOWA — dietetyczny drogowskaz

Jakie są ogólne zalecenia dietetyczne przy cukrzycy ciążowej? Poznaj najważniejsze zasady.

Większość kobiet z cukrzycą ciążową nie musi przyjmować insuliny – wyrównanie poziomu cukru we krwi często można osiągnąć dzięki odpowiedniej diecie. Dieta cukrzycowa to po prostu zdrowa dieta, którą powinna stosować każda przyszła mama. W diecie przyszłej mamy borykającej się z  cukrzycą zalecane są: produkty zbożowe, białkowe (chude mięso i wędliny, ryby, chudy nabiał), warzywa i tłuszcze roślinne. Nie zaleca się spożywać tłuszczy zwierzęcych (w tym tłustego nabiału) oraz węglowodanów prostych (cukier, słodycze, miód, przetworzone owoce).

W komponowaniu swojej diety pamiętaj o następujących zasadach:

  • Zaleca się spożywanie 6 do 8 posiłków: 3 główne posiłki i 3,4 przekąski – taki rozkład sprzyja utrzymaniu w normie glikemii (ilość posiłków ustal ze swoim lekarzem prowadzącym)
  • I śniadanie powinno być spożyte nie później niż o godz. 8.30
  • Przerwy między posiłkami nie powinny być dłuższe niż 2,5-3 godziny (dopuszczalne przesunięcie czasowe w spo­życiu posiłków do około 0,5 godziny).
  • Główny składnik diety stanowią węglowodany – mają największy udział procentowy w diecie, są głównym źródłem energii, ale mają też największy wpływ na wartość glikemii.
  • W trakcie leczenia dietetycznego należy obowiązkowo badać obecność acetonu w moczu przy pomocy pasków te­stowych. Aceton świadczy o stanie głodu organizmu matki i jest szkodliwy dla płodu. Rozwiązaniem jest spożywanie dodatkowej kolacji.
  • Duże znaczenie ma ważenie produktów; zwróć szczególną uwagę na wagę produktów takich jak: pieczywo, produk­ty zbożowe i owoce.
  • Należy wyeliminować węglowodany proste, takie jak cukier, słodycze, przetwory owocowe, dżem i miód
  • Słodziki i słodycze dla kobiet w ciąży są zabronione
  • W komponowaniu posiłków warto korzystać z Talerza Żywieniowego.

Zalecenia zdrowego żywienia:

Pamiętaj! Jedz różnorodne produkty każdego dnia.

Jedz więcej:

  • Produktów zbożowych z pełnego ziarna (np. płatki owsiane, pieczywo razowe, makaron razowy, kasze)
  • Różnokolorowych warzyw i owoców – więcej warzyw niż owoców
  • Nasion roślin strączkowych (np. fasola, groch, ciecierzyca, soczewica, bób)
  • Ryb (zwłaszcza tłustych morskich)
  • Produktów mlecznych niskotłuszczowych, zwłaszcza fermentowanych
  • Orzechów i nasion (np. orzechów włoskich, pestek dyni, nasion słonecznika)

Jedz mniej:

  • Soli
  • Mięsa czerwonego i przetworów mięsnych (m.in. kiełbas, wędlin, boczku)
  • Cukru i słodzonych napojów
  • Produktów przetworzonych (tj.: fast food, słone przekąski, herbatniki, batony, wafelki) z dużą zawartością soli, cukrów i tłuszczów)

Zamieniaj:

  • Przetworzone produkty zbożowe (np. jasne pieczywo, słodkie płatki śniadaniowe) na pełnoziarniste
  • Mięso czerwone i przetwory mięsne na ryby, drób, jaja, nasiona roślin strączkowych i orzechy
  • Słodkie napoje na wodę
  • Tłuszcze zwierzęce na tłuszcze roślinne (oleje np. rzepakowy, oliwa z oliwek)
  • Produkty mleczne pełnotłuste na niskotłuszczowe (mleko, jogurt, kefir, maślanka, biały ser)
  • Smażenie, grillowanie na gotowanie, w tym na parze, duszenie lub pieczenie

Bądź aktywna fizycznie i utrzymuj masę ciała w normie.

Pobierz dietę dla kobiet w ciąży:

Materiał przygotowany przez:

Reginę Kijewską – edukatora diabetologicznego, pielęgniarkę, dietetyka

Centrum Medyczne CEMED Łomża

Fragment z diety dla kobiet w ciąży 2000/2200 kcal.

Czytaj więcej

CZY DIABETYK może jeść przetwory? Sezon na dżemy i kiszonki

Sezon na owoce w pełni. Chcielibyśmy zatrzymać ten smak oraz bogactwo witamin i cieszyć się nimi również zimą. Jednym ze sposobów jest mrożenie, ale możemy również przygotować własne, domowe przetwory. Na półkach sklepowych mamy do dyspozycji wiele dżemów, marmolad i soków owocowych. Niestety, większość z nich nie jest zalecanych dla diabetyków, z uwagi na zawartość cukrów dodanych.  W domu możemy przygotować domowe przetwory z dodatkiem ksylitolu lub erytrolu, a i z pewnością taki własnoręcznie wykonany dżem będzie smakować lepiej.

Ksylitol to cukier z brzozy posiadający stosunkowo dużą moc słodzącą, więc nie trzeba go dużo dodawać do potraw. Z kolei erytrol to cukier z grupy polioli – alkoholi wielowodorotlenowych. Oba te produkty charakteryzuje niska kaloryczność i bezpieczeństwo użycia przez diabetyków.

Domowy dżem można wykorzystać jako dodatek do np. naleśników z mąki gryczanej, polanych jogurtem naturalnym i posypanych orzechami lub na kanapkę z razowego chleba z plastrem białego sera. Takie potrawy będą wartościowym posiłkiem, bogatym w witaminy. Pamiętajmy jednak, że nawet dżem zrobiony w domu, do którego zastosujemy dozwolone dla diabetyków słodziki, będzie zawierał skoncentrowaną ilość fruktozy z owoców, dlatego możemy korzystać z niego okazjonalnie i jako element zbilansowanego posiłku.

Do przygotowania przetworów najlepiej wybrać owoce, które mają niski IG: agrest,  jagody, borówki, czarną porzeczkę, jeżyny, truskawki, maliny, wiśnie, jabłka, gruszki, śliwki.

Poniżej publikujemy przepis na dżem jagodowy dla diabetyków:

Dżem jagodowy

Składniki:

-1 kg jagód

– 40 dag ksylitolu

– łyżka soku wyciśniętego z cytryny

Przygotowanie:

Oczyszczone, świeże jagody, płuczemy na sitku, przekładamy do garnka, zasypujemy ksylitolem i odstawiamy na godzinę. Następnie gotujemy owoce na wolnym ogniu ok 2 godziny i na koniec dodajemy sok z cytryny. Gotowy dżem przekładamy do czystych słoiczków i pasteryzujemy w piekarniku lub garnku przez 15 minut. Dżem z tego przepisu możemy przygotować z porzeczek, truskawek, malin czy wiśni.

Lato to sezon nie tylko na dżemy, ale również na kiszonki. Dla diabetyków i nie tylko kiszonki są bardzo zdrowe. Są one bogate w błonnik,  witaminy z grupy B, a także A,C,E i K oraz minerały, Ze względu na zawartość kwasu mlekowego kiszonki wzbogacają mikroflorę jelit w bakterie-mają udowodnione naukowo działanie przeciwzapalne i antyoksydacyjne. Kisić można nie tylko ogórki i kapustę, ale również wiele innych warzyw (buraki, paprykę, pomidory, rzodkiewki i inne), a nawet owoce (jabłka, gruszki, śliwki). Domowej roboty kiszonki nie będą zawierały konserwantów, ale mimo ich bogatych wartości odżywczych osoby z problemami zdrowotnymi, takimi jak nadciśnienie czy choroby nerek, powinny spożywać kiszonki w ograniczonych ilościach, ze względu na wysoką zawartość w nich chlorku sodu.

Poniżej podajemy przepis na kiszoną rzodkiewkę:

Kiszona rzodkiewka

Składniki:

-1 kg rzodkiewki

– 4 małe kawałki chrzanu

– 4 ząbki czosnku

– 4 łyżeczki gorczycy

– kilka liści laurowych, ziela angielskiego w ziarnach i ziarno jałowca

– 2,5 litra ugotowanej i ostudzonej wody

– 3 płaskie łyżki soli

Przygotowanie:

Rzodkiewki umyj, odetnij liście. Do czystych słoików włóż po kawałku chrzanu, ząbku czosnku, łyżeczce gorczycy, po 2 liście laurowe, 2-3 ziarenka ziela angielskiego i jałowca. Na końcu włóż rzodkiewki. Wszystko zalej solanką i zakręć szczelnie słoiki. Po ok. 2 tygodniach kiszone  rzodkiewki będą gotowe.

Odpowiadając na pytanie z tytułu – tak, diabetyk może jeść przetwory. Dżemy powinny być wykonane samodzielnie – wówczas będziemy mieć pewność, że przetwory mają dobry skład i niski indeks glikemiczny. Kiszonki są bardzo zdrowe, jednak zawierają sporo soli, którą należy ograniczać w diecie cukrzycowej, dlatego powinny być spożywane okazjonalnie. W obu przypadkach należy zachować przede wszystkim rozwagę i umiar.

Artykuł przygotowany przez mgr dietetyk Joannę Wójcik

Źródła:

  1. Ryznar-Luty, M. Szymański, Ocena wybranych właściwości zalewy solankowej i soku z kiszonych ogórków, Nauki Inżynierskie i Technologie = Engineering Sciences and Technologies, 2020, Nr 36, s. 160-170;
  2. Adamiak, M. Herbet, Wpływ mikrobioty jelitowej na stan zdrowia, Wybrane aspekty stanu zdrowia osób mieszkających na terenie Polski – przegląd i badania. Tom 1,Tygiel, 2021, s. 249-257;
  3. Karbowiak, D. Zielińska, Postbiotyki prozdrowotne składniki żywności funkcjonalnej, Archaegraph, Wybrane problemy współczesnego świata w ujęciu interdyscyplinarnym, 2021, s.53-73
Czytaj więcej

JAK WOLONTARIAT POMAGA w utrzymaniu cukrzycy w ryzach? – wywiad

W ramach akcji „Aktywni łapka w górę”* prowadzonej przez firmę Diagnosis S.A. we współpracy z białostockim schroniskiem postanowiliśmy porozmawiać z  Wiolą. Wiola ma 37 lat, jest wolontariuszką w schronisku i choruje na cukrzycę. Każdy diabetyk wie jak ważną rolę w kontrolowaniu tej choroby ma regularna aktywność fizyczna. Wiola znalazła sposób połączyć przyjemne z pożytecznym. Zobaczcie sami.

 

Kamila, Diagnosis: Jak wygląda aktywne życie z cukrzycą na co dzień?

Wiola: Wygląda bardzo podobnie jak u każdej osoby. Jedyna różnica która nas dzieli jest taka, że  musimy „trzymać” ciągłą kontrolę nad glikemią i zawsze mieć pod ręką glukozę.

 

Kamila, Diagnosis: Od ilu lat jest Pani wolontariuszką w schronisku dla zwierząt w Białymstoku?

Wiola: Wolontariuszką w schronisku dla zwierząt jestem od 2018 roku, była to jedna z lepszych decyzji które podjęłam w moim życiu. 😊

 

Kamila, Diagnosis: W jaki sposób opieka nad schroniskowymi pieskami motywuje Panią do większej ilości ruchu?

Wiola: Moją rolą w schronisku jest przede wszystkim zapewnienie psiakom ruchu, a przy okazji i ja korzystam.  Staram się, aby te spacery były w miarę możliwości jak najczęstsze. W domu mam również psiaki, więc piesze wędrówki przewijają się przez cały dzień.

 

Kamila, Diagnosis: Jakie są Pani najprzyjemniejsze wspomnienia związane z wolontariatem w schronisku?

Wiola: Są to oczywiście adopcje moich podopiecznych! Nie ma nic wspanialszego niż widok bliskich mi psiaków w domowych pieleszach. Bardzo lubię też spacerowanie po lesie z psami, patrzenie na ich radosne pyszczki, podglądanie życia, które się toczy w lesie i cieszenie się z bycia tu i teraz, tak po prostu 😊

 

Kamila, Diagnosis: Czy podzieli się Pani swoimi inspiracjami na aktywne spędzenie wakacji?

Wiola: Oby nie tylko wakacji! Próbuję różnych rzeczy, wiem już, że jazda na rolkach nie jest dla mnie 😊 Teraz za cel obrałam jazdę na rowerze. Fajnie by było, gdyby każdy z nas znalazł dla siebie coś, co sprawi mu przyjemność. Najważniejsze, aby nie wstydzić się próbować różnych nowych czynności, zaczynać małymi krokami i cieszyć się nimi 😊 Życzę wszystkiego dobrego wszystkim „Słodziakom” !

 

*„Aktywni łapka w górę” to pilotażowe wydarzenie, które rozpoczyna cykl „LATOaktywni”, propagujący aktywność fizyczną latem.

Czytaj więcej

DIABETYK W RUCHU – 5 sposobów na aktywny wypoczynek latem

Lato to doskonała pora roku na aktywne spędzanie czasu, a jak wiemy, aktywność fizyczna jest czynnikiem niezbędnym dla zachowania zdrowia i prawidłowego funkcjonowania organizmu człowieka. Lato kojarzy się z wakacjami, a wakacje z odpoczynkiem. Wakacyjny odpoczynek często przywołuje skojarzenia błogiego lenistwa na plaży, ale warto przełamać ten schemat i postawić na aktywny wypoczynek. Lato i wakacje dają wiele możliwości – chętniej spędzamy czas poza domem kuszeni ładną pogodą i dodatnimi temperaturami.

Korzyści z aktywności fizycznej

Na początek przypomnijmy najważniejsze korzyści płynące z regularnego ruchu:

  • Poprawa samopoczucia fizycznego i psychicznego
  • Większa odporność na zakażenia
  • Korzystny wpływ na ciśnienie tętnicze
  • Poprawa profilu lipidowego
  • Większa sprawność ruchowa
  • Mniejsza ilość tkanki tłuszczowej i redukcja masy ciała
  • Poprawa jakości snu

Korzyści z aktywności fizycznej dla diabetyka

Aktywność fizyczna odgrywa szczególną rolę w życiu osób chorych na cukrzycę. W ich przypadku regularny ruch wpływa dodatkowo na:

  • Poprawę poziomu cukru we krwi
  • Poprawę insulinowrażliwości
  • Zmniejszenie zapotrzebowania na insulinę
  • Opóźnienie włączenia insuliny
  • Poprawę działania innych leków przeciwcukrzycowych
  • Zapobieganie późnym powikłaniom cukrzycy

 5 pomysłów na aktywny wypoczynek latem:

  1. Piesze wędrówki – długie spacery brzegiem morza czy wędrówki po lesie to idealna aktywność dla diabetyków. Spacery to najbardziej odpowiednia forma wysiłku w grupie osób z cukrzycą typu 2 w wieku > 65. roku życia.1 Poza oczywistymi korzyściami wynikającymi ze spacerów dla naszego ciała i zdrowia, na spacerowaniu zyska również nasza psychika. Dzięki regularnym spacerom spada bowiem poziom stresu, uwalniają się hormony szczęścia, a koncentracja i skupienie ulegają poprawie.

2. Nordic Walking – czyli „marsz z kijkami” cieszy się dużą popularnością w ostatnich latach. Nic dziwnego – nordic walking jest dyscypliną angażującą aż 90% mięśni. Równomiernie ćwiczą mięśnie nóg, klatki piersiowej, ramion i pleców, jednocześnie nie są obciążone stawy kolanowe, biodrowe oraz ścięgna. Regularne marsze w połączeniu z odpowiednią dietą pozwolą utrzymać cukier w ryzach. Spacer z kijkami to aktywność, która sprawdzi się w każdym wieku. Będzie też odpowiedni dla osób  z nadwagą lub otyłością. 2

3. Kajaki – jedną z ciekawszych form aktywnego wypoczynku na świeżym powietrzu jest kajakarstwo. Spokojny spływ kajakiem to bardzo przyjemny sposób na spędzenie czasu. Podczas przeprawy przez rzekę czy jezioro można nie tylko podziwiać cuda natury, ale równocześnie wzmocnić mięśnie całego ciała. Ważne, aby osoba chora na cukrzycę płynęła kajakiem w parze. Obecność drugiej osoby pozwoli zareagować w przypadku niespodziewanego spadku cukru. Do spływu kajakiem trzeba się również odpowiednio przygotować, przede wszystkim zabezpieczyć sprzęt medyczny (np. glukometr) przed zmoknięciem. Sprawdzą się tutaj specjalne, wodoszczelne etui.

4. Jazda na rowerze — rekreacyjna jazda na rowerze jest nie tylko przyjemna, ale też korzystna dla naszego zdrowia. Jazda na rowerze z umiarkowaną intensywnością normalizuje poziom cukru we krwi. Przejażdżka wśród budzącej się do życia przyrody to wspaniały pomysł na aktywne spędzanie wolnego czasu. Wystarczą 2-3 wyprawy rowerowe tygodniowo, aby poprawić naszą kondycję i wydolność całego organizmu. Wybierając się na dłuższą jazdę rowerem, nie można zapomnieć o zabezpieczeniu w postaci glukozy, owocu czy batonika.

5. Badminton na świeżym powietrzu – rekreacyjna gra w badmintona jest dla każdego – niezależnie od wieku, wzrostu czy wagi. W badmintona można grać na plaży, na działce czy też w  ogrodzie. Można rozstawić siatkę dla urozmaicenia gry i rozegrać prawdziwy mecz. Gra w badmintona wymaga zaangażowania wszystkich partii mięśniowych, doskonale wpływa na kondycję oraz kształtuje koordynację i refleks. Należy pamiętać, że rozpoczynając intensywną aktywność fizyczną, trzeba wykonywać trwające 5— 10 minut ćwiczenia wstępne, a na zakończenie — uspokajające.3

Podejmując jakąkolwiek aktywność fizyczną w wakacje, należy pamiętać o odpowiednim nawodnieniu organizmu. Na skutek wysokich temperatur organizm traci dużo wody, którą należy uzupełnić. 4

Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego dotyczące zasad podejmowania wysiłku fizycznego przez osoby z cukrzycą.5

Poniżej przedstawiamy najważniejsze rekomendacje Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego dotyczące zasad podejmowania wysiłku fizycznego przez osoby z cukrzycą:

  1. Osoby z cukrzycą typu 1 bez stwierdzonych istotnych klinicznie przewlekłych powikłań cukrzycy mogą podejmować każdy rodzaj wysiłku fizycznego, w tym o maksymalnej intensywności.
  2. Wysiłki tlenowe wykonywane do momentu wystąpienia zadyszki są bezpieczne i mogą być zalecane wszystkim osobom z cukrzycą bez przeciwwskazań.
  3. Osobom z cukrzycą typu 2 zaleca się dołączenie do ćwiczeń tlenowych elementów wysiłku oporowego.
  4. Ciężka hipoglikemia jest przeciwwskazaniem do podejmowania wysiłku fizycznego przez 24 godziny.
  5. Późne hipoglikemie mogą występować do 24 godzin po zakończeniu wysiłku fizycznego.
  6. Retinopatia proliferacyjna jest przeciwwskazaniem do podejmowania wysiłku fizycznego, aż do uzyskania stabilizacji obrazu dna oka.
  7. Hiperglikemia > 250 mg/dl bez stwierdzonej ketonemii i/lub ketonurii nie jest przeciwwskazaniem do podejmowania wysiłku fizycznego, pod warunkiem, że pacjent dobrze się czuje i zna przyczynę hiperglikemii.
  8. Zasady podejmowania wysiłku w sporcie wyczynowym i podczas zawodów różnią się znacznie od sportu amatorskiego i wymagają indywidualnie wypracowanych rozwiązań.

Pamiętaj!

Aktywność fizyczna powinna być dostosowana do indywidualnych możliwości i potrzeb człowieka. Decyzję o podjęciu wysiłku fizycznego lub rozpoczęciu treningu sportowego należy skonsultować z lekarzem.

Źródła:

1,2,3,4,5 Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę 2022 Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego https://ptdiab.pl/images/docs/zalecenia/CTiD-1-2022-pl.pdf, dostęp z dn. 08.06.2022

Czytaj więcej

CUKRZYCA CIĄŻOWA – vademecum wiedzy

CUKRZYCA CIĄŻOWA – czy będzie mieć wpływ na przebieg ciąży i rozwój mojego dziecka?

Jeśli rozpoznano u Ciebie cukrzycę ciążową zastanawiasz się na pewno, czy to możliwe i czy nie powtórzyć badań, skoro nie zaobserwowałaś u siebie żadnych niepokojących objawów. Niestety, u większości pacjentek cukrzyca ciążowa rozwija się bezobjawowo, dlatego tak istotne jest wykonywanie badań laboratoryjnych w trakcie ciąży, w tym krzywej cukrowej. Szybkie rozpoznanie GDM i wdrożenie odpowiedniej terapii umożliwiają bowiem urodzenie zdrowego dziecka.

Jeśli cukrzyca ciążowa nie została w porę wykryta lub jest niewłaściwie leczona (utrzymuje się podwyższone stężenie cukru we krwi) rośnie ryzyko poronienia i wystąpienia u dziecka wad wrodzonych. Dzieje się tak, ponieważ cukier z organizmu matki ma zdolność niemal swobodnego przechodzenia przez łożysko do organizmu dziecka wpływając niekorzystnie na jego rozwój. Oznacza to, że dziecko jest stale “przekarmiane” glukozą pochodzącą od matki. Broniąc się wydziela (choć jeszcze nie powinno) insulinę, która prowadzi do przerostu komórek i powiększenia wielu narządów (w tym tkanki tłuszczowej, mięśni czy serca).

Konsekwencją tego jest zbyt intensywne wzrastanie dziecka niż wynikałoby to z wieku ciążowego (makrosomia).

Nadmierne wydzielanie insuliny w okresie płodowym stwarza również zagrożenie wystąpienia po porodzie zagrażającej życiu noworodka hipoglikemii (nagłego spadku poziomu cukru we krwi).  Można temu zapobiec poprzez szybkie rozpoczęcie karmienia piersią.

U noworodków matek z cukrzycą ciążową obserwuje się również zaburzenia elektrolitowe, nadkrwistość, czyli zbyt wysoką liczbę krwinek czerwonych, zaburzenia oddechowe związane z opóźnieniem dojrzewania płuc czy przedłużającą się żółtaczkę.

Z kolei u matek niekontrolowana cukrzyca może prowadzić do wielowodzia, obrzęków ciała, zakażeń dróg moczowych (w tym odmiedniczkowego zapalenia nerek), nadciśnienia indukowanego ciążą czy stanu przedrzucawkowego.

Częściej również obserwuje się porody zabiegowe (np. z użyciem kleszczy) i cięcia cesarskie, uszkodzenia dróg rodnych podczas porodu i zwiększoną okołoporodową utratę krwi.

Pamiętaj! Przedstawione Ci informacje nie miały na celu Cię przestraszyć, lecz uświadomić, jak ogromny możesz mieć wpływ na przebieg ciąży i zdrowie Twojego dziecka. Wystarczy tylko odpowiednio kontrolować cukrzycę stosując się do wskazówek diabetologa.

Krzywa cukrowa w ciąży

Krzywa cukrowa w ciąży inaczej nazywana jest doustnym testem obciążenia glukozą (OGTT ang. oral glucose tolerance test). Test ma na celu sprawdzenie, jak organizm przyszłej mamy radzi sobie z cukrem. Zbyt wysoki poziom glukozy jest w ciąży wyjątkowo niebezpieczny – zarówno dla mamy jak i dziecka. Test krzywej glikemicznej to jedno z rutynowych badań wykonywanych u kobiet spodziewających się dziecka między 6 a 7 miesiącem ciąży. Badanie jest obligatoryjne i wykonywane bezpłatnie w ramach NFZ. Jeśli wykonałaś już test obciążenia glukozą w ciąży i jego wynik był podwyższony, to znaczy, że prawdopodobnie właśnie stwierdzono u Ciebie cukrzycę ciążową. Taka diagnoza to jak grom z jasnego nieba. Po pierwsze: uspokój się i nie martw na zapas, po drugie: przeczytaj uważnie ten artykuł.

OGTT – czy jest się czego bać ?

Ze względu na konieczność wypicia słodkiego roztworu glukozy badanie nie cieszy się sympatią wśród ciężarnych. Wiele kobiet skarży się na towarzyszące badaniu mdłości, zawroty głowy czy wymioty. Jednak nie zawsze tak jest. Każdy organizm reaguje inaczej, niektóre kobiety nie odczuwają żadnych nieprzyjemnych następstw wypicia glukozy. Kolejną niedogodnością może być długi czas trwania badania (na badanie należy przeznaczyć ponad 2 godziny). Z tych względów doustny test obciążenia glukozą może uchodzić za uciążliwe badanie.

Kiedy badanie jest wykonywane?

Wszystkie kobiety w ciąży powinny być diagnozowane w kierunku zaburzeń tolerancji glukozy . Polskie Towarzystwo Ginekologiczne zaleca badanie poziomu glukozy u kobiety ciężarnej już podczas pierwszej wizyty u ginekologa. Jeżeli wynik jest prawidłowy następnym krokiem jest wykonanie badania OGGT. Test przeprowadza są między 24. a 28. tygodniem ciąży. U pacjentek z grupy ryzyka badanie OGGT powinno być wykonane możliwie jak najszybciej.

Czynniki ryzyka cukrzycy ciążowej:

  • przebyta cukrzyca ciążowa w poprzedniej ciąży
  • cukrzyca typu 2 w bliskiej rodzinie (mama, tata, rodzeństwo)
  • otyłość (BMI powyżej 30)
  • insulinooporność
  • urodzenie dziecka o masie ciała powyżej 4 kg
  • rozpoznany zespół policystycznych jajników
  • wiek ciężarnej powyżej 35 lat

Jak się pobiera próbkę do badania?

Badanie krzywy cukrowej jest wieloetapowe. Próbka krwi pobierana jest z żyły łokciowej na czczo, po jednej i po dwóch godzinach od wypicia glukozy

Jak przygotować się do badania?

Ostatni posiłek należy zjeść 8 – 12 godzin przed badaniem

  1. Do momentu pobrania krwi należy powstrzymać się z przyjmowaniem regularnie stosowanych leków,
  2.  Badanie przeprowadza się w godzinach porannych.
  3. Noc poprzedzająca badanie powinna być spokojna i przespana
  4.  Pierwsze pobranie krwi z żyły przeprowadza się przed wypiciem wody z glukozą
  5.  Pacjentka wypija 75 g glukozy rozpuszczonej w 250 ml wody. Nie należy dodawać cytryny w celu polepszenia smaku, ponieważ może ona zafałszować wynik.
  6. Przygotowany roztwór należy wypić w ciągu 5 minut (mogą wystąpić nudności). Następnie krew pobiera się po godzinie i po dwóch godzinach.

Pamiętaj!

  1. W trakcie badania, również podczas oczekiwania na kolejne pobrania krwi, powinno się odpoczywać przebywając w pozycji siedzącej.
  2. Po zakończeniu badania należy coś przekąsić, żeby uniknąć osłabienia

Interpretacja wyników

Wartościami w przypadku cukrzycy ciężarnych są:

  • wynik 92-125 mg/dl — na czczo
  • wynik powyżej 180 mg/dl — po godzinie
  • wynik pomiędzy 153-199 mg/dl — po 2 godzinach.

Cukrzycę ciążową rozpoznaje się, gdy chociaż jedna z podanych wartości jest nieprawidłowa. Podane normy są zgodne z wytycznymi Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego. Nie istnieje takie pojęcie jak „łagodna cukrzyca”. Nawet jeśli wartość jest przekroczona o 1 mg/dl rozpoznajemy cukrzycę ciążową. Jeśli wyniki testu krzywej cukrowej są poza granicami normy, ginekolog prowadzący ciążę kieruje pacjentkę do diabetologa. To właśnie ten specjalista decyduje o dalszym postępowaniu. Z pewnością nieprawidłowe wyniki glikemii powinny być wyraźnym sygnałem do zmiany dotychczasowych nawyków żywieniowych i stylu życia. Zarówno dobrze zbilansowana dieta, jak i regularny sport pomagają utrzymać poziom glukozy w ryzach.

Co może wpłynąć na miarodajność OGTT ?

  • spożywanie posiłków lub picie płynów innych niż woda w ciągu 8 godzin przed badaniem
  • nagła zmiana nawyków żywieniowych w ciągu kilku dni poprzedzających badanie np. przejście na ścisłą dietę /jedzenie bardzo tłustych posiłków
  • palenie papierosów/ picie alkoholu 24 h przed badaniem
  • intensywne ćwiczenia 24 h przed badaniem
  • wykonywanie badania w trakcie toczącej się w organizmie infekcji (np. przeziębienie),
  • przyjmowanie niektórych leków
  • picie, jedzenie, chodzenie podczas badania

Źródła:

  • źródło – A. Szymborska-Kajanek, M.Wróbek, K. Strojek „Cukrzyca ciążowa” (GDM).
  • Standardy Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego postępowania u kobiet z cukrzycą – aktualizacja https://journals.viamedica.pl/ginekologia_polska/article/download/45881/32672
  • https://diagnosis.pl/test-obciazenia-glukoza-w-ciazy
  • Łagodna cukrzyca? Ewa Otto-Buczkowska Borgis z Poradni Diabetologicznej
    Górnośląskiego Centrum Zdrowia Dziecka i Matki w Katowicach – Medycyna Rodzinna 6/2003, s. 193-198, http://www.czytelniamedyczna.pl/776,lagodna-cukrzyca.html (dostęp z dn. 06.05.2022)
  • Krzywa cukrowa w ciąży https://www.gyncentrum.pl/blog/pl/krzywa-cukrowa-w-ciazy
Czytaj więcej

Jak SEN wpływa na cukrzycę i jak cukrzyca wpływa na sen?

Dobry sen jest kluczowy dla naszego zdrowia i samopoczucia. Wysoka jakość snu sprawia, że organizm się regeneruje, układ odpornościowy pracuje lepiej, mamy lepszą koncentrację. Na to, czy wstaniemy rano wypoczęci, czy też nie, wpływa wiele czynników. Jeśli chorujesz na cukrzycę, pewnie już wiesz, że jakość snu ma duży wpływ na poziom cukru we krwi i odwrotnie – stężenie glukozy we krwi może wpływać na jakość snu.

Ile godzin dziennie?

Potrzeba snu to jeden z podstawowych stanów fizjologicznych człowieka tak jak np. potrzeba zaspokojenia głodu. Dobowe zapotrzebowanie na sen różni się u poszczególnych osób, a wpływ na to mają takie czynniki jak wiek, genetyka czy też płeć. Można przyjąć, że przeciętnie organizm dorosłego człowieka potrzebuje około ośmiu godzin snu, by się zregenerować.1 

Objawy cukrzycy

Osobom chorującym na cukrzycę dokuczać może chroniczne zmęczenie. Nadmierna senność, apatia, brak energii to jedne z pierwszych objawów cukrzycy. Z powodu wysokiego stężenia glukozy, organizm nie jest w stanie jej przetworzyć i wykorzystać do pracy. Objawy nasilają się często po zjedzonym posiłku, zwłaszcza bogatym w węglowodany. Takie symptomy powinny być wyraźnym sygnałem do zgłoszenia się do specjalisty, który zleci odpowiednie badania.

Sen a ryzyko cukrzycy

Bezsenność to jeden z czynników ryzyka wystąpienia cukrzycy typu 2. Osoby, które śpią zbyt krótko (poniżej 5 godzin) lub ich sen ma niską jakość, mają większe szanse na zachorowanie na cukrzycę. Niedobór snu wpływa na metabolizm węglowodanów i funkcje endokrynne: gorsza jest tolerancja glukozy, wyższe stężenie kortyzolu w godzinach wieczornych. 2  Krótszy sen kiepskiej jakości wpływa na złe wzorce żywieniowe- nieregularne posiłki, mniej zdrowe jedzenie – a to w konsekwencji wiąże się ze zwiększonym ryzykiem zachorowania na cukrzycę typu 2.  Co ciekawe, długi sen również nie jest wskazany- osoby, które śpią powyżej 9 godzin są bardziej narażone na zachorowanie na cukrzycę typu 2.3

Gorszy sen w cukrzycy

Zaburzenia snu występują znacznie częściej u osób z cukrzycą w porównaniu do osób bez cukrzycy. Wiele czynników może przyczyniać się do bezsenności u osób z cukrzycą np. ból związany z neuropatią obwodową, zespół niespokojnych nóg czy też szybkie zmiany poziomu glukozy we krwi w nocy prowadzące do epizodów hipoglikemii i hiperglikemii. Hipoglikemia może powodować wilcze napady głodu, nocne poty, rozdrażnienie czy niepokój – i tym samym uniemożliwiać spokojny sen. Hiperglikemia może być powodem odczuwania suchości w ustach. Gdy poziom cukru w organizmie jest za wysoki, ciało zaczyna pobierać wodę z tkanek, przez co szybko pojawia się uczucie odwodnienia. Potrzeba sięgnięcia po szklankę wody skutkuje przepełnieniem pęcherza. Chory odczuwa konieczność udania się do toalety, a to skutecznie rozbudza i powoduje kłopoty z ponownym zaśnięciem. Można tutaj mówić o efekcie błędnego koła.4

Winny kortyzol

Nie zapominajmy o tym, że problemy ze snem to ogromny czynnik stresowy dla organizmu. A stres nie jest naszym sprzymierzeńcem. Stres wyraźnie wpływa na poziom cukru we krwi. Hormon stresu – Kortyzol – uwalnia  przechowywaną glukozę do krwi, podnosząc w ten sposób poziom cukru. Stale podwyższona glukoza powoduje insulinooporność, przybieranie na masie ciała i w konsekwencji cukrzycę typu II. 5  I znów można mówić o błędnym kole. Pod wpływem stresu często zmieniają się też nasze nawyki żywieniowe – niektórzy „zajadają stres”, inni z kolei cierpią z powodu braku apetytu. W obu przypadkach takie wahania powodują zmianę poziomu cukru we krwi. Związek między snem a jedzeniem potwierdza również lek. Agata Kawalec z Katedry i Zakładu Higieny, Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich: „Rosnąca liczba dowodów wskazuje na to, że sen ma wpływ na nasze wybory i preferencje żywieniowe. Osoby, które śpią krócej są bardziej skłonne do konsumpcji pokarmów bogatoenergetycznych (takich jak tłuszcze i węglowodany) i przyjmują posiłki nieregularnie”.6

Bezdech senny

Jak wiemy cukrzyca typu 2 jest w dużej mierze wynikiem nadmiernej masy ciała. W jeszcze gorszej sytuacji będą więc osoby chore na cukrzycę, które jednocześnie są otyłe. Osoby takie częściej niż inne zapadają na bezdech senny.  U osób chorych na bezdech dochodzi zwykle do opadnięcia mięśni gardła, a następnie zapadnięcia się górnych dróg oddechowych, co w konsekwencji utrudnia przepływ powietrza do płuc i z płuc.  Takie osoby wybudzają się wielokrotnie w ciągu nocy z powodu zaburzeń w oddychaniu, a w konsekwencji są ciągle niewyspane.

Co na to Polskie Towarzystwo Diabetologiczne?

W najnowszych zaleceniach PTD z 2022 r. możemy znaleźć następujące uwagi: „Właściwa higiena snu jest ważnym elementem zdrowego trybu życia. U osób chorych na cukrzycę długość i jakość snu mogą być zachwiane z uwagi na patofizjologię choroby, czynniki behawioralne, czynniki związane ze stosowanym leczeniem. Z drugiej strony zła jakość snu oraz jego nieodpowiednia długość mogą prowadzić do pogorszenia wyrównania metabolicznego. Dbałość o odpowiednią długość/jakość snu powinna być ważnym elementem leczenia cukrzycy.(…)”7

Dobre rady na zdrowy sen:8

  1. Pilnuj stałych pór wstawania rano i kładzenia się spać – czyli dbaj o rytm dobowy snu i aktywności, ponieważ organizm źle dostosowuje się do zmian w godzinach snu
  2. Przebywaj na słońcu – Światło słoneczne istotnie reguluje cykl dobowy. Staraj się przebywać w naturalnym oświetleniu minimum 30 minut dziennie. Wieczorem, przed pójściem spać, należy zmniejszyć oświetlenie
  3. Dbaj o kondycję fizyczną, ale nie zaczynaj ćwiczeń późnym wieczorem i bezpośrednio przed snem
  4. Unikaj kofeiny i nikotyny – obie te substancje mają efekt pobudzający i mogą skutecznie wpłynąć na problemy ze snem.
  5. Nie ucinaj sobie drzemek po ok. 15.00 godzinie – organizm może mieć problem z ponownym zaśnięciem wieczorem
  6. Zadbaj o odpowiednie miejsce do snu – sypialnia powinna być zaciemniona, a łóżko wygodne. Warto wywietrzyć pokój przed snem.
  7. Zrelaksuj się – warunkiem dobrego snu jest psychiczne odprężenie, dlatego nie wykonuj wieczorem mocno angażujących czynności. Poczytaj książkę czy posłuchaj relaksującej muzyki, które pozwolą Ci się wyciszyć.

Sen to podstawowa potrzeba organizmu, bez której człowiek nie jest w stanie prawidłowo funkcjonować. Dbając o odpowiednią dawkę snu zapewniamy sobie nie tylko dobre samopoczucie, ale również ochronę przed rozwojem wielu chorób. Diabetykom, którzy mają problemy ze snem, trudniej zapanować nad chorobą, dlatego to właśnie ta grupa pacjentów powinna szczególnie zadbać o poprawę jakości snu.

Autor: Natalia Lipska-Kapłunow – edukator w cukrzycy

Źródła:

  1. Czynniki środowiskowe wpływające na sen oraz zachowywanie higieny snu Agata Kawalec, Krystyna Pawlas http://www.phie.pl/pdf/phe-2013/phe-2013-1-001.pdf str. 1 dostęp z dn. 13.06.2022
  2. Neurobiologia snu Waldemar Szelenberger https://journals.viamedica.pl/advances_in_respiratory_medicine/article/viewFile/27934/22748 str. 7 dostęp z dn. 13.06.2022
  3. Wiwanitkit S., Wiwanitkit V., Metformin and sleep disorders, Indian J Endocrinol Metab., 2012, 16(Suppl1),https://journals.lww.com/indjem/Fulltext/2017/21050/Sleep_Disorders_in_Type_2_Diabetes.23.aspx– dostęp z dn. 13.06.2022
  4. Yuan S., Larsson S. C., An atlas on risk factors for type 2 diabetes: a wide-angled Mendelian randomisation study, Diabetologia, 2020, volume 63, str.2359–2371 https://link.springer.com/article/10.1007/s00125-020-05253-x dostęp z dnia: 13.06.2022
  5. https://diabetes.edu.pl/index.php/szukaj?searchword=kortyzol&searchphrase=all dostęp z dnia 13.06.2022 r.
  6. Czynniki środowiskowe wpływające na sen oraz zachowywanie higieny snu Agata Kawalec, Krystyna Pawlas http://www.phie.pl/pdf/phe-2013/phe-2013-1-001.pdf str. 3 dostęp z dn. 13.06.2022
  7. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego https://ptdiab.pl/images/docs/zalecenia/CTiD-1-2022-pl.pdf str.26 dostęp z dn. 13.06.2022
  8. Dlaczego i jak dbać o zdrowy sen ? Joanna Kamińska, neuroterapeuta, Ośrodek Rehabilitacji CEMICUS http://osrodekcemicus.pl/wp-content/uploads/2014/07/sen.pdf str. 4-5 dostęp z dn. 13.06.2022
Czytaj więcej

ZASADY ODŻYWIANIA osób chorujących na cukrzycę powikłaną zespołem stopy cukrzycowej

W zapobieganiu powikłaniom cukrzycy, w tym zespołowi stopy cukrzycowej, należy pamiętać o odpowiednim odżywianiu. Prawidłowa dieta w cukrzycy ma na celu uregulowanie i uzyskanie prawidłowej glikemii na czczo oraz po posiłkach. Aby to osiągnąć należy odpowiednio komponować posiłki i prawidłowo dobierać produkty do ich przyrządzenia.

Ogólne zasady odżywiania dla osób chorych na cukrzycę:

  1. Dzienne zapotrzebowanie energetyczne powinno być ustalone indywidualnie w zależności od wagi, wzrostu, aktywności fizycznej danej osoby czy też chorób współistniejących.
  2. Przy komponowaniu jadłospisu należy zadbać o prawidłowy podział kalorii na poszczególne posiłki.
  3. Spożywając posiłki należy zachować regularność – zalecane jest 4/5 posiłków w ciągu dnia, co ok. 3 godziny.
  4. Nie należy podjadać między posiłkami. Nie łączyć dwóch posiłków w jeden.
  5. Należy dbać o odpowiednią podaż węglowodanów, tłuszczy, białek, błonnika, witamin i mikroelementów.
  6. Warzywa najlepiej spożywać do każdego posiłku.
  7. Owoce spożywać w postaci nieprzetworzonej, przed godziną 16.00 i w trakcie posiłku.
  8. Produkty zbożowe powinny być pełnoziarniste (jeżeli nie ma innych wskazań)
  9. Codziennie należy spożywać nabiał, najlepiej w postaci jogurtu, kefiru, maślanki, twarogu.
  10. Tłuszcze zwierzęce powinno się zastępować tłuszczami roślinnymi jednocześnie pamiętając o ograniczeniu ilościowym.
  11. Spożycie mięsa należy ograniczyć, zastępując je rybami, jajami lub nasionami roślin strączkowych.
  12. Należy unikać słodyczy i cukrów dodanych, napojów gazowanych i soków.
  13. Sól należy ograniczyć w znacznym stopniu, potrawy można doprawiać ziołami.
  14. Należy dbać o prawidłowe nawodnienie organizmu (ok. 2 litrów płynów dziennie).
  15. Alkohol, papierosy i inne używki należy odstawić.

WĘGLOWODANY

Węglowodany powinny stanowić główne źródło energii wszystkich osób chorujących na cukrzycę

Spożywać należy węglowodany złożone, o niskim indeksie glikemicznym, które nie powodują nagłego wzrostu stężenia glukozy we krwi, pozwalając utrzymać glikemię na właściwym poziomie jednocześnie zapobiegając występowaniu hipo i  hiperglikemii.

Najlepsze źródła węglowodanów złożonych: płatki owsiane, otręby, bataty, ryż, kasza, ziemniaki, nasiona, warzywa, owoce, pełnoziarniste pieczywo, pełnoziarnisty makaron

Węglowodany proste, wywołujące znaczne wahania glikemii, należy ograniczyć do minimum, gdyż mogą z czasem powodować wystąpienie przewlekłych powikłań cukrzycy (w tym zespół stopy cukrzycowej).

Źródła węglowodanów prostych: cukier rafinowany, ciasta, biszkopty, dżemy, konfitury, jasne pieczywo, jasne makarony.

BIAŁKA

Niedobór białka w diecie może prowadzić do znacznego obniżenia odporności oraz zwiększonego ryzyka wystąpienia powikłań cukrzycy.

Pełnią w organizmie wiele ważnych funkcji (służą do budowy i regeneracji tkanek, są podstawowym składnikiem krwi, licznych enzymów, pełnią rolę nośnika niektórych witamin i składników mineralnych, biorą udział w regulacji ciśnienia krwi i procesów odpornościowych).

Należy dostarczać organizmowi zarówno białko pochodzenia zwierzęcego, jak i roślinnego, najlepiej w stosunku 1:1.

TŁUSZCZE

Obok węglowodanów, powinny być głównym źródłem energii.

Korzystne dla zdrowia właściwości mają kwasy tłuszczowe wielonienasycone (PUFA), które wpływają na obniżenie stężenia LDL – cholesterolu we krwi, zmniejszają ryzyko wystąpienia powikłań ze strony układu krążenia oraz zapewniają właściwy stan skóry, co ma znaczenie w zapobieganiu i leczeniu zespołu stopy cukrzycowej.

Tłuszcze nasycone powinny być znacznie ograniczone, ponieważ zwiększają stężenie cholesterolu frakcji LDL we krwi, co może prowadzić m.in. do miażdżycy oraz zawału mięśnia sercowego.

WITAMINY Z GRUPY B

B1 – Benfotiamina to rozpuszczalna w tłuszczach forma witaminy B1 (tiaminy). Łatwiej przenika do struktur nerwowych (zapewniając sprawność funkcjonowania komórek nerwowych) oraz uszkodzonych w przebiegu cukrzycy naczyń i narządów. Blokuje procesy glikacji, poprzez które podwyższone stężenia glukozy powodują uszkodzenie tkanek i narządów. Szczególnie zalecana jest w leczeniu i profilaktyce neuropatii cukrzycowej. Przynosi ulgę w uporczywych dolegliwościach oraz poprawia komfort życia pacjentów. Zapobiega powstawaniu zespołu stopy cukrzycowej.

B1, B2, B7 – Wpływają na metabolizm komórkowy i pełnią role m.in. kofaktorów enzymów. Biorą udział w przemianie węglowodanów, białek (wit. B1 i B2) i tłuszczów (biotyna-wit. B7). Umożliwiają prawidłowe funkcjonowanie wszystkich komórek, w szczególności układu nerwowego i mózgu.

B12 – Witamina B12 – zapobiega chorobom układu krążenia. Niedobór przyczynia się m.in. do rozwoju niedokrwistości, schorzeń układu nerwowego oraz do postępującego osłabienia i zmęczenia. Na niedobór witaminy B12 narażone są osoby przyjmujące metforminę.

Źródło witamin: mleko, produkty mleczne, jaja, mięso, przetwory mięsne, ryby, nasiona roślin strączkowych, drożdże

KWAS ALFA-LIPONOWY (ALA)

Wiąże toksyczne związki metali i usprawnia ich usuwanie z organizmu. Bierze udział w regeneracji utlenionych białek, uszkodzonych lipidów i kwasów DNA. Stosuje się go w zapobieganiu oraz leczeniu zaburzeń czucia w polineuropatii cukrzycowej.

Kwas alfa-liponowy zwiększa insulinowrażliwość. Pozytywnie oddziałuje na metabolizm w komórkach nerwowych. Jest silnym antyoksydantem – neutralizuje wolne rodniki.

Korzystnie wpływa też na gospodarkę węglowodanową i lipidową. Obniża stężenie szkodliwych triacylogliceroli w komórkach beta trzustki.

Związek należy do grupy nasyconych kwasów tłuszczowych. Działa podobnie jak witaminy. Wpływa na wiele procesów metabolicznych zachodzących w organizmie. Usprawnia pracę układu krążenia i mięśni.

Źródło: orzechy włoskie, siemię lniane, oleje roślinne

WITAMINY C, E I PROWITAMINA A

Ograniczają rozwój neuropatii cukrzycowej. Ograniczają rozwój późnych powikłań cukrzycy, hamując rozwój miażdżycy, zmniejszając ryzyko rozwoju choroby niedokrwiennej serca, ograniczając rozwój procesów degeneracyjnych w narządzie wzroku.

Unieszkodliwiają wolne rodniki, które sprzyjają rozwojowi nowotworów, miażdżycy, procesów zapalnych, choroby Alzheimera.

Stosowane są w profilaktyce chorób cywilizacyjnych.

Posiadają działanie antyoksydacyjne, hamują procesy starzenia komórek.

Źródła witamin: dynia, marchew, dynia, brzoskwinia,  morela kiwi, papryka czerwona, natka pietruszki, brokuły, migdały, orzechy laskowe, nasiona dyni i słonecznika, olej słonecznikowy, olej rzepakowy

WITAMINA D

Wpływa na funkcjonowanie m.in. komórek β wysp trzustkowych oraz wydzielanie insuliny. Odpowiednia podaż może zmniejszać ryzyko wystąpienia cukrzycy typu 2 (syntetyzowana po ekspozycji na promienie słoneczne).

Źródło witaminy: łosoś, makrela, sardynka, tran, jaja

SKŁADNIKI MINERALNE MAJĄCE WPŁYW NA ZAPOBIEGANIE POWIKŁANIOM CUKRZYCY, ZESPOŁOWI STOPY CUKRZYCOWEJ:

 W cukrzycy szczególną uwagę należy zwrócić na chrom, cynk i żelazo (mikroelementy) oraz magnez i wapń (makroelementy). Składniki te są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Ich rola w organizmie jest bardzo ważna – biorą udział w procesach przemiany materii, w metabolizmie witamin, wytwarzaniu i regeneracji składników komórek, procesach aktywacji przemian biochemicznych oraz regulują procesy hormonalne i enzymatyczne. Składniki te muszą być dostarczone do organizmu wraz z pożywieniem.

CYNK

  • odgrywa ważną rolę w metabolizmie komórkowym
  • bierze udział w regulacji syntezy białek i węglowodanów
  • chroni komórki przed szkodliwym działaniem wolnych rodników tlenowych
  • poprawia funkcjonowanie insuliny
  • wykazuje działanie immunostymulujące

Źródło: Mięso, mleko i jego przetwory, wątroba, jaja, produkty zbożowe z pełnego przemiału.

ŻELAZO

  • jest składnikiem hemoglobiny
  • chroni przed działaniem wolnych rodników
  • to niezbędny składnik do prawidłowego wzrostu i rozwoju oraz regeneracji tkanek
  • niedobór żelaza wywołuje niedokrwistość
  • występowanie niedokrwistości w cukrzycy wiąże się z większym ryzykiem rozwoju powikłań, takich jak nefropatia, retinopatia i niewydolność serca
  • stymuluje odporność

Źródło: Podroby, przetwory mięsne z krwią, ryby, orzechy, rośliny strączkowe.

MAGNEZ

  • reguluje metabolizm węglowodanów i wytwarzanie energii
  • działa pozytywnie zwłaszcza na układ sercowo-naczyniowy, mięśniowy i nerwowy
  • niedobór magnezu może spowodować m.in. insulinooporność, zaburzenia nerwowe, zaburzenie snu, osłabienie, depresję, skurcze mięśni
  • wpływa na funkcjonowanie wielu układów i narządów w organizmie
  • stężenie magnezu w komórkach jest regulowane przez insulinę

Źródło: Kasza gryczana, kakao, zielone części roślin, kiełki zbóż, nasiona roślin strączkowych.

WAPŃ

  • jest niezbędny w procesie wydzielania insuliny
  • od jego obecności zależy właściwa odpowiedź komórek trzustki na wzrastające stężenie cukru we krwi

Źródło: Mleko i jego przetwory, fasola biała, soja, jarmuż, migdały, mak, otręby pszenne

CHROM

  • bierze udział w procesach metabolicznych
  • bierze udział w ochronie komórek przed wolnymi rodnikami
  • wpływa na prawidłowe funkcjonowanie układu immunologicznego

Źródło: Orzech brazylijski, rośliny strączkowe, czosnek, nabiał, podroby, ryż, ryby morskie.

Znaczącą rolę w prawidłowym funkcjonowaniu chorych na cukrzycę odgrywają odpowiednie nawyki żywieniowe. Prawidłowo dobrana dieta stanowi podstawowy czynnik prewencji i leczenia cukrzycy, jej powikłań oraz współistniejących zaburzeń metabolicznych.  Celem leczenia za pomocą diety jest  redukcja groźnych powikłań cukrzycy, co przekłada się na  poprawę jakości i wydłużenie czasu życia chorych.

Czytaj więcej

APLIKACJE pomocne dla diabetyka

W dzisiejszych czasach większość z nas jest w posiadaniu smartphona. Telefon w połączeniu z odpowiednią aplikacją może być dużym wsparciem w codziennej kontroli stanu zdrowia.
Standardowo, aplikacje mobilne można pobrać w specjalnych sklepach dla platform Google Android i Apple. Ilość aplikacji może przyprawić o zawrót głowy. W wymienionych sklepach dostępnych jest obecnie ponad 350 tys. tytułów związanych ze zdrowiem i dobrostanem. Kryzys związany z pandemią koronawirusa dodatkowo spowodował wzrost liczby aplikacji. Społeczna izolacja i konieczność pozostania w domu przełożyły się na zwiększenie zainteresowania tego rodzaju rozwiązaniami.

Ze względu na nieograniczoną dostępność i prostą funkcjonalność aplikacje mogą być przydatnym narzędziem kontroli stanu zdrowia. Które aplikacje wybrać i jak z nich mądrze korzystać ?

1) APLIKACJA ISTEL HEALTH

Ta aplikacja propaguje holistyczne spojrzenie na stan zdrowia człowieka. Zdrowie wynika z harmonijnej pracy całego organizmu, dlatego ważna jest kompleksowa ocena kondycji organizmu. Dzięki funkcji Bluetooth wbudowanej w takie urządzenia jak termometr, glukometr, ciśnieniomierz, analizator składu ciała, pomiary z tych urządzań mogą być przesyłane do aplikacji mobilnej.
W czym to może pomóc?

  • Wszystkie pomiary mamy zgromadzone w jednym miejscu: glikemia, ciśnienie krwi, masa i temperatura ciała. Dzięki temu mamy pogląd na to, w jakiej kondycji jest nasze ciało i możemy szybko zareagować w razie nieprawidłowości. Jeśli chorujesz na cukrzycę a chorobie tej współtowarzyszą np. problemy z ciśnieniem, dzięki aplikacji możesz lepiej kontrolować swoje zdrowie. Osoby chore na cukrzycę często borykają się też z nadwagą lub otyłością. Takie pomiary jak zawartość tkanki tłuszczowej w organizmie, ilość wody w organizmie, zawartość masy mięśniowej
  • Zostaną przesłane do aplikacji z analizatora składu ciała.
  • Nie musisz prowadzić papierowych dzienników i obawiać się utraty danych – w łatwy sposób można przesłać wyniki pomiarów do chmury czy też wygenerować dokument pdf zawierający wyniki.

Co dalej?

Korzystając z aplikacji Istel Health, użytkownik zakłada konto w Systemie Istel Care i może udostępnić dane lekarzowi lub opiekunowi. System Istel Care pozwala na dzielenie się wynikami pomiarów z lekarzem lub opiekunem. Pacjent ma możliwość np. skorzystania z opcji wideoporady z Lekarzem.

Jakie korzyści płyną z posiadania konta w systemie Istel Care ?

Karta pacjenta
Szybki dostęp do wyników pomiaru glikemii, ciśnienia krwi, masy i temperatury ciała oraz EKG, aby jeszcze skuteczniej monitorować stan zdrowia.
Wykresy
Wygodne przeprowadzanie analiz na podstawie przydatnych wykresów.
Zdalny dostęp do wyników pomiaru
Możliwość prostego i bezpiecznego udostępniania wyników lekarzowi bądź podzielenia się danymi z opiekunem.
Dzienniczek
Do dyspozycji dzienniczek klasyczny i godzinowy z kolorowymi oznaczeniami pomiarów dla łatwiejszej interpretacji wyników.
Przejrzyste i czytelne raporty
Można szybko wygenerować wybrany raport w czytelnej formie np.: w formacie PDF i dołączyć do dokumentacji.

Gdzie pobrać aplikację ?
Aplikację Istel Health można pobrać na system Android ze sklepu Google Play, lub na system iOS ze sklepu App Store.

Aplikacja Istel ECG oraz Rejestrator EKG Istel HR-2000 to wyrób medyczny. Używaj zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.

2. APLIKACJA ISTEL ECG

Ta aplikacja jest dedykowana dla wszystkich osób, które chcą kontrolować kondycję swojego serca. Aplikacja współpracuje z przenośnym Rejestratorem EKG Istel HR-2000.

Główne funkcje aplikacji:

  • wyświetlanie zapisu EKG z sześciu odprowadzeń I, II, III, aVR, AVL, AVF
  • możliwość ustawienia parametrów pracy urządzenia HR-2000 np. czas pomiaru
  • wbudowana przeglądarka wyników
  • eksport wyników do pliku PDF
  •  przesyłanie wyników pomiaru pocztą e-mail

Dzięki aplikacji Istel ECG oraz przenośnemu rejestratorowi w szybki i łatwy sposób wykonasz badanie EKG w każdym miejscu i o każdej porze. Wystarczy przyłożyć urzadzenie do klatki piersiowej, wykonać pomiar, a zapis EKG odczytać w bezpłatnej aplikacji mobilnej Istel ECG. Otrzymasz też wstępną interpretację wyniku pomiaru:

  • ocena pulsu,
  • możliwość wykrycia migotania przedsionków

Aplikacja Istel ECG oraz Rejestrator EKG Istel HR-2000 to wyrób medyczny. Używaj zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.

Gdzie pobrać nasze aplikacje?

Nie udało Ci się pobrać aplikacji z Google Play lub App Store?
Możesz pobrać ją bezpośrednio ze strony – KLIKNIJ TUTAJ 

Mobilne aplikacje medyczne stanowią dynamicznie rozwijający się trend w telemedycynie. Korzystanie z aplikacji zdrowotnych może przynieść wiele korzyści, ale należy także pamiętać o podstawowych zasadach bezpieczeństwa cyfrowego a w razie jakichkolwiek wątpliwości dotyczących stanu zdrowia zasięgnąć porady lekarskiej.

Źródła:

1. Info.eZdrowie Cyfrowa transformacja w obszarze zdrowia http://forumezdrowia.pl/info/opinie/przewodnik-po-swiecie-aplikacji-dla-zdrowia/

Czytaj więcej

STOPA CUKRZYCOWA – poradnik

Stopa cukrzycowa jest skutkiem nieodpowiednio leczonej cukrzycy o wieloletnim przebiegu. Osoby chore narażone są na zwiększone ryzyko wystąpienia powikłań w obrębie kończyn dolnych. Ich przyczyną jest neuropatia (czyli uszkodzenie nerwów), która zmniejsza czucie w stopach. Z powodu nieodczuwania bólu i temperatury w stopie, osoba chora na cukrzycę może przeoczyć powstające rany czy obrzęki. Zmniejszone krążenie krwi (co jest innym powikłaniem cukrzycy) dodatkowo spowalnia gojenie ran i zwiększa ryzyko infekcji.
To wszystko sprawia, że diabetycy są szczególnie narażeni na wystąpienie zespołu stopy cukrzycowej.

Objawy stopy cukrzycowej, czyli co powinno zwrócić Twoją uwagę?

  • przeszywające, kłujące, piekące bóle stóp
  • mrowienie, uczucie stąpania po drobnych kamieniach (parestezje)
  • kurcze mięśni łydek (szczególnie nocą)
  • zaburzenia chodu (wrażenie stąpania po czymś miękkim)
  • pieczenie, drętwienie
  • nadwrażliwość na dotyk oraz nieodczuwanie bólu
  • zaburzenie czucia
  • nadmierne marznięcie stóp
  • suchość skóry stóp (zwiększona podatność na pękanie)
  • ból w łydkach (tzw. chromanie przestankowe)
  • utrudnione gojenie ran (ograniczony dopływ krwi do tkanek stóp)

Poinformuj lekarza lub pielęgniarkę jeśli wystąpi u Ciebie którykolwiek z wyżej wymienionych objawów.

Prewencja – co zrobić, by zmniejszyć ryzyko wystąpienia „ZSC” („zespołu stopy cukrzycowej”)?

  1. Kontroluj cukrzycę pod okiem specjalisty oraz regularnie mierz swój poziom glukozy w domu. Hiperglikemia powoduje neuropatię, a to bezpośrednio przyczynia się do powstania „ZSC”.
  2. Dbaj o siebie. Pamiętaj, że palenie tytoniu, nadwaga, nadciśnienie tętnicze, zaburzenia lipidowe, nieprawidłowy cholesterol, zwiększają ryzyko wystąpienia „ZSC”
  3. Codziennie oglądaj swoje stopy — sprawdzaj, czy nie ma na nich widocznych ran, otarć, obrzęków, zmian czucia (jego brak bywa czynnikiem sprzyjającym odnoszeniu urazów). Zwracaj uwagę na wszelkie zmiany zabarwienia, uszkodzenia skóry np. otarcia, zranienia, zrogowacenie naskórka, zniekształcenia, np.: palce młoteczkowate. Pamiętaj, aby oglądać stopy bardzo dokładnie -grzbiety, podeszwy, przestrzenie między palcami, a w razie wątpliwości zawsze kontaktuj się z lekarzem.
  4. Regularne poddawaj się zabiegom podologicznym – usuwaj modzele i zrogowaciały naskórek w specjalistycznych gabinetach, profesjonalnie zajmujących się pielęgnacją stóp, takich jak podolog, podiatra, kosmetolog, pielęgniarka. Nie usuwaj modzeli ani odcisków samodzielnie.

Jak pomóc swoim stopom?

Codzienna higiena

Stopy należy myć codziennie w letniej wodzie przez 2-3 minuty (nie należy moczyć ich zbyt długo). Koniecznie trzeba je dokładnie osuszyć, nie zapominając o przestrzeniach między palcami. Nigdy nie należy myć stóp w gorącej wodzie — może to prowadzić do oparzeń. Do mycia można użyć „szarego” mydła lub emulsji o pH 5,5. W składzie używanych kosmetyków nie powinno być silnych detergentów, barwników czy sztucznych zapachów. Pamiętaj, że odpowiednia higiena jest niezbędna w profilaktyce stopy cukrzycowej.

Odpowiednie nawilżenie

Skóra stóp powinna być zawsze odpowiednio nawilżona oraz miękka. W przestrzeniach między palcami nie należy pozostawiać resztek kosmetyków. Do skóry suchej i wrażliwej można stosować preparaty zawierające olej konopny. W przypadku modzeli zalecane są preparaty z max. 25 % zawartością mocznika. Bardzo cienka i delikatna skóra stopy cukrzycowej o podłożu naczyniowym może być pielęgnowana przy pomocy preparatu z 10 % zawartością mocznika.

Wygodne obuwie

Unikaj zbyt ciasnych butów, wykonanych z syntetycznych materiałów. Te skutecznie ograniczają dopływ powietrza do stopy. Postaw przede wszystkim na wygodę i aspekt praktyczny. Buty powinny być odpowiednio szerokie i głębokie, dopasowane do kształtu stopy. Idealnie, jeśli są rekomendowane dla osób chorujących na cukrzycę. Nie należy nakładać obuwia na gołą stopę. Może to sprzyjać obtarciom. Każdorazowo przed włożeniem butów należy sprawdzić, czy nie ma w nim drobnych przedmiotów (np. kamyczków) oraz czy wyściółka nie jest zawinięta. Najlepiej, aby obuwie było bawełniane i bezszwowe – w ten sposób unikniesz obtarć i zniwelujesz pocenie stopy.

Skarpety też mają znaczenie

Skarpety i rajstopy powinny zapewniać prawidłowe oddychanie skóry stóp. Należy zmieniać je codziennie. Nie mogą także utrudniać przepływu krwi i limfy. Powinny być wykonane z naturalnego włókna, bez uciskowych ściągaczy. Nie należy nosić skarpet elastycznych ani pończoch samonośnych.

Skracanie paznokci

Paznokcie powinny być zawsze krótkie (ale nie za krótkie, by chroniły opuszkę palca) oraz skrócone „na prosto” przy pomocy papierowego pilnika, z zachowaniem jednego kierunku piłowania.

Tego unikaj

– nie ogrzewaj stóp przy kaloryferach czy innych źródłach ciepła,

– nie chodź boso, zwłaszcza w miejscach, w których możesz się skaleczyć, jak plaża,

– nie mocz stóp zbyt długo — nadmierne moczenie sprzyja maceracji naskórka i rozwojowi infekcji w obrębie stopy,

– nie stosuj maści, płynów i plastrów do usuwania odcisków – zawierają kwas salicylowy uszkadzający naskórek.

Jak leczyć stopę cukrzycową?

Leczenie stopy cukrzycowej powinno być interdyscyplinarne. Oznacza to, że chory powinien mieć dostęp do wielu specjalistów (lekarzy diabetologów, edukatorów ds. diabetologii, internistów, neurologów, chirurgów naczyniowych, ortopedów, kardiologów, nefrologów, dietetyków, pielęgniarek, podologów itd.) oraz wielu metod postępowania. U wszystkich diabetyków, bez względu na to czy występują już zmiany w obrębie stóp, czy też nie, zaleca się wyrównanie metaboliczne cukrzycy oraz modyfikację diety, które pozwolą na osiągnięcie pożądanych poziomów glikemii.

Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o zasadach odżywiania w cukrzycy, zapraszamy do artykułu:

Zasady odżywiania w diecie cukrzycowej – ABRA (glukometrabra.pl).

Pamiętaj:

  • Zespół stopy cukrzycowej jest powikłaniem, któremu często można zapobiec.
  • Działania profilaktyczne sprowadzają się do zapobiegania mikrourazom, a ich skuteczność zależy od świadomości pacjentów.
  • Wczesne zgłaszanie zmian na stopach jest kluczowe dla skuteczności leczenia.
  • Najważniejsze w leczeniu zespołu stopy cukrzycowej są niezmiennie: odciążenie, oczyszczanie rany, leczenie infekcji.
  • We wczesnych stadiach leczenie nie jest skomplikowane i może być z powodzeniem prowadzone przez każdego diabetologa.

Źródła:

1. „Idź przez życie na własnych nogach. „Praktyczny poradnik z zakresu prewencji zespołu stopy cukrzycowej z podstawowym zestawem do samokontroli i pielęgnacji stóp”. Opracowanie: mgr Małgorzata Pietrzyk-Brzoznowska Broszura_hq (diagnosis.pl)

2. Pielęgnacja Stopy cukrzycowej Pielęgnacja stopy cukrzycowej-jak o nią dbać? Kosmetyki dla diabetyków (diagnosis.pl)  

3. Polska Federacja Edukacji w Diabetologii — MATERIAŁY EDUKACYJNE „PROFESJONALNA PIELĘGNACJA STOPY CUKRZYCOWEJ

4. Zespół stopy cukrzycowej – praktyczne porady https://podyplomie.pl/diabetologia/26180,zespol-stopy-cukrzycowej-praktyczne-porady?page=3#

Czytaj więcej

CUKRZYCA CIĄŻOWA – czy będzie mieć wpływ na przebieg ciąży i rozwój mojego dziecka?

Jeśli rozpoznano u Ciebie cukrzycę ciążową zastanawiasz się na pewno, czy to możliwe i czy nie powtórzyć badań, skoro nie zaobserwowałaś u siebie żadnych niepokojących objawów. Niestety, u większości pacjentek cukrzyca ciążowa rozwija się bezobjawowo, dlatego tak istotne jest wykonywanie badań laboratoryjnych w trakcie ciąży, w tym krzywej cukrowej. Szybkie rozpoznanie GDM i wdrożenie odpowiedniej terapii umożliwiają bowiem urodzenie zdrowego dziecka.

Jeśli cukrzyca ciążowa nie została w porę wykryta lub jest niewłaściwie leczona (utrzymuje się podwyższone stężenie cukru we krwi) rośnie ryzyko poronienia i wystąpienia u dziecka wad wrodzonych. Dzieje się tak, ponieważ cukier z organizmu matki ma zdolność niemal swobodnego przechodzenia przez łożysko do organizmu dziecka wpływając niekorzystnie na jego rozwój. Oznacza to, że dziecko jest stale „przekarmiane” glukozą pochodzącą od matki. Broniąc się wydziela (choć jeszcze nie powinno) insulinę, która prowadzi do przerostu komórek i powiększenia wielu narządów (w tym tkanki tłuszczowej, mięśni czy serca).

Konsekwencją tego jest zbyt intensywne wzrastanie dziecka niż wynikałoby to z wieku ciążowego (makrosomia).

Nadmierne wydzielanie insuliny w okresie płodowym stwarza również zagrożenie wystąpienia po porodzie zagrażającej życiu noworodka hipoglikemii (nagłego spadku poziomu cukru we krwi).  Można temu zapobiec poprzez szybkie rozpoczęcie karmienia piersią.

U noworodków matek z cukrzycą ciążową obserwuje się również zaburzenia elektrolitowe, nadkrwistość, czyli zbyt wysoką liczbę krwinek czerwonych, zaburzenia oddechowe związane z opóźnieniem dojrzewania płuc czy przedłużającą się żółtaczkę.

Z kolei u matek niekontrolowana cukrzyca może prowadzić do wielowodzia, obrzęków ciała, zakażeń dróg moczowych (w tym odmiedniczkowego zapalenia nerek), nadciśnienia indukowanego ciążą czy stanu przedrzucawkowego.

Częściej również obserwuje się porody zabiegowe (np. z użyciem kleszczy) i cięcia cesarskie, uszkodzenia dróg rodnych podczas porodu i zwiększoną okołoporodową utratę krwi.

Pamiętaj! Przedstawione Ci informacje nie miały na celu Cię przestraszyć, lecz uświadomić, jak ogromny możesz mieć wpływ na przebieg ciąży i zdrowie Twojego dziecka. Wystarczy tylko odpowiednio kontrolować cukrzycę stosując się do wskazówek diabetologa.

Krzywa cukrowa w ciąży

Krzywa cukrowa w ciąży inaczej nazywana jest doustnym testem obciążenia glukozą (OGTT ang. oral glucose tolerance test). Test ma na celu sprawdzenie, jak organizm przyszłej mamy radzi sobie z cukrem. Zbyt wysoki poziom glukozy jest w ciąży wyjątkowo niebezpieczny – zarówno dla mamy jak i dziecka. Test krzywej glikemicznej to jedno z rutynowych badań wykonywanych u kobiet spodziewających się dziecka między 6 a 7 miesiącem ciąży. Badanie jest obligatoryjne i wykonywane bezpłatnie w ramach NFZ. Jeśli wykonałaś już test obciążenia glukozą w ciąży i jego wynik był podwyższony, to znaczy, że prawdopodobnie właśnie stwierdzono u Ciebie cukrzycę ciążową. Taka diagnoza to jak grom z jasnego nieba. Po pierwsze: uspokój się i nie martw na zapas, po drugie: przeczytaj uważnie ten artykuł.

OGTT – czy jest się czego bać ?

Ze względu na konieczność wypicia słodkiego roztworu glukozy badanie nie cieszy się sympatią wśród ciężarnych. Wiele kobiet skarży się na towarzyszące badaniu mdłości, zawroty głowy czy wymioty. Jednak nie zawsze tak jest. Każdy organizm reaguje inaczej, niektóre kobiety nie odczuwają żadnych nieprzyjemnych następstw wypicia glukozy. Kolejną niedogodnością może być długi czas trwania badania (na badanie należy przeznaczyć ponad 2 godziny ). Z tych względów doustny test obciążenia glukozą może uchodzić za uciążliwe badanie.

Kiedy badanie jest wykonywane?

Wszystkie kobiety w ciąży powinny być diagnozowane w kierunku zaburzeń tolerancji glukozy . Polskie Towarzystwo Ginekologiczne zaleca badanie poziomu glukozy u kobiety ciężarnej już podczas pierwszej wizyty u ginekologa. Jeżeli wynik jest prawidłowy następnym krokiem jest wykonanie badania OGGT. Test przeprowadza są między 24. a 28. tygodniem ciąży. U pacjentek z grupy ryzyka badanie OGGT powinno być wykonane możliwie jak najszybciej.

Czynniki ryzyka cukrzycy ciążowej:

  • przebyta cukrzyca ciążowa w poprzedniej ciąży
  • cukrzyca typu 2 w bliskiej rodzinie (mama, tata, rodzeństwo)
  • otyłość (BMI powyżej 30)
  • insulinooporność
  • urodzenie dziecka o masie ciała powyżej 4 kg
  • rozpoznany zespół policystycznych jajników
  • wiek ciężarnej powyżej 35 lat

Jak się pobiera próbkę do badania?

Badanie krzywy cukrowej jest wieloetapowe. Próbka krwi pobierana jest z żyły łokciowej na czczo, po jednej i po dwóch godzinach od wypicia glukozy

Jak przygotować się do badania?

  1. Ostatni posiłek należy zjeść 8 – 12 godzin przed badaniem
  2. Do momentu pobrania krwi należy powstrzymać się z przyjmowaniem regularnie stosowanych leków,
  3. Badanie przeprowadza się w godzinach porannych.
  4. Noc poprzedzająca badanie powinna być spokojna i przespana
  5. Pierwsze pobranie krwi z żyły przeprowadza się przed wypiciem wody z glukozą
  6. Pacjentka wypija 75 g glukozy rozpuszczonej w 250 ml wody. Nie należy dodawać cytryny w celu polepszenia smaku, ponieważ może ona zafałszować wynik.
  7. Przygotowany roztwór należy wypić w ciągu 5 minut (mogą wystąpić nudności). Następnie krew pobiera się po godzinie i po dwóch godzinach.

Pamiętaj!

  1. W trakcie badania, również podczas oczekiwania na kolejne pobrania krwi, powinno się odpoczywać przebywając w pozycji siedzącej.
  2. Po zakończeniu badania należy coś przekąsić, żeby uniknąć osłabienia

Interpretacja wyników

Wartościami w przypadku cukrzycy ciężarnych są:

  • wynik 92-125 mg/dl — na czczo
  • wynik powyżej 180 mg/dl — po godzinie
  • wynik pomiędzy 153-199 mg/dl — po 2 godzinach.

Cukrzycę ciążową rozpoznaje się, gdy chociaż jedna z podanych wartości jest nieprawidłowa. Podane normy są zgodne z wytycznymi Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego. Nie istnieje takie pojęcie jak „łagodna cukrzyca”. Nawet jeśli wartość jest przekroczona o 1 mg/dl rozpoznajemy cukrzycę ciążową. Jeśli wyniki testu krzywej cukrowej są poza granicami normy, ginekolog prowadzący ciążę kieruje pacjentkę do diabetologa. To właśnie ten specjalista decyduje o dalszym postępowaniu. Z pewnością nieprawidłowe wyniki glikemii powinny być wyraźnym sygnałem do zmiany dotychczasowych nawyków żywieniowych i stylu życia. Zarówno dobrze zbilansowana dieta, jak i regularny sport pomagają utrzymać poziom glukozy w ryzach.

Co może wpłynąć na miarodajność OGTT ?

  • spożywanie posiłków lub picie płynów innych niż woda w ciągu 8 godzin przed badaniem
  • nagła zmiana nawyków żywieniowych w ciągu kilku dni poprzedzających badanie np. przejście na ścisłą dietę /jedzenie bardzo tłustych posiłków
  • palenie papierosów/ picie alkoholu 24 h przed badaniem
  • intensywne ćwiczenia 24 h przed badaniem
  • wykonywanie badania w trakcie toczącej się w organizmie infekcji (np. przeziębienie)
  • przyjmowanie niektórych leków
  • picie, jedzenie, chodzenie podczas badania

Źródła:

  • źródło – A. Szymborska-Kajanek, M.Wróbek, K. Strojek „Cukrzyca ciążowa” (GDM).
  • Standardy Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego postępowania u kobiet z cukrzycą – aktualizacja https://journals.viamedica.pl/ginekologia_polska/article/download/45881/32672
  • https://diagnosis.pl/test-obciazenia-glukoza-w-ciazy
  • Łagodna cukrzyca? Ewa Otto-Buczkowska Borgis z Poradni Diabetologicznej
    Górnośląskiego Centrum Zdrowia Dziecka i Matki w Katowicach – Medycyna Rodzinna 6/2003, s. 193-198, http://www.czytelniamedyczna.pl/776,lagodna-cukrzyca.html (dostęp z dn. 06.05.2022)
  • Krzywa cukrowa w ciąży https://www.gyncentrum.pl/blog/pl/krzywa-cukrowa-w-ciazy
Czytaj więcej

ZASADY ODŻYWIANIA w diecie cukrzycowej

Leczenie  żywieniowe w cukrzycy jest zindywidualizowane i dostosowane do sytuacji klinicznej chorego oraz stopnia zaawansowania choroby. Odpowiednio dobrana dieta u pacjentów z już rozpoznaną cukrzycą może zmniejszać stężenie glukozy, stężenie cholesterolu i triglicerydów w surowicy krwi, a także obniżać ciśnienie tętnicze. Działania te pozwalają na poprawienie stanu zdrowia jak również samopoczucia u cukrzyków.

Osoby borykające się z nadwagą i otyłością, poprzez  leczenie dietetyczne mogą zredukować masę ciała. Odpowiednio dobrana dieta cukrzycowa poprawia jakość życia oraz zmniejsza ryzyko rozwoju powikłań towarzyszących cukrzycy.

Indeks glikemiczny

Kolejnym pojęciem dla pacjentów z cukrzycą, związanym z zawartością węglowodanów w posiłkach, jest indeks glikemiczny.  Mówi on o tym,  jak po spożyciu danego produktu wzrasta glikemiczny poziom glukozy we krwi w porównaniu do spożycia czystej glukozy.

Produkty spożywcze możemy podzielić na te o:

  • niskim (< 55 ),
  • średnim (55-70),
  • i wysokim (> 70) indeksie glikemicznym.

Ważne jest aby cukrzycy spożywali produkty o niskim i średnim indeksie glikemicznym. Należy unikać produktów o wysokim indeksie glikemicznym.

Indeks glikemiczny danego produktu zależy m.in. od zawartości błonnika, tłuszczu i białka. Im wyższa zawartość tych składników, tym niższy indeks glikemiczny. Na jego wysokość wpływa:

  • stopień dojrzałości (w przypadku warzyw i owoców),
  • stopień rozdrobnienia
  • oraz metoda obróbki termicznej.

Cukry proste

Cukry proste nie powinny przekraczać 10 % wartości energetycznej całej diety. Do produktów bogatych w cukry proste należą: cukier, miód, słodkie napoje, cukierki, ciastka i słodycze. Osoby, którym trudno jest zrezygnować ze spożywania słodyczy mogą rozważyć stosowanie niskokalorycznych substancji słodzących (np. stewia i ksylitol).

Błonnik pokarmowy

Błonnik pokarmowy spełnia wiele ważnych funkcji. Frakcja rozpuszczalna w wodzie, spowalnia proce trawienia i wchłaniania, co w efekcie obniża po posiłkową glikemię, daje uczucie sytości na dłużej, a przez to ułatwia kontrolowanie masy ciała. Odpowiednia podaż błonnika pokarmowego jest jednym z podstawowych elementów diety cukrzycowej. Źródłem błonnika pokarmowego są produkty  pełnoziarniste takie jak: płatki, otręby, nasiona roślin strączkowych oraz warzywa i owoce.

Tłuszcze

Tłuszcze stanowią główny składnik energetyczny: 1g dostarcza 9 kcal. W leczeniu dietetycznym cukrzycy udział tłuszczu w diecie powinien być taki jak w diecie osób zdrowych i może wahać się od 25% do 40% wartości energetycznej diety. Przy wysokiej podaży tłuszczu szczególnie ważny jest udział poszczególnych rodzajów kwasów tłuszczowych.

  • tłuszcze nasycone powinny stanowić mniej niż 10% wartości energetycznej diety;
  • tłuszcze jednonienasycone powinny zapewnić do 20% wartości energetycznej diety;
  • tłuszcze wielonienasycone powinny stanowić około 6–10% wartości energetycznej diet.

Zawartość cholesterolu w diecie nie powinna przekraczać 300 mg/d. U chorych z podwyższonym stężeniem cholesterolu frakcji LDL ≥ 100 mg/dl ilość tę należy zmniejszyć do < 200 mg/d. Aby obniżyć stężenie cholesterolu frakcji LDL, należy zmniejszyć udział tłuszczów nasyconych  w diecie i/lub zastąpić je węglowodanami o niskim indeksie glikemicznym i/lub tłuszczami jednonienasyconymi;

Białka

Zapotrzebowanie osób z cukrzycą na białko wynosi od 15% do 20% dziennej wartości energetycznej diety. Istotne jest zachowanie odpowiedniej proporcji białka roślinnego do zwierzęcego, które powinno wynosić 1:1. Do polecanych źródeł białka zwierzęcego dla pacjentów z cukrzycą należą chude mięso, drób, ryby, jaja i chudy nabiał. Dobrym źródłem białka roślinnego są natomiast suche nasiona roślin strączkowych.

Witaminy i składniki mineralne

Podstawowym źródłem witamin i składników mineralnych, w każdej diecie  powinny być naturalne źródła pokarmowe. W większości przypadków dobrze zbilansowana dieta pokrywa zapotrzebowania na te składniki. Wyjątek stanowi witamina D. W tym wypadku sama  dieta z reguły nie jest w stanie pokryć dziennego zapotrzebowania, ponieważ niewiele produktów jest bogatych w witaminę D. Dobrym jej źródłem są tłuste ryby morskie.

Co jeść w diecie cukrzycowej?

Nie istnieje produkt spożywczy, który zawierałby wszystkie niezbędne składniki odżywcze. W diecie cukrzycowej zaleca się różnorodne produkty spożywcze w ograniczonych ilościach. Dieta przy cukrzycy powinna się opierać na ogólnych zasadach zdrowego żywienia. W jadłospisie powinny się znaleźć: produkty zbożowe, warzywa, owoce, nabiał, jaja, mięso, ryby oraz tłuszcze. Nie należy zapominać również o płynach, a w szczególności o wodzie.

Czytaj więcej

Korzyści regularnego WYSIŁKU FIZYCZNEGO w cukrzycy

Regularna aktywność fizyczna u osób chorujących na cukrzycę – poznaj jej korzyści.

Szczupła sylwetka to sprzymierzeniec walki z cukrzycą. Zadbaj o zdrową, zbilansowaną dietę i połącz ją z aktywnością fizyczną. Obniżysz w ten sposób „zły” cholesterol, zwiększysz poziom „dobrego” i wpłyniesz korzystnie na swój profil lipidowy. Ruch pomoże ci w utrzymaniu stałego stężenia glukozy we krwi, zmniejszy insulinooporność tkanek i zwiększy podatność na działanie insuliny. Sport pomoże ci również w obniżeniu ciśnienia tętniczego krwi, redukując ryzyko późnych powikłań naczyniowych, np.: zawału serca czy udaru mózgu. Dzięki regularnej aktywności fizycznej możliwe staje się zmniejszenie dawki leków doustnych. Oczywiście pamiętaj, że to lekarz zawsze dobiera odpowiednią dawkę leku.  Co jeszcze może dać ci regularna aktywność fizyczna? Może zwiększyć twoją odporność na zakażenia oraz zapobiec rozwojowi groźnych powikłań cukrzycy. Sport ma również wpływ na poprawę ogólnego samopoczucia fizycznego i psychicznego.

Sport jako element leczenia w cukrzycy typu 2.

Osoby chorujące na cukrzycę typu 2 często cierpią na nadwagę lub otyłość. Zmniejszenie ilości tkanki tłuszczowej i utrzymanie prawidłowej masy ciała staje się wtedy podstawą leczenia. Na czym ono polega? Jeśli lekarz uzna, że stężenie poziomu glukozy można wyrównać z pominięciem farmakoterapii, wprowadza się leczenie niefarmakologiczne polegające właśnie na aktywności fizycznej połączonej z przestrzeganiem diety. Pamiętaj, że wysiłek fizyczny wskazany jest także u osób chorujących na cukrzycę typu 2 leczących się farmakologicznie.

Jaka jest najlepsza forma aktywności dla osób chorujących na cukrzycę?

Wybieraj ćwiczenia oparte na modelu tlenowym (aerobowe/cardio) o umiarkowanej intensywności. To „rytmiczne, powtarzalne i ciągłe ruchy tej samej dużej grupy mięśni przez co najmniej 10 minut [1]. Obniżenie stężenia glukozy następuje w wyniku spalania glukozy z udziałem tlenu. Wrażliwość na insulinę po zakończeniu treningu utrzymuje się kilka do nawet kilkunastu godzin. Jeśli szukasz aktywności najbardziej zalecanych osobom z cukrzycą, wybierz „nordic walking”. To sport, który wskazany jest w każdym wieku, także przy występującej nadwadze lub otyłości. Inną opcją jest spacer lub szybki marsz. Możesz zdecydować się także na umiarkowany bieg lub rekreacyjną jazdę rowerem. Jeśli lubisz pływanie, warto spróbować aerobicu wodnego, na świeżym powietrzu możesz grać w siatkówkę lub koszykówkę, a w wolnych chwilach wybrać taniec. Najlepiej wprowadzić aktywność fizyczną do każdego dnia. Zalecana częstotliwość to minimum 5 razy w tygodniu. Pilnuj, aby podczas uprawianego sportu unikać zadyszki. Staraj się unikać treningów typu „tabata”, bo są to ćwiczenia o wysokiej intensywności.

Aktywność fizyczną wybieraj zawsze po konsultacji z lekarzem. Wybór rodzaju i intensywności ćwiczeń fizycznych zależy od aktualnego stanu zdrowia pacjenta i dobierany jest na podstawie pełnego obrazu klinicznego, dotychczasowej aktywności i wydolności organizmu.

Wysiłek beztlenowy (oporowy)

Wysiłek oporowy prowadzi do zwiększenia stężenia glukozy po wysiłku. Ćwiczenia o dużej intensywności, jak ćwiczenia statyczne, anaerobowe, podnoszenie ciężarów, dedykowane są osobom z dobrze wyrównaną cukrzycą, wyłącznie po informacji od lekarza o braku przeciwwskazań.

Powikłania cukrzycy a wybór odpowiednich ćwiczeń

Unikanie pewnych aktywności jest wskazane u osób chorujących na cukrzycę z późnymi powikłaniami. Nie biegaj jeśli doszło u ciebie do zaburzenia czucia w stopach. Jeśli cierpisz na retinopatię cukrzycową, niewskazane są ćwiczenia z podskokami, w skłonie, z natężeniem mięśni, wymagające wstrzymywania oddechu.

Źródła:

[1] Prof. Dr hab. Med. Józef Drzewoski, Podręczny leksykon diabetologiczny, Termedia Wydawnictwa Medyczne, Poznań 2010, str. 223.

[2] Zespół Diabetologia Praktyczna, Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę 2019. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego. „Diabetologia Praktyczna”

[3] Magdalena Zegan, Ewa Michota-Katulska, Małgorzata Lewandowska, Iwona Boniecka, Rola podejmowanej aktywności fizycznej w profilaktyce oraz wspomaganiu leczenia otyłości, oraz cukrzycy typu 2, Zakład Żywienia Człowieka, Warszawski Uniwersytet Medyczny, Medycyna Rodzinna 4/2017, s. 273-278

Czytaj więcej