Bez kategorii -

Niski indeks glikemiczny w diecie cukrzyka

Cukrzyca to choroba metaboliczna, która wymaga ścisłej kontroli poziomu cukru we krwi. Jednym z kluczowych elementów skutecznej kontroli choroby jest dieta, a jednym z ważnych pojęć związanych z planowaniem diety jest indeks glikemiczny (IG). Dla osób z cukrzycą korzystanie z produktów o niskim indeksie glikemicznym może przynieść wiele korzyści zdrowotnych.

Czym jest indeks glikemiczny?

Indeks glikemiczny to miara, która określa, jak szybko po spożyciu danego pokarmu poziom glukozy we krwi wzrasta. Produkty o wysokim indeksie glikemicznym powodują gwałtowne zwiększenie poziomu glukozy we krwi, podczas gdy te o niskim indeksie glikemicznym powodują powolny wzrost cukru i utrzymują go na stabilnym poziomie przez dłuższy czas.

Korzyści stosowania diety o niskim indeksie glikemicznym w cukrzycy

Ograniczanie spożycia produktów o wysokim indeksie glikemicznym pomaga utrzymać stabilny poziom glukozy we krwi i może przynieść dodatkowe korzyści, takie jak:

Dłuższe uczucie sytości: Produkty o niskim indeksie glikemicznym są często bogate w błonnik rozpuszczalny w wodzie, a więc pomagają utrzymać uczucie sytości na dłużej. Błonnik rozpuszczalny w wodzie spowalnia działanie enzymów trawiennych i wydłuża cały proces trawienia.
Utrzymanie kontroli nad masą ciała: Dieta oparta na produktach o wysokim indeksie glikemicznym zwiększa stężenie hormonu leptyny, co powoduje zwiększenie ilości tkanki tłuszczowej. [1] Dieta oparta na produktach o niskim indeksie glikemicznym może być zatem korzystna dla osób z cukrzycą, które muszą kontrolować wagę.
Zmniejszenie ryzyka rozwoju innych chorób: Długoterminowe spożywanie produktów o niewłaściwym indeksie i ładunku glikemicznym stanowi ryzyko rozwoju wielu chorób. [2] Ładunek glikemiczny diety stanowi niezależny czynnik ryzyka wystąpienia nie tylko cukrzycy, ale również zawału serca oraz nowotworów. [3]

Jak włączyć produkty o niskim indeksie glikemicznym do diety?

Jeśli dopiero zaczynasz swoją przygodę z dietą o niskim indeksie glikemicznym, pomocne mogą się okazać tabele zawierające wykaz produktów o niskim, średnim i wysokim indeksie glikemicznym. Poniżej kilka przykładów produktów o niskim indeksie glikemicznym, które mogą być korzystne dla osób z cukrzycą:

Warzywa: Brokuły, szpinak, cukinia, pomidory.
Owoce: Jabłka, gruszki, jagody, cytrusy.
Pełnoziarniste produkty zbożowe: Brązowy ryż, pełnoziarniste makarony, płatki owsiane.
Nasiona i orzechy: Siemię lniane, orzechy włoskie, migdały.
Białka: Drób, ryby, tofu, jaja.

Należy pamiętać, że IG zależy m.in. od ilości i rodzaju węglowodanów, stopnia dojrzałości owoców oraz metod użytych do przetworzenia żywności. Im produkt jest bardziej rozdrobniony lub rozgotowany, tym większy jest jego indeks glikemiczny. Przykładowo surowa marchew będzie mieć niższy indeks glikemiczny niż marchew gotowana, a surowe owoce będą mieć niższy indeks glikemiczny niż zrobiony z nich sok. Warto pilnować czasu gotowania kasz, makaronów czy ziemniaków oraz możliwie rzadko blendować czy rozcierać produkty spożywcze.

Dbanie o dietę o niskim indeksie glikemicznym to jedna z wielu strategii, które mogą pomóc w utrzymaniu zdrowego trybu życia i zapobieganiu powikłaniom cukrzycy. Pamiętaj jednak, że sama dieta to tylko fragment całej układanki. Równie ważna jest regularna aktywność fizyczna, monitorowanie poziomu cukru we krwi, oraz współpraca z lekarzem.

[1] Jarosz M., Normy żywienia dla populacji polskiej, IŻŻ, Warszawa, 2017

[2] Jarosz M., Normy żywienia…

[3] https://www.mp.pl/pacjent/dieta/zasady/68179,indeks-glikemiczny

Czytaj więcej

WEGE Book dla diabetyków

Zbliżająca się wiosna to doskonała okazja do wprowadzenia zmian w diecie. Świeże warzywa sezonowe stają się bardziej dostępne, co otwiera nowe możliwości w kuchni.

Z przyjemnością prezentujemy kolejną wartościową kolekcję przepisów na smaczne i zdrowe dania, idealne dla osób z cukrzycą. Nowy Wege Book dla diabetyków to wybór 10 przepisów opartych na roślinnych składnikach, które pomogą utrzymać kontrolę nad poziomem cukru we krwi. Każdy przepis został starannie opracowany przez dietetyka, uwzględniając proporcje składników oraz ich wpływ na glikemię.

Co więcej, Wege Book dla diabetyków jest dostępny za darmo, by każdy mógł z niego skorzystać. Zachęcamy do eksperymentowania z nowymi smakami, łącząc zdrowe odżywianie z przyjemnością gotowania!

Czytaj więcej

GLIKEMIA poposiłkowa: jakie są normy cukru po jedzeniu?

Dla wielu osób, zwłaszcza tych zmagających się z cukrzycą, pomiar cukru za pomocą glukometru to codzienna rutyna. Informacja o tym, ile wynosi poziom cukru przed posiłkiem oraz po posiłku dostarcza nam cennych wskazówek. Nieprawidłowa wartość stężenia glikemii po posiłku może wskazywać na stan przedcukrzycowy lub cukrzycę. Ponadto pomiar poziomu cukru po posiłku pozwala zrozumieć czy przyjmowane leki, dieta oraz aktywność fizyczna są odpowiednio do nas dopasowane. Co oznaczają wskazywane przez glukometr wartości po zjedzonym posiłku oraz ile wynoszą normy cukru po jedzeniu? Warto zgłębić tę kwestię, aby uniknąć problemów z nieprawidłowym poziomem cukru we krwi.

Jakie są normy cukru u zdrowego człowieka?

Prawidłowy poziom cukru we krwi nazywany również normoglikemią to ważny parametr świadczący o kondycji organizmu. Ani zbyt niski, ani zbyt wysoki poziom cukru we krwi w dłuższej perspektywie nie wpływa korzystanie na nasze zdrowie. Poziom cukru we krwi można zbadać zarówno w laboratorium jak i w domu przy pomocy glukometru. Warto przy tym podkreślić, że badanie glikemii w warunkach domowych nie służą do diagnostyki cukrzycy, a raczej do samokontroli i monitorowania glikemii. Na przestrzeni lat ściśle ustalone granice stężenia glukozy we krwi zmieniały się. Na tyle, że jeszcze kilka lat temu za prawidłowy wynik uważano stężenie glukozy we krwi na czczo w granicy 125 mg/dl. Granice tę jednak obniżono do 99 mg/dl., ponieważ prowadzone badania wskazywały wpływ długotrwałego stężenia glukozy powyżej tej wartości na ryzyko rozwoju udaru mózgu i zawału serca. Zgodnie z zaleceniami klinicznymi Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego z 2023 r. prawidłowy poziom cukru na czczo wynosi między 70 a 100 miligramów na decylitr krwi (mg/dL). ¹Po spożyciu posiłku poziom ten rośnie, by wrócić do normy w ciągu kilku godzin.

Co to jest glikemia poposiłkowa?

Poziom cukru we krwi jest regulowany przez insulinę- hormon wydzielany przez komórki beta wysp trzustki. Stężenie glukozy we krwi po spożyciu posiłku określamy jako glikemia poposiłkowa. Glikemia poposiłkowa to informacja od naszego organizmu o tym, w jaki sposób nasz układ trawienny radzi sobie z metabolizmem węglowodanów, które dostarczyliśmy sobie wraz z posiłkiem. Na zmiany stężenia glukozy po posiłku wpływa również aktywność fizyczna po posiłku czy też stres. Oznaczenia stężenia glukozy dokonuje się 2 godziny po rozpoczęciu posiłku. Wyjątkiem od tej reguły są określone stany kliniczne, takie jak cukrzyca ciężarnych lub ciąża powikłana cukrzycą. W tych przypadkach właściwsza może być kontrola glikemii godzinę po posiłku.²

Jakie są normy glikemii po posiłku?

Po zjedzeniu posiłku rozpoczyna się rozkład glukozy, dlatego już po ok. 10 minutach można zaobserwować wzrost stężenia cukru we krwi. ³ U zdrowego człowieka glikemia po posiłku wynosi <140 mg/dl. Wartość ta może się nieco wahać w zależności od wieku. Jeśli normy cukru zostaną przekroczone w przedziale 140-199 mm/dl stan taki świadczy o zaburzeniach metabolizmu glukozy, co może sugerować rozwój cukrzycy. U osób z cukrzycą typu 1 glikemia poposiłkowa może osiągać wartość przekraczającą nawet 300 mg/dl.

Co oznacza wysoki poziom cukru po jedzeniu?

Wysoki poziom cukru po posiłku sugeruje, że spalanie węglowodanów nie przebiega prawidłowo i jest jednym z objawów charakterystycznych dla nieodpowiednio leczonej cukrzycy typu 2. Dokonując pomiaru poziomu cukru po posiłku zyskujemy cenne informacje m.in. jak spożyty posiłek/ lek wpływają na poziom cukru we krwi oraz jaka ilość węglowodanów w następnym posiłku lub następna dawka insuliny będzie odpowiednia.

Co oznacza niski cukier po posiłku?

Co w sytuacji, kiedy borykamy się z niskim poziomem stężenia glukozy w krwi po posiłku? Taki stan nazywamy hipoglikemią poposiłkową i oznacza to, że poziom cukru we krwi spadł poniżej 70 mg/dl. Spadek stężenia glukozy we krwi może wystąpić 2–3, a nawet 4 godziny po posiłku. Niedocukrzenie może dawać takie objawy, jak drżenie rąk, kołatanie serca, pocenie się, poczucie głodu oraz powinno ustąpić po zjedzeniu węglowodanów prostych. Hipoglikemia może pojawić się zarówno u diabetyków, jak i u osób zdrowych. Powodem tych nieprawidłowości u osób bez zdiagnozowanej cukrzycy jest insulinooporność – zaburzenie metaboliczne, którego przejawem jest obniżona wrażliwość komórek na działanie insuliny. Konsekwencją insulinooporności jest nadprodukcja insuliny przez trzustkę, powyżej realnego zapotrzebowania organizmu, co w dłuższej perspektywie prowadzi do niewydolności tego gruczołu. Powtarzające się epizody niedocukrzenia po posiłku mogą być jednym z czynników rozwoju cukrzycy typu 2 w przyszłości. Leczenie insulinooporności powinno opierać się na zdrowej diecie, aktywności fizycznej i w zależności od wyników badań leczeniu farmakologicznym. ⁴

Mechanizmy występowania hiperglikemii po posiłku nie są w pełni poznane, jednak uznaje się, że największy wpływ na zaburzenia gospodarki węglowodanowej organizmu mają: niezdrowy styl życia, nieregularne spożywanie posiłków i niezbilansowana dieta, w której dominują produkty bogate w cukry proste oraz niska aktywność fizyczna. Kontrola poposiłkowej glikemii ma istotne znaczenie dla wyrównania metabolicznego cukrzycy i może wpływać na zmniejszenie częstości występowania powikłań cukrzycy. Pamiętajmy również, że nasze codzienne wybory żywieniowe i aktywność fizyczna mają ogromny wpływ na nasze zdrowie, dlatego warto podejmować świadome decyzje i dbać o siebie każdego dnia.

Źródła:

¹Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u osób z cukrzycą 2023, Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego s.23

² Zalecenia American Diabetes Association, Glikemia poposiłkowa, Diabetologia Praktyczna 2002, tom 3, nr 3 https://journals.viamedica.pl/clinical_diabetology/article/viewFile/8822/7529 s.176, dostęp z dn. 9.02.2024

³Zalecenia American Diabetes…s.176

⁴ Vademecum zbiór najczęściej zadawanych pytań na grupach wsparcia dla insulinoopornych, Fundacja insulinooporność D. Musiałowska, M. Słoma, https://insulinoopornosc.com/wp-content/uploads/2018/08/VADEMECUM_DLA_INSULINOOPORNYCH.pdf dostęp z dn. 09.02.2024

Czytaj więcej

Przepis na dietetyczne pączki na TŁUSTY CZWARTEK

Czy tłusty czwartek może być smakowity i jednocześnie przyjazny dla diabetyków? Oczywiście! Dziś podzielimy się przepisem na dietetyczne pączki, które z pewnością zadowolą podniebienia, a jednocześnie nie wpłyną negatywnie na poziom cukru we krwi. Tłusty czwartek to dzień, w którym z ochotą sięgamy po pulchne, puszyste pączki smażone w głębokim tłuszczu i obsypane cukrem pudrem. Jednak dla osób z cukrzycą i wszystkich dbających o dobrą dietę, tradycyjne pączki nie będą dobrym rozwiązaniem. Przeciętny pączek w zależności od nadzienia może mieć od 300 do nawet 600 kalorii! To również solidna dawka cukru, gwałtowny wzrost i szybki spadek poziomu glukozy- czyli dokładnie tego, czego diabetycy powinni się wystrzegać. Dlatego warto rozważyć alternatywne, zdrowsze wersje ulubionych pączków. Poniżej przedstawiamy przepis na dietetyczne pączki opracowany przez dietetyka.

Dietetyczne pączki (przepis na 10 porcji):

Wartości odżywcze 1-nej porcji: 139.7 kcal, B: 5.2 g, T: 3.7 g, Wp: 21.9 g, F: 1.9 g, WW: 2.3

Składniki:

Mąka orkiszowa pełnoziarnista 2 x niepełna szklanka (250g)
Mleko spożywcze 2 % 0,5 x szklanka (125g)
Ksylitol 6 x łyżeczka (42g)
Dżem 100% owoców, bez dodatku cukru 5 x łyżeczka (75g)
Masło extra 4 x łyżeczka (20g)
Jaja kurze 1 x sztuka (56g)
Żółtko jaja kurzego 1 x sztuka (20g)
Drożdże piekarskie 0,25 x opakowanie (25g)

Przygotowanie:

1. Podgrzej lekko mleko, wlej do miski i dodaj pokruszone drożdże oraz łyżeczkę ksylitolu, wymieszaj i odstaw, aż drożdże się spienią.

2. Przesiej mąkę do dużej miski, jajko utrzyj z żółtkiem i resztą ksylitolu na puszystą pianę.

3. Do miski z mąką przelej utarte jaja, rozczyn drożdżowy, roztopione, ostudzone masło, wyrób ciasto, odstaw do wyrośnięcia w ciepłe miejsce.

4. Na stolnicę wysyp trochę mąki, wyłóż ciasto, rozpłaszcz je rękami na grubość ok 2 cm i wycinaj kółka dużym kubkiem. Powinno wyjść 10 sztuk.

5. Na każde kółko nałóż pół łyżeczki dżemu, sklej końce i uformuj kule.

6. Piecz w 180 stopniach ok 15 minut, na blaszce wyłożonej pergaminem.

7. Po upieczeniu pączki możesz obsypać ksylitolem lub stewią w postaci pudru.

Te dietetyczne pączki to pyszna alternatywa dla tradycyjnych wersji, idealna dla diabetyków i wszystkich tych, którzy pragną świętować tłusty czwartek w nieco zdrowszy sposób.

Oto przybliżony czas potrzebny na spalenie kalorii zawartych w pączku przez osobę o masie ciała ok. 70 kg:

Bieganie na bieżni (10 km/h):

a) Pączek 400 kcal: około 35-40 minut

b) Nasz pączek 139,7 kcal: około 12-15 minut

Pływanie (średnio intensywne):

a) Pączek 400 kcal: około 40-45 minut

b) Nasz pączek 139,7 kcal: około 14-18 minut

Jazda na rowerze stacjonarnym (umiarkowane tempo):

a) Pączek 400 kcal: około 45-50 minut

b) Nasz pączek 139,7 kcal: około 15-20 minut

Taniec:

a) Pączek 400 kcal: około 60 minut

b) Nasz pączek 139,7 kcal: około 21-25 minut

Odkurzanie:

a) Pączek 400 kcal: około 60-80 minut

b) Nasz pączek 139,7 kcal: około 20-30 minut

Prasowanie:

a) Pączek 400 kcal: około 90-120 minut

b) Nasz pączek 139,7 kcal: około 30-40 minut

Zakupy:

a) Pączek 400 kcal: około 60-75 minut (w zależności od intensywności)

b) Nasz pączek 139,7 kcal: około 20-25 minut (w zależności od intensywności)

Czytaj więcej

Cukrzyca typu 2 – LECZENIE

Cukrzyca nie jest pojedynczą jednostką chorobową, ale zbiorem zaburzeń metabolicznych, których cechą wspólną jest hiperglikemia.

Cukrzyca typu 1 to całkowite zaburzenie niedoboru insuliny, spowodowane zniszczeniem komórek beta trzustki w wyniku procesów autoimmunologicznych. Diagnozowana jest najczęściej u pacjentów poniżej 20 roku życia.
Cukrzyca typu 2 to złożona grupa zaburzeń charakteryzująca się „względnym niedoborem insuliny”.

Cukrzyca typu 2 stanowi najpowszechniejszą postać cukrzycy na całym świecie, obejmuje nawet 95% wszystkich przypadków cukrzycy.

Jej podłoże tkwi w trzech głównych czynnikach:

dziedzicznym, który determinuje zaburzenia wytwarzania insuliny. Mutacje genetyczne mogą istotnie zwiększać ryzyko zachorowania poprzez zaburzenia regulacji poziomu glukozy we krwi. Według badań przeprowadzonych w 2011 roku ponad 36 genów jest związanych z podwyższonym ryzykiem rozwoju cukrzycy typu 2.
środowiskowym, związanym z insulinoopornością, często powiązaną z otyłością. W grupie ryzyka znajdują się osoby z nadwagą, nadmiernie spożywające alkohol, regularnie palące papierosy oraz prowadzące siedzący tryb życia z brakiem aktywności fizycznej.
uwarunkowaniach medycznych, ryzyko zachorowania na cukrzycę typu 2 wzrasta w przypadku wcześniejszych nieprawidłowości w poziomie cukru we krwi, nieprawidłowej tolerancji glukozy, doświadczenia cukrzycy ciążowej, urodzenia dziecka z wysoką wagą urodzeniową, nadciśnienia tętniczego, zespołu policystycznych jajników oraz różnych zaburzeń endokrynologicznych. Dodatkowo rozwój cukrzycy typu 2 może być potęgowany przez niektóre leki, takie jak glukokortykoidy, tiazydy, beta-blokery, leki przeciwpsychotyczne z II generacji oraz statyny.

Ta forma cukrzycy rozwija się z udziałem genów, na które nie mamy wpływu, oraz czynników środowiskowych, takich jak otyłość brzuszna, będąca wynikiem stylu życia, który możemy zmodyfikować. Warto zgłębić ten temat, aby zrozumieć, jakie kroki można podjąć w celu zarówno zapobiegania, jak i lepszego zarządzania cukrzycą typu 2. [1]

Przy leczeniu cukrzycy typu 2 kluczową rolę odgrywa zaangażowanie pacjenta, gdyż skuteczne działanie przynosi zmiana diety i regularna aktywność fizyczna. Lekiem pierwszego wyboru jest metformina, która redukuje oporność na insulinę. Działa poprzez zmniejszenie produkcji glukozy przez wątrobę i poprawę wrażliwości tkanek na insulinę. Dodatkowo korzystnie wpływa na poziom cholesterolu, ale może powodować problemy żołądkowo-jelitowe u niektórych osób. [2]

W przypadku nieosiągnięcia oczekiwanych wyników pomimo terapii podejmuje się intensyfikację leczenia poprzez dodawanie kolejnych leków doustnych lub tych, które podaje się podskórnie.

Pochodne sulfonylomocznika stymulują wydzielanie insuliny przez trzustkę, ale zwiększają ryzyko hipoglikemii, dlatego istotne jest dokładne stosowanie zaleceń lekarskich.

Agoniści receptora GLP-1 zwiększają uwalnianie insuliny, a także mogą zmniejszać apetyt, co pomaga w utrzymaniu prawidłowej masy ciała. Mają także korzystny wpływ na układ krążenia, ale mogą powodować dolegliwości żołądkowo-jelitowe.

Inhibitory DPP-4 działają podobnie do agonistów receptora GLP-1, ale z mniejszym ryzykiem skutków ubocznych.

Agonista receptora PPAR-gamma (szczególnie pioglitazon) zwiększa wrażliwość na insulinę, ale może prowadzić do zatrzymywania płynów, wzrostu masy ciała i zwiększonego ryzyka złamań kości.

Inhibitory SGLT-2 to nowoczesne leki, które hamują wchłanianie glukozy w nerkach. Mają one dodatkowe korzystne efekty na układ sercowo-naczyniowy, ale mogą być kosztowne i nieobjęte refundacją dla wszystkich pacjentów.

W przypadku braku zadowalającej odpowiedzi na leczenie farmakologiczne lekarz może zdecydować o włączeniu insuliny do terapii, stosując różne analogi na podstawie specjalistycznych zaleceń. [3] Leczenie cukrzycy typu 2 to kompleksowy proces, który wymaga bliskiej współpracy z diabetologiem i uwzględnienia innych chorób towarzyszących, takich jak nadciśnienie czy dyslipidemia. Zmiana stylu życia, w tym regularna aktywność fizyczna i odpowiednie nawyki żywieniowe, jest kluczowa. Dobór odpowiednich leków przeciwcukrzycowych odgrywa istotną rolę w ograniczaniu ryzyka powikłań wynikających z długotrwałego przebiegu choroby.

Cukrzyca może spowodować poważne powikłania, takie jak amputacje stóp, ślepotę czy konieczność dializowania się z powodu niewydolności nerek. Edukacja chorych odgrywa kluczową rolę w leczeniu cukrzycy zgodnie z powiedzeniem: „Im więcej wiesz o cukrzycy, tym dłużej żyjesz” – Joslin. Edukacja pomaga w samodzielnym zarządzaniu chorobą. Pacjenci uczą się kontrolować poziom glukozy we krwi przy użyciu -glukometru. Regularna aktywność fizyczna, dostosowana do indywidualnych możliwości, jest istotna. Czynniki środowiskowe, takie jak siedzący tryb życia oraz nawyki żywieniowe odgrywają kluczową rolę w patogenezie cukrzycy typu 2. Z tego powodu zaleca się regularny wysiłek fizyczny, który może zmniejszyć insulinooporność. Badania wykazały, że najlepsze efekty przynosi szybki marsz przez co najmniej 30 minut dziennie lub minimum 3 razy w tygodniu. Choć ryzyko zachorowania na cukrzycę wzrasta wraz z wiekiem, coraz częściej obserwuje się wzrost jej występowania u dzieci i młodzieży.

Źródła:

[1] https://www.mp.pl/cukrzyca/cukrzyca/typ2/65891,cukrzyca-typu-2 dostęp z dn. 20.12. 2023r.

[2] https://podyplomie.pl/diabetologia/16999,ocena-aktualnych-wytycznych-dotyczacych-cukrzycy-typu-2-w-czym-sa-zbiezne-a-w-czym-rozbiezne dostęp z dn. 20.12.2023 r.

[3] https://www.mp.pl/cukrzyca/cukrzyca/typ2/65891,cukrzyca-typu-2 dostęp z dn. 20.12.2023r.

Czytaj więcej

Cukrzyca typu 2 – POWIKŁANIA

Cukrzyca typu 2, znana również jako cukrzyca insulinoniezależna lub cukrzyca wieku dorosłego, stanowi coraz poważniejszy problem zdrowotny współczesnego społeczeństwa. Ta choroba metaboliczna charakteryzuje się podwyższonym poziomem glukozy we krwi, wynikającym z oporności na insulinę oraz jej względnym niedoborem. Jest to obecnie najczęstsza przypadłość związana z przemianą materii, co sprawia, że coraz częściej określa się ją mianem choroby cywilizacyjnej. Tradycyjnie diagnozowana u osób dorosłych, przekraczających 30 rok życia, jednak w ostatnich latach występuje również dzieci i młodzieży, szczególnie w kontekście wzrostu zjawiska otyłości wśród młodego pokolenia. Wyróżniamy dwa rodzaje powikłań: wczesne (ostre) i późne (przewlekłe). [1] Dla osób z niezrównoważonym poziomem cukru we krwi, największym zagrożeniem są schorzenia sercowo-naczyniowe, które mogą prowadzić do niepełnosprawności lub zgonu. Pacjenci z cukrzycą mogą także często doświadczać infekcji oraz mieć problemy seksualne. Istnieją jednak inne powikłania związane z tą chorobą, które również warto poznać.

Do ostrych stanów zalicza się takie stany jak kwasicę i śpiączkę ketonową, kwasicę mleczanową, oraz wahania poziomu glukozy -zarówno jego wzrost (hiperglikemia), jak i spadek (hipoglikemia). Natomiast przewlekłe powikłania to zmiany w naczyniach krwionośnych i nerwach, prowadzące do ich uszkodzeń. Konsekwencją tego mogą być choroby sercowo-naczyniowe, takie jak udar mózgu czy zawał serca. Osoby z niezrównanym poziomem cukru we krwi są podatne na niewydolność nerek, utratę wzroku, amputacje kończyn czy problemy seksualne. Ponadto niewłaściwie leczona cukrzyca może obniżać odporność organizmu, co skutkuje częstymi, trudnymi do wyleczenia infekcjami, które mogą nawracać.

Wczesne powikłania cukrzycy

Do powikłań wczesnych (ostrych) zalicza się:

Kwasica ketonowa -jest często wynikiem nieleczonych lub niewłaściwie leczonych przypadków cukrzycy (np. pominięcie dawki insuliny, niedostateczna dawka leków, przerwanie terapii, błędne rozpoznanie cukrzycy). Chociaż może wystąpić w każdym typie cukrzycy, stanowi największe zagrożenie dla osób z cukrzycą typu I. Jej objawy obejmują bóle brzucha, nudności, wymioty, bóle głowy, zmęczenie, silne pragnienie oraz częste oddawanie moczu. Jest też charakterystyczny zapach z ust, podobny do zapachu zgniłych jabłek. Bez właściwego leczenia może prowadzić do śpiączki cukrzycowej, a nawet śmierci. To stan, który wymaga natychmiastowej interwencji medycznej, by zapobiec powikłaniom i zagrożeniom życia. [2]

Kwasica mleczanowa -dosyć rzadkie, ale poważne powikłanie cukrzycy. Jest wynikiem nadmiernego gromadzenia się mleczanów w organizmie. U osób z cukrzycą, szczególnie przyjmujących metforminę, może wystąpić jako skutek uboczny. Jeśli w odpowiednim momencie nie zostanie wdrożone leczenie, może dojść do śpiączki cukrzycowej, a nawet do śmierci.

Hiperglikemia- stan, gdy poziom glukozy we krwi przekracza normę. Zazwyczaj wynika to z nieprawidłowego leczenia, czyli błędów w stosowanych lekach, niewystarczającej ilości insuliny, pominięcia leków lub zaprzestania terapii. Długotrwała hiperglikemia może spowodować niekorzystne zmiany w procesach biochemicznych i metabolicznych w organizmie.

Hipoglikemia – stan, w którym poziom cukru we krwi spada poniżej normy. U osób z cukrzycą może ją też wywołać nadmierna dawka insuliny lub doustnych leków przeciwcukrzycowych. Powikłania związane z hipoglikemią u osób z cukrzycą mogą być bardzo poważne. Gwałtowny spadek poziomu glukozy może prowadzić do takich objawów jak zawroty głowy, drżenie, bóle głowy, a w przypadkach bardziej zaawansowanych do utraty świadomości, drgawki, a nawet śpiączkę. Długotrwała hipoglikemia może bardzo negatywnie wpływać na zdrowie, prowadząc do zmęczenia, osłabienia zaburzeń widzenia oraz zwiększonego ryzyka powikłań sercowo-naczyniowych. Osoby z cukrzycą muszą być szczególnie świadome ryzyka, jakie niesie za sobą hipoglikemia. Regularne monitorowanie poziomu cukru we krwi, zgodne stosowanie leków oraz reagowanie na ewentualne symptomy hipoglikemii są kluczowe dla podjęcia odpowiednich działań takich jak spożycie szybko wchłanianych węglowodanów lub podanie glukozy.

Późne powikłania cukrzycy

Udar mózgu, zawał serca

Powikłania zdrowotne związane z cukrzycą, szczególnie w późniejszym stadium. Głównym problemem są choroby serca i naczyń, takie jak miażdżyca naczyń wieńcowych, które mogą prowadzić do zgonu. Ponad połowa osób z cukrzycą umiera z powodu choroby wieńcowej. Cukrzyca i choroba wieńcowa zwiększa dwukrotnie ryzyko zgonu. Cukrzyca wiąże się ze zwiększonym ryzykiem zawału serca. Oprócz choroby wieńcowej i zawału powikłania obejmują również udar mózgu, który może prowadzić do nieodwracalnych uszkodzeń mózgu lub przedwczesnej śmierci.

Nefropatia nerkowa

Oczywiście, podwyższony poziom cukru we krwi może prowadzić do cukrzycowej choroby nerek, która objawia się uszkodzeniem nerek, a w skrajnych przypadkach może prowadzić do ich niewydolności. W wyniku wysokiego poziomu glukozy dochodzi do zwiększonego przepływu krwi przez kłębuszki nerkowe, co prowadzi do gromadzenia się różnych substancji w tych obszarach i naczyniach krwionośny nerek, co wpływa na zaburzenie ich funkcji.

Na początku choroba często nie wywołuje żadnych objawów. Można ją zdiagnozować poprzez badanie moczu, gdzie stwierdza się nadmierną ilość albumin w moczu. Dopiero w zaawansowanym stadium pojawiają się niepojące symptomy, takie jak ogólne osłabienie, łatwe męczenie się, obrzęki, wysokie ciśnienie krwi oraz zmiany w kolorze skóry, która staje się szaroziemista. W przypadku bardzo zaawansowanej niewydolności nerek może być konieczna dializoterapia, która pomaga w usuwaniu toksyn i zbędnych substancji z organizmu.

Jeśli chodzi o powikłania nefropatii cukrzycowej, mogą one obejmować również zwiększone ryzyko problemów sercowo-naczyniowych, niedokrwistość, zaburzenia gospodarki wapniowo-fosforanowej, a także neuropatię czy uszkodzenia wzroku. W niektórych przypadkach może dojść do konieczności przeszczepu nerek jako ostatecznego rozwiązania w przypadku niewydolności narządu.

Retinopatia cukrzycowa

Oczy są jednym z obszarów, które mogą ucierpieć w wyniku późnych powikłań związanych z cukrzycą typu 2. Długotrwałe podwyższone stężenie glukozy we krwi może prowadzić do zmian w strukturze siatkówki oka, co nazywa się retinopatią cukrzycową. To groźne schorzenie nie daje na początku żadnych objawów w postaci pogorszenia wzroku. [3] Dopiero po jakimś czasie stopniowo wzrasta ryzyko utraty ostrości wzroku. Dodatkowo mogą pojawić się zmętnienia czy zaburzenia widzenia. Retinopatia to jedno z największych zagrożeń dla wzroku u osób z cukrzycą typu 2.

Makulopatia cukrzycowa

Makulopatia cukrzycowa to poważne powikłanie cukrzycy, które może znacząco wpłynąć na wzrok. Jest to stan, w którym siatkówka w środkowej części oka staje się grubsza i powoduje pogorszenie widzenia. Problem ten często występuje u osób z cukrzycą typu 1 lub 2 i może prowadzić do trwałego upośledzenia wzroku. Objawy makulopatii mogą pojawić się po kilku latach od diagnozy cukrzycy. Wśród nich znajdują się pogorszenie ostrości wzroku, widzenie nieruchomych plam oraz zakłócenia w postrzeganiu linii prostych. [4]

Częste infekcje

Osoby, u których cukrzyca jest nieprawidłowo leczona, cierpią na duże ryzyko zakażeń z powodu osłabionego systemu odpornościowego. Wysoki poziom cukru sprzyja zwłaszcza rozwojowi infekcji grzybicznych, główne w jamie ustnej, która objawia się białymi nalotami na policzkach, języku i podniebieniu. Mogą się pojawiać również zajady. U kobiet wysoki poziom cukru w wydzielinie z dróg rodnych może również sprzyjać infekcjom grzybicznym.

Choroby zębów i dziąseł

Osoby chorujące na cukrzycę, z niestabilnym poziomem cukru, są bardziej podatne na zapalenie dziąseł, choroby przyzębia oraz rozwój próchnicy. Cukrzyca ma wpływ na strukturę naczyń krwionośnych co prowadzi do pogorszenia ukrwienia dziąseł. Może to osłabić tkanki dziąseł i zwiększyć ryzyko infekcji. Dodatkowo, u osób z cukrzycą zachodzą zmiany w składzie śliny – wzrasta stężenie glukozy, co stwarza ryzyko infekcji. Dodatkowo, u osób z cukrzycą zachodzą zmiany w składzie śliny – wzrasta stężenie glukozy, co stwarza dogodne środowisko dla bakterii. To sprzyja rozwojowi próchnicy.

Neuropatia cukrzycowa

W przypadku osób z cukrzycą typu 2, które mają trudności z kontrolą poziomu cukru we krwi, istnieje zwiększone ryzyko wystąpienia neuropatii cukrzycowej – czyli uszkodzenia nerwów. Ten rodzaj neuropatii rozwija się stopniowo w cukrzycy typu 2. Objawy są podobne do tych w cukrzycy typu 1, ale pojawiają się powoli i postępują stopniowo. Na początku może wystąpić uczucie mrowienia w stopach i rękach, oraz zmniejszoną wrażliwość na temperaturę delikatne bodźce. Stopniowo może pojawić się uczucie drętwienia oraz nieregularne odczucia temperatury, takie jak uczucie zimna lub gorąca. Skóra może piec lub swędzieć.

Stopa cukrzycowa

W trakcie przebiegu cukrzycy może wystąpić uszkodzenie nerwów w obrębie kończyn dolnych, co razem z problemami z krążeniem może prowadzić do zespołu stopy cukrzycowej. Uszkodzenie nerwów w stopie prowadzi do utraty odczuwania bólu, dlatego nawet drobne skaleczenia nie wywołują żadnych objawów i mogą przez długi czas pozostawać niezauważone przez chorego. [5] Otwiera to drogę do potencjalnych zakażeń, zaburzenia krążenia krwi w kończynach dolnych negatywnie wpływają na proces gojenia się ran. Zespół stopy cukrzycowej może doprowadzić do konieczności amputacji stopy.

Jak dbać o stopy przy cukrzycy typu 2?

Kontroluj cukrzycę. Pamiętaj o regularnym monitorowaniu poziomu glukozy we krwi i utrzymuj jej poziom w zalecanych normach.
Dbaj o właściwy poziom ciśnienia tętniczego oraz poziom cholesterolu, pomoże to zapobiec miażdżycy naczyń i pozwoli zachować prawidłowe ukrwienie stóp.
Regularnie monitoruj stan stóp. Monitorowanie stanu skóry stóp oraz przestrzeni między palcami pozwala wykryć nawet drobne rany, owrzodzenia lub zmiany skórne. Pozwala to szybko reagować na ewentualne problemy. Pamiętaj – higiena stóp jest kluczowa. Codzienne mycie stóp oraz dokładne osuszanie, nawilżanie i unikanie substancji drażniących skórę stóp to ważne kroki w zapobieganiu powikłaniom.
Noś wygodne, wykonane z naturalnych materiałów obuwie, aby uniknąć ewentualnych urazów. Stosuj w razie potrzeby specjalistyczne wkładki. Dbaj o odpowiednie obcinanie paznokci.
Unikaj urazów mechanicznych oraz termicznych, takich jak chodzenie boso lub stawianie stóp na rozgrzanych powierzchniach. Nie ogrzewaj stóp przy pomocy grzejników lub poduszek elektrycznych.
Wprowadź wysiłek fizyczny np. spacery aby poprawić ukrwienie stóp. Jeśli cierpisz na zaburzenia unerwienia i ukrwienia stóp każdą aktywność skonsultuj z lekarzem.
Zabiegi podiatryczne. Usuwanie modzeli oraz leczenie wrastających paznokci jest zadaniem, które należy powierzyć specjalistom z doświadczeniem w opiece nad osobami z cukrzycą. Osoby takie pracują zazwyczaj w gabinetach stopy cukrzycowej przy klinikach diabetologicznych, poradniach chirurgicznych lub specjalistycznych gabinetach podiatrycznych. To istotne, aby te zabiegi wykonywały osoby kompetentne, które są świadome ryzyka powikłań i mają doświadczenie w zapobieganiu problemom zdrowotnym związanym z cukrzycą. [6]

Objawy stopy cukrzycowej

Stopa cukrzycowa może manifestować się różnymi objawami. Jako pierwsze objawy wymienia się najczęściej:

nasilający się w nocy ból,
bolesne skurcze mięśni,
uczucie mrowienia lub kłucia w stopie
łuszcząca się skóra na stopach,
znacznie wydłużony czas gojenia ran,
zimne i blade stopy,
zmieniony zapach stóp,
zmiany w wyglądzie palców, takie jak modzele, nagniotki, pęcherze. [7]

Inne znaczące objawy to występowanie ropnego wycieku na stopie lub w jej okolicach, odczuwalne pulsowanie lub ból, zmiana kształtu stopy, obrzęk, zmiana koloru stopy lub pojawienie się owrzodzeń. Skóra na stopach może stać się przesuszona lub stwardniała, może się pojawić zaczerwienienie, a stopa może wydawać się nadmiernie rozgrzana. Istotne są również rany cukrzycowe, które są klasyfikowane według stopni zaawansowania, od nienaruszonej skóry aż do zaawansowanej martwicy, która może wymagać amputacji. Bardzo ważnej jest kompleksowe badanie stóp, obejmujące nie tylko obserwację ran, ale też stanu paznokci. Czasem na płytce paznokcia pojawiają się bruzdy równoległe i poprzeczne, czyli tzw. linie Beau.

Jak leczyć stopę cukrzycową?

Skuteczna terapia stopy cukrzycowej to kompleksowy proces, który angażuje specjalistów z różnych dziedzin, takich jak diabetolog, chirurg, chirurg naczyniowy i ortopeda. Terapia może obejmować następujące działania:

Normalizacja poziomu cukru we krwi poprzez zmianę diety i codzienną kontrolę glikemii.
Wyrównanie poziomu cholesterolu.
Rzucenie palenia tytoniu.
Dostosowanie odpowiedniego obuwia lub wkładek ortopedycznych w przypadku ryzyka powikłań związanych ze stopą cukrzycową.
Chirurgiczne leczenie owrzodzeń.
Terapia zakażonych owrzodzeń obejmująca stosowanie antybiotyków (doustnie lub dożylne) oraz odpowiednie opatrunki.
Odciążenie chorej kończyny poprzez chodzenie z pomocą kuli lub korzystanie z wózka inwalidzkiego.

Problemy seksualne

Cukrzyca u mężczyzn może prowadzić do problemów z erekcją. W przebiegu cukrzycy może dojść do uszkodzenia naczyń, przez które przepływa krew. Z kolei u kobiet cukrzyca może być przyczyną infekcji intymnych, które mogą powodować dyskomfort podczas stosunku. Dodatkowo neuropatia powoduje gorsze odczuwanie bodźców, również seksualnych.

Komplikacje w ciąży

Cukrzyca w czasie ciąży stanowi ryzyko zarówno dziecka jak i matki. [8] Częstość występowania makrosomii płodu z populacji ogólnej wynosi 8-14%, natomiast w kobiet z cukrzycą waha się w granicach 25-42%. Makrosomia często występuje u dzieci, których matki miały cukrzycę krótki czas przed ciążą, cierpiały na nadwagę lub rodziły wcześniej dzieci o masie powyżej 4000 g. Głównym powodem makrosomii jest wysoki poziom glukozy u ciężarnej. Glukoza, w przeciwieństwie do insuliny, przenika przez barierę łożyskową, co prowadzi do hiperglikemii u matki, zwiększając poziom glukozy we krwi płodu. W rezultacie płód może stać się zbyt duży jak na wiek płodowy. U kobiet ciężarnych z wcześniej zdiagnozowaną cukrzycą i powikłaniami naczyniowymi, istnieje znacznie większe ryzyko niedotlenienia płodu.

Bardzo ważne jest aby zrozumieć powikłania związane z cukrzycą typu 2 i ich konsekwencje dla zdrowia. Zarządzanie cukrzycą to nie tylko kontrola poziomu cukru we krwi, ale także troska o całe ciało. Regularne badania kontrolne oraz dbanie o zdrowy styl życia, odpowiednia dieta i regularna aktywność mają duże znaczenie dla utrzymania zdrowia i minimalizowania ryzyka wystąpienia powikłań związanych z cukrzyca typu 2.

Źródła:

[1]https://web.archive.org/web/20180512105551id_/https://journals.viamedica.pl/clinical_diabetology/article/viewFile/8625/7339.pdf

[2] https://www.poradnikzdrowie.pl/zdrowie/cukrzyca/powiklania-cukrzycy-wczesne-ostre-i-pozne-przewlekle-aa-bVsR-jQiF-c6WT.html

[3] https://www.mp.pl/cukrzyca/powiklania/66475,retinopatia-cukrzycowa – dostęp z dn. 29.11.2023

[4] https://instytutoka.pl/cukrzycowy-obrzek-plamki-leczenie/ – dostęp z dn. 29.11.2023 r.

[5] https://www.mp.pl/cukrzyca/powiklania/66541,stopa-cukrzycowa – dostęp z dnia 29.11.2023

[6] https://www.mp.pl/cukrzyca/powiklania/66541,stopa-cukrzycowa – dostęp z dn. 29.11.2023

[7] https://viamed.com.pl/podpowiadamy-jak-leczyc-stope-cukrzycowa/ – dostęp z dn. 29.11.2023 r.

[8] K. Łagoda, G. Kobus, H. Bachórzewska – Gajewska „Wpływ cukrzycy ciążowej na rozwój płodu i noworodka” 169-173

Czytaj więcej

ŚWIĄTECZNE PRZEPISY na słodkości dla diabetyków

Święta Bożego Narodzenia to czas radości, miłości i pysznych potraw. Dla osób z cukrzycą świąteczne biesiadowanie może być wyzwaniem, zwłaszcza w obliczu pokusy słodkich przysmaków, które królują na stołach. Niemniej jednak istnieją sposoby na cieszenie się smakiem świątecznych słodkości w zdrowszy sposób. Wystarczy w kuchni zastosować się do 3 prostych porad:

1. Zrezygnuj z cukru

Zamiast tradycyjnego cukru, warto wypróbować słodziki, takie jak ksylitol czy erytrol. Te substancje są bezpieczne dla diabetyków oraz nie wpływają niekorzystnie na poziom cukru we krwi.

2. Zdrowe tłuszcze w kuchni

Dodanie zdrowych tłuszczów do świątecznych wypieków to kolejny krok w kierunku zdrowszych przysmaków. Oleje roślinne czy orzechy to świetny sposób na dostarczenie cennych składników odżywczych.

3. Skarbnica błonnika

Błonnik jest sprzymierzeńcem diabetyków. Dodanie pełnoziarnistych mąk czy płatków owsianych do świątecznych potraw nie tylko obniży indeks glikemiczny, ale także dostarczy organizmowi niezbędnego błonnika, korzystnego dla trawienia.

Darmowy e-book z przepisami na świąteczne słodkości

Aby ułatwić Wam przygotowanie zdrowszych wersji świątecznych słodkości, przygotowaliśmy specjalny Przepiśnik. Co ważne, wszystkie przepisy zostały opracowane przez doświadczonego dietetyka mgr dietetyki Joannę Wójcik. Znajdziecie w nim klasyczne smaki w nowej, zdrowszej odsłonie. Wszystko, co musicie zrobić, to kliknąć poniżej i cieszyć się smakiem Świąt bez obaw o poziom cukru we krwi.

Czytaj więcej

CUKRZYCA – typu 2

Cukrzyca typu 2 jest najczęściej spotykanym rodzajem cukrzycy na całym świecie. Rozróżnia się dwie główne przyczyny jej wystąpienia: pierwsza związana jest z zaburzeniami wytwarzania insuliny, które są wynikiem różnych czynników genetycznych. Druga to oporność organizmu na działanie insuliny, nazywana insulinoopornością, której źródło może mieć zarówno podłoże genetyczne, jak i być wynikiem otyłości. Powstawanie cukrzycy typu 2 jest efektem współdziałania tych dwóch czynników. Pierwszym jest czynnik genetyczny, na który nie mamy wpływu oraz czynnika środowiskowego, jakim jest otyłość, szczególnie otyłość brzuszna. [1] Otyłość jest uwarunkowana w dużej mierze stylem życia danej osoby i może ulec zmianie poprzez odpowiednie zachowanie.

Jak rozwija się cukrzyca typu 2?

Rozwój cukrzycy typu 2 możemy podzielić na kilka etapów:

Etap wstępny: Rozwój cukrzycy typu 2 zwykle zaczyna się od stanu, w którym pacjent ma skłonność do otyłości oraz występuje genetyczne uwarunkowanie zaburzenia produkcji i/lub wydzielania insuliny. W tym stadium insulina jest wytwarzana przez trzustkę, ale jej wydzielanie nie przebiega w sposób optymalny. Wydzielana jest dłużej niż u osoby zdrowej. Stężenie glukozy we krwi (glikemia) utrzymuje się jeszcze na tym etapie w normie. [2]
Etap rosnącej insulinooporności: Kolejnym czynnikiem prowadzącym do cukrzycy typu 2 jest otyłość. Dlaczego? Otyłość powoduje insulinooporność co oznacza, że komórki organizmu przestają reagować na insulinę w sposób właściwy. W odpowiedzi na to trzustka musi zwiększać produkcję insuliny, aby utrzymać stężenie glukozy we krwi w normie. Ten etap może trwać od kilku do kilkunastu lat.
Etap obumierania /upośledzenia komórek beta trzustki: Po dłuższym okresie utrzymywania wysokiej produkcji insuliny komórki beta trzustki zaczynają stopniowo tracić swoją funkcję. Prowadzi to do wzrostu stężenia glukozy we krwi. W tym okresie najczęściej rozpoznaje się cukrzycę typu 2.

Kto najczęściej choruje na cukrzycę typu 2?

Epidemiologia cukrzycy typu 2 różni się w zależności od regionu i grupy wiekowej. Jednak globalnie liczba chorych na cukrzycę typu 2 stale rośnie. Wzrost zachorowalności na cukrzycę typu 2 związany jest z wieloma czynnikami. Jednym z kluczowych jest dieta i styl życia. Dieta bogata w przetworzoną żywność, duża ilość spożywanych kalorii, niski poziom aktywności fizycznej oraz otyłość, są głównymi czynnikami ryzyka. Osoby prowadzące siedzący tryb życia, odżywiające się niezdrowo, mające nadwagę są bardziej narażone na ryzyko zachorowania na cukrzycę typu 2.

Również osoby mające rodzinną historię cukrzycy typu 2 są bardziej narażone na ryzyko zachorowania. Wpływ genów na rozwój tej choroby jest złożony i nie do końca zbadany. Wzrost zachorowań na cukrzycę typu 2 jest związany z procesem starzenia się społeczeństwa. Starsze osoby są bardziej narażone na rozwinięcie cukrzycy typu 2. Inne czynniki ryzyka to przewlekły stres, palenie papierosów oraz niezdrowy tryb życia. Regularne badania kontrolne mogą pomóc we wczesnym wykryciu choroby i rozpoczęcia odpowiedniego leczenia.

Jak zdiagnozować cukrzycę typu 2?

Dostępnych jest kilka opcji diagnozowania cukrzycy typu 2.

1. Wartość HbA1c (długoterminowa wartość stężenia glukozy we krwi):

Wartość HbA1c określana również jako długoterminowe stężenie glukozy we krwi, jest istotnym wskaźnikiem opisującym średnie stężenie glukozy w ciągu ostatnich 8-12 tygodni. Wartość ta może być ustalona na podstawie próbki krwi, co pozwala na diagnostykę, bez konieczności bycia na czczo. Wartość HbA1c stanowi kluczowy punkt w diagnostyce cukrzycy oraz stanowi odzwierciedlenie średniego poziomu glukozy we krwi. Jej wynik pomaga zdefiniować obecność choroby lub nie.

2. Poziom glukozy we krwi na czczo:

Badanie poziomu glukozy we krwi na czczo to kluczowe narzędzie diagnostyczne w identyfikacji cukrzycy oraz stanów przedcukrzycowych. Proces ten polega na pobraniu krwi rano, po co najmniej 8-godzinnym okresie postu. Jeśli wynik jedno- lub dwukrotnego pomiaru glikemii na czczo wynosi 100–125 mg/dl (5,6–6,9 mmol/l) lub glikemii na czczo poniżej 100 mg/dl (5,6 mmol/l), lub HbA1c 5,7–6,4% (39–47 mmol/mol) u osoby z uzasadnionym podejrzeniem nieprawidłowej tolerancji glukozy lub cukrzycy, należy wykonać doustny test tolerancji glukozy (Oral Glucose Tolerance Test – OGTT) – glikemia w 120 minucie OGTT ≥ 200 mg/dl (≥ 11,1 mmol/l) jest podstawą do rozpoznania cukrzycy. Można uznać, że glikemia na czczo, glikemia w 120 minucie OGTT i oznaczenie HbA1c w takim samym stopniu są podstawą do celów diagnostycznych pomimo, że wykrywają cukrzycę u różnych osób. [3] Regularne monitorowanie poziomu glukozy we krwi na czczo jest istotne dla wczesnego wykrywania problemów metabolicznych i podejmowania odpowiednich działań profilaktycznych oraz leczniczych.

3. Test doustnego obciążenia glukozą (oGTT):

Test doustnego obciążenia glukozą (oGTT) jest istotnym narzędziem diagnostycznym wykorzystywanym do oceny poziomu cukru we krwi i potencjalnego ryzyka rozwoju cukrzycy. Jest to procedura, która pozwala zrozumieć zdolność organizmu do glukozy, kluczowego źródła energii dla komórek. Jeśli wynik jedno- lub dwukrotnego pomiaru glikemii na czczo wynosi 100–125 mg/dl (5,6–6,9 mmol/l) lub glikemii na czczo poniżej 100 mg/dl (5,6 mmol/l), lub HbA1c 5,7–6,4% (39–47 mmol/mol) u osoby z uzasadnionym podejrzeniem nieprawidłowej tolerancji glukozy lub cukrzycy, należy wykonać doustny test tolerancji glukozy (Oral Glucose Tolerance Test – OGTT) – glikemia w 120. Minucie OGTT ≥ 200 mg/dl (≥ 11,1 mmol/l) jest podstawą do rozpoznania cukrzycy. [4]

4. Sporadyczne stężenie glukozy we krwi:

Sporadyczne występowanie podwyższonych wartości glukozy we krwi może być istotnym czynnikiem diagnostycznym dla cukrzycy, zwłaszcza gdy pacjenci maja już objawy takie jak: częste oddawanie moczu, wzmożone pragnienie lub uczucie osłabienia. Jednakże, w celu potwierdzenia diagnozy, zawsze zaleca się dodatkowe badania, takie jak oznaczenie stężenia glukozy na czczo lub przeprowadzenie testu doustnego obciążenia glukozą (oGTT).

Jak zapobiegać cukrzycy typu 2?

Kluczową rolę w zapobieganiu cukrzycy typu 2 odgrywa zdrowa dieta i aktywność fizyczna. Utrzymanie prawidłowej masy ciała poprzez właściwą dietę jest jednym z kluczowych aspektów prewencji cukrzycy typu 2. To oznacza, że warto zwrócić uwagę na to, co jemy, oraz na ilość spożywanych kalorii. Właściwa dieta obejmuje spożywanie: warzyw, owoców, pełnoziarnistych produktów zbożowych, produktów białkowych niskotłuszczowych oraz zdrowych tłuszczy. Warto ograniczyć spożycie produktów wysoko przetworzonych, wysokokalorycznych przekąsek i słodzonych napojów. Należy zwrócić uwagę na częstotliwość posiłków i unikać jedzenia dużych ilości jednorazowo. [5]

Regularna aktywność fizyczna to kolejny kluczowy element zapobiegania cukrzycy typu 2. Ćwiczenia pomagają w utrzymaniu zdrowej masy ciała, poprawiają wrażliwość na insulinę i wspierają ogólny stan zdrowia. Nawet umiarkowania aktywność fizyczna taka jak codzienny spacer czy jazda na rowerze, może przynieść korzyści dla zdrowia metabolicznego.

Jak leczyć cukrzycę typu 2?

Cukrzyca typu 2 to choroba wymagająca kompleksowego podejścia do leczenia. W skład terapii wchodzą podejścia zarówno niefarmakologiczne takie jak kontrola diety oraz regularna aktywność fizyczna, jak i farmakologiczne. Istotne jest także skupienie się na leczeniu czynników ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, zwłaszcza u pacjentów z powikłaniami cukrzycy.

W leczeniu cukrzycy typu 2 kluczowe jest zaangażowanie pacjenta, ponieważ dieta i regularna aktywność fizyczna okazują się bardzo skuteczne. Przy farmakoterapii metformina jest lekiem pierwszego wyboru, redukującym insulinooporność. W przypadku utrzymującego się wzrostu poziomu glukozy, terapia może być rozbudowana poprzez dodanie kolejnych leków, doustnych i podskórnych. Gdy leczenie farmakologiczne nie jest skuteczne, może się okazać że trzeba włączyć insulinę. Edukacja pacjentów odgrywa istotną rolę w leczeniu cukrzycy. Ma tu zastosowanie zasada „Kto więcej wie o cukrzycy, żyje dłużej”.

Znaczenie diety w leczeniu cukrzycy typu 2

Cukrzyca typu 2 to schorzenie, które często wymaga kontroli diety i regularnych badań. Właściwa dieta odgrywa kluczową rolę w zarządzaniu tą chorobą. Jednak ustalenie odpowiedniej liczby spożywanych kalorii może być wyzwaniem, zwłaszcza u osób otyłych, które często nieświadomie spożywają więcej kalorii, niż im się wydaje.

Najważniejsze zalecenia dietetyczne dla osób z cukrzycą typu 2 są następujące:

Jedz 4-5 posiłków w ciągu dnia (odchodzimy od stołu najedzeni w 95%).
Posiłki spożywaj regularnie co ok. 3 godziny – godziny posiłków dostosowujemy do harmonogramu dnia:

– pierwszy posiłek spożywaj w ciągu PIERWSZEJ godziny po przebudzeniu.

– ostatni posiłek jedz ok 2-3 godziny przed snem.

3. Jedz o stałych porach każdego dnia, nawet kiedy nie odczuwasz głodu.

4. Nie podjadaj między posiłkami, między posiłkami nie pij słodzonych napojów, wody z cytryną, kawy z mlekiem, nie żuj gumy, NIE PIJ KAWY NA CZCZO.

5. Jeśli po posiłku dalej nie czujesz się najedzony, uzupełnij posiłek surowymi warzywami, napij się wody.

6. Stosuj zalecane sposoby przyrządzania potraw: parowanie, blanszowanie, gotowanie, duszenie, pieczenie, unikaj smażenia, zwłaszcza w głębokim tłuszczu.

7. Potrawy jedz powoli, dokładnie przeżuwaj każdy kęs.

8. Unikaj słodyczy i słonych przekąsek, żywności przetworzonej.

9. Sól zastąp ziołami.

10. Warzywa spożywaj w co najmniej 3-4 posiłkach w ciągu dnia, owoce w 1-2 posiłkach.

11. Owoce jedz wyłącznie w zbilansowanym posiłku, w obecności białek i zdrowych tłuszczy, np. jogurt naturalny, 2-3 orzechy włoskie, garść jagód, borówek czy malin.

12. Spożywaj 2 porcje niesłodzonych produktów mlecznych każdego dnia, najlepiej w postaci jogurtów naturalnych, kefirów, chudych serów.

13. Spożywaj 2 porcje ryb tygodniowo, najlepiej w postaci pieczonej lub gotowanej na parze.

14. Zrezygnuj z CUKRU pod każdą postacią, możesz zastąpić go ksylitolem, erytrolem lub stevią.

15. Jeśli podajesz sobie insulinę zawsze licz ilość WW w posiłku, 1WW to 10g węglowodanów przyswajalnych (czyli z wyłączeniem błonnika). Aby obliczyć ilość WW konieczna jest znajomość ilości węglowodanów w produkcie i jego gramatury. Produkty pakowane (np. makarony) mają podane ilość węglowodanów na etykietach. Obliczanie ilości WW ułatwiają specjalne tabele i kalkulatory.

16. Czytaj etykiety produktów, nie kupuj produktów zawierających w składzie cukier, glukozę, fruktozę, syrop glukozowo-fruktozowy, syrop kukurydziany, słód jęczmienny, miód, olej kokosowy, tłuszcz palmowy, glutaminian monosodowy.

17. Pij min.1,5 litra wody dziennie, a jeśli walczysz z nadwagą ok 2-2,5 litra wody dziennie (8-10 szklanek).

Przestrzeganie zaleceń pomaga w utrzymaniu stabilnego poziomu cukru we krwi oraz wspiera ogólny stan zdrowia osób z cukrzycą typu 2.

Źródło:

[1] https://www.mp.pl/cukrzyca/cukrzyca/typ2/65891,cukrzyca-typu-2 – dostęp z dnia 15.11.2023 r.

[2] Via Medica Maciej T. Małecki, Tomasz Klupa „Rola komórki beta trzustki w patogenezie cukrzycy typu 2” – dostęp z dnia 15.11.2023 r.

[3] Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u osób z cukrzycą 2023, Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetoogicznego, s. 9

[4] Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u osób z cukrzycą 2023, Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetoogicznego, s.10

[5] https://www.mp.pl/cukrzyca/cukrzyca/typ2/65891,cukrzyca-typu-2 dostęp z dnia 15.11.2023 r.

Czytaj więcej

Cukrzyca typu 2 – OBJAWY

Cukrzyca typu 2 to choroba metaboliczna, która charakteryzuje się problemami z regulacją poziomu cukru we krwi. W cukrzycy typu 2 organizm produkuje insulinę, ale komórki ciała stają się mniej wrażliwe na działanie tego hormonu, co prowadzi do podwyższenia poziomu cukru we krwi. Cukrzyca typu 2 jest często związana z nadwagą lub otyłością, a czynnikiem ryzyka jest także brak aktywności fizycznej, niezdrowa dieta i dziedziczność genetyczna. Choroba ta może prowadzić do poważnych komplikacji, takich jak problemy z sercem, oczami i układem nerwowym.

Kontrola cukrzycy typu 2 polega na monitorowaniu poziomu cukru we krwi, utrzymywaniu właściwej wagi, aktywności fizycznej oraz stosowaniu diety, która pomaga zminimalizować skoki poziomu cukru. W niektórych przypadkach konieczne jest stosowanie leków lub insuliny. Warto też regularnie sprawdzać się u lekarza, aby monitorować stan zdrowia i unikać powikłań.

Cukrzyca typu 2 staje się coraz bardziej rozpowszechnioną chorobą metaboliczną, która może powodować poważne komplikacje zdrowotne, jeśli nie zostanie właściwie rozpoznana i leczona. W artykule tym omówimy, czym jest cukrzyca typu 2, oraz jakie są jej objawy, a także jak skutecznie ją kontrolować.

Jakie są objawy cukrzycy typu 2?

1. Wzmożone pragnienie

Pierwszym i jednym z najbardziej typowych objawów cukrzycy typu 2 jest wzmożone pragnienie, czyli polidypsja. Częsta potrzeba picia przy cukrzycy wynika z obecności wielomoczu, który jest objawem podwyższonego poziomu glukozy we krwi. Przy zwiększonej utracie płynów organizm stara się nadrobić straty aby uniknąć odwodnienia. [1]

2. Częste oddawanie moczu

Wielomocz, czyli zwiększone wydzielanie moczu, nazywane jest diurezą osmotyczną. Jest to proces wydalania nadmiernej ilości płynu wraz z moczem, który jest wywołany przez obecność nierozpuszczalnych cząsteczek, zwanych substancjami osmotycznymi w moczu. Przykładem takiej sytuacji może być diureza osmotyczna występująca w przypadku niekontrolowanej cukrzycy. Wysokie stężenie glukozy w moczu (powyżej 250 mg/dl) przewyższa zdolność cewek nerkowych do jej wchłaniania, co skutkuje nagromadzeniem się glukozy w cewkach. [2] To z kolei prowadzi do pasywnego przemieszczania wody do cewek nerkowych, zwiększając ilość wydalanego moczu. W przypadku niewyrównanej cukrzycy objawiającej się pragnieniem i nadmiernym wydzielaniem moczu, zwłaszcza u dzieci lub dorosłych otyłych z obciążającym wywiadem rodzinnym cukrzycą typu 2, diureza osmotyczna może być jednym z charakterystycznych objawów. W wyniku diurezy osmotycznej dochodzi do wzmożonego oddawania moczu, co może prowadzić do częstego oddawania moczu oraz do odwodnienia organizmu. Objawia się to pragnieniem, wysuszeniem skóry i bólem głowy. Częste oddawanie moczu może doprowadzić do utraty elektrolitów, takich jak potas i sód.

3. Zmęczenie

Zmęczenie i osłabienie mogą być objawami cukrzycy typu 2. Cukrzyca jest chorobą metaboliczną, która wpływa na sposób, w jaki organizm przetwarza cukry (glukozę) na energię. Gdy poziom cukru we krwi jest niekontrolowanie wysoki, organizm nie może efektywnie przekształcać glukozy w energię, co prowadzi do uczucia zmęczenia i osłabienia. [3] Zmęczenie jest często jednym z pierwszych objawów cukrzycy typu 2. Osoby z tą chorobą mogą odczuwać ciągłe zmęczenie, nawet po odpoczynku. Cukrzyca wpływa na zdolność komórek do przyswajania glukozy, co prowadzi do spadku energii. Osłabienie jest kolejnym częstym objawem cukrzycy typu 2. Chorzy mogą odczuwać ogólny spadek sił i mieć trudności z wykonywaniem codziennych czynności, co jest związane z brakiem energii, który wynika z wysokiego poziomu cukru we krwi.

4. Zwiększony apetyt

Nadmierne jedzenie, zwłaszcza jedzenie wysokokaloryczne i bogate w węglowodany, może być jednym z objawów, ale również przyczyną cukrzycy typu 2. Warto zwracać uwagę na swoją dietę i unikać przede wszystkim słodyczy, napojów gazowanych, produktów wysoko przetworzonych i innych produktów zawierających dużą ilość cukru. Ważne jest także regularne badanie lekarskie i monitorowanie poziomu cukru we krwi. [4]

5. Problemy z gojeniem się ran

Gdy poziom cukru we krwi jest nadmiernie podwyższony, może to doprowadzić do uszkodzenia naczyń krwionośnych i nerwów, co wpływa na proces gojenia się ran. Wysoki poziom cukru we krwi uszkadza naczynia krwionośne, co może zmniejszać przepływ krwi do obszaru rany. To z kolei ogranicza dostęp tlenu i składników odżywczych do komórek potrzebnych do regeneracji tkanek co opóźnia proces gojenia. Cukrzyca może doprowadzić do neuropatii, czyli uszkodzenia nerwów. Osoby z neuropatią mogą nie odczuwać bólu ani dyskomfortu związanego z ranami, co sprawia, że przez nieuwagę mogą prowadzić do pogorszenia jej stanu. Wysoki poziomu cukru stwarza korzystne warunki dla bakterii i innych mikroorganizmów, co zwiększa ryzyko zakażeń ran. Infekcje opóźniają proces gojenia ran i mogą prowadzić do powikłań. Cukrzyca wpływa negatywnie na produkcję kolagenu, który jest niezbędny do tworzenia zdrowej tkanki bliznowatej. Zaburzenia w procesie produkcji kolagenu, który jest niezbędny do tworzenia nowej tkanki mogą spowodować, że blizny po gojeniu się ran są mniej elastyczne i trwale widoczne. Aby minimalizować problemy z gojeniem się ran u osób z cukrzycą typu 2, ważne jest utrzymywanie odpowiedniego poziomu cukru we krwi i odpowiednia pielęgnacja ran są kluczowe, aby unikać poważnych powikłań i przyspieszyć proces gojenia. [5]

6. Zaburzenia widzenia

Jednym z głównych zagrożeń, związanym zarówno z cukrzycą typu 2, jak i stanem przedcukrzycowym, jest ryzyko powikłań okulistycznych. Badania nad tymi powikłaniami są coraz bardziej istotne, ponieważ mogą one znacząco wpłynąć na jakość życia pacjentów. Do najczęstszych zaburzeń widzenia u osób z cukrzycą typu 2 należą: [5]

Retinopatia jest to uszkodzenie naczyń krwionośnych siatkówki, które może prowadzić do utraty wzroku. Regularne badania oka są kluczowe dla wykrycia retinopatii we wczesnym stadium i zapobieżenia jej postępowi.
Osoby z cukrzycą są bardziej podatne na rozwijanie zaćmy, która prowadzi do zamglonego widzenia. Chirurgiczne usunięcie zaćmy, która prowadzi jest często konieczne.
Cukrzyca może wpływać na zdolność oka do ostrego skupiania obrazów, co prowadzi do trudności w czytaniu i widzeniu na bliską odległość.
Pacjenci z cukrzycą mogą doświadczać problemów z rozróżnianiem kolorów oraz percepcją kontrastu co wpływa na jakość widzenia.
W cukrzycy mogą też występować nawracające się procesy zapalne w obrębie powiek, osłabienie czucia rogówki, zmiany morfologiczne i funkcjonalne w komórkach nabłonka oraz śródbłonka rogówki, a także zmniejszona produkcja łez.
Cukrzyca może też prowadzić do uszkodzenia nerwów, co może objawiać się podwójnym widzeniem, zezem porażennym lub opadnięciem powieki.
Cukrzycy mogą doświadczać trudności w regulacji rozmiaru źrenic, co wpływa na zdolność do adaptacji do zmieniających się warunków oświetleniowych.

Wczesne wykrycie i skuteczne zarządzanie cukrzycą typu 2, może pomóc w zmniejszeniu ryzyka powikłań i utrzymaniu zdrowego wzroku jak najdłużej.

Jak kontrolować cukrzycę typu 2?

Skuteczna kontrola cukrzycy typu 2 jest kluczowa dla zapobiegania powikłaniom i utrzymania dobrej jakości życia. Jak skutecznie kontrolować cukrzycę typu 2?

Regularne pomiary poziomu cukru we krwi są niezbędne do skutecznego kontrolowania cukrzycy typu 2. Częstotliwość monitorowania cukru we krwi powinno się ustalić z lekarzem prowadzącym. Lekarz dostosuje plan monitorowania do indywidualnych potrzeb i sytuacji pacjenta.
Pamiętaj, że właściwa dieta to podstawa kontrola cukrzycy. Ogranicz spożycie węglowodanów, szczególnie cukrów prostych oraz wysoko przetworzonych. Zamiast tego skoncentruj się na spożywaniu warzyw, owoców, pełnoziarnistych produktów zbożowych, białka i zdrowych tłuszczów.
Regularna aktywność fizyczna pomaga obniżyć poziom cukru we krwi poprzez zwiększenie wrażliwości na insulinę. Wprowadź do swoich nawyków spacery, jazdę na rowerze lub pływanie.
Lekarz może również zalecić farmakoterapię, np. leki takie jak metformina lub insulina, aby pomóc w regulowaniu poziomu cukru we krwi. Pamiętaj, aby zawsze przyjmować leki zgodnie z zaleceniami lekarza.
Regularne wizyty u diabetologa pomogą w dostosowaniu planu leczenia i monitorowaniu ewentualnych powikłań cukrzycy.
Staraj się prowadzić zdrowy tryb życia, unikaj palenia papierosów i ogranicz spożycie alkoholu. Pamiętaj też o dostatecznej ilości snu oraz unikaniu stresu.
Dokształcaj się w temacie swojej choroby. Zrozumienie cukrzycy i tego jak na Ciebie wpływa jest kluczowe. Koniecznie znajdź czas na naukę na temat swojej choroby oraz sposobów jej kontrolowania.

Skuteczna kontrola cukrzycy typu 2 wymaga zaangażowania i systematyczności. Unormowanie glikemii przyczyni się do poprawy jakości życia i zmniejszenia ryzyka powikłań. Plan leczenia zawsze konsultuj z lekarzem. [7]

Źródła:

[1] https://www.mp.pl/cukrzyca/cukrzyca/295454,objawy-cukrzycy-pierwsze-najczestsze-i-nietypowe-objawy-cukrzycy dostęp z dnia 03.11.2023 r.

[2] https://diabetologia.mp.pl/cukrzyca-u-dzieci/147878,cukrzycowa-kwasica-ketonowa-istan-hiperglikemiczno-hiperosmolalny dostęp z dnia 03.11. 2023 r.

[3] https://www.mp.pl/cukrzyca/cukrzyca/295454,objawy-cukrzycy-pierwsze-najczestsze-i-nietypowe-objawy-cukrzycy dostęp z dnia 3.11.2023 r.

[4] https://www.mp.pl/cukrzyca/cukrzyca/295454,objawy-cukrzycy-pierwsze-najczestsze-i-nietypowe-objawy-cukrzycy dostęp z dnia 3.11.2023 r.

[5] https://cukrzyca.pl/nie-tylko-opatrunek-wspiera-gojenie-ran-u-diabetykow/ – dostęp z dnia 03.11. 2023 r.

[6] Via Medica Anna Sokołowska-Oracz, Paweł Piątkiewicz: „Ocena zmian w narządzie wzroku u osób charakteryzujących się obecnością stanu przedcukrzycowego” str. 10

[7] https://www.mp.pl/pytania/pediatria/chapter/B25.QA.8.4.22. – dostęp z dn. 06.11.2023 r.

Czytaj więcej

ZDROWE PRZEKĄSKI andrzejkowe dla diabetyków

Andrzejki to czas wróżb, zabaw i oczywiście pysznych przekąsek. Osoby z cukrzycą przygotowując andrzejkowe menu powinny postawić na takie potrawy, które nie wpłyną negatywnie na wahania poziom cukru we krwi. Oto kilka przepisów na szybkie w przygotowaniu, smaczne i przyjazne dla diabetyków andrzejkowe przekąski.

1. Jaja faszerowane oliwkami i suszonymi pomidorami (przepis na 5 porcji):

Wartości odżywcze 1-nej porcji: 133.2 kcal, B: 10.2 g, T: 7.7 g, Wp: 5.6 g, F: 1.4 g, WW: 0.6

Składniki:

Jaja kurze całe 5 x sztuka (280 g)
Suszone pomidory 7 x sztuka (49 g)
Oliwki czarne 1 x łyżka (15 g)
Natka pietruszki 1 x łyżeczka (6 g)
Serek naturalny do smarowania, bez cukru 4 x łyżka (100 g)

Przygotowanie:

Jaja ugotuj na twardo.
Oliwki i suszone pomidory pokrój w drobną kostkę, a pietruszkę drobno posiekaj.
Po ugotowaniu jaja obierz ze skorupki, przekrój na pół, następnie wyciągnij żółtka i przełóż je do miseczki.
Do żółtka dodaj serek śmietankowy i rozgnieć na pastę, dodaj pokrojone oliwki, suszone pomidory i pietruszkę.
Składniki dokładnie wymieszaj.
Pastę przełóż na ugotowane połówki jaj.

2. Kolorowa sałatka (przepis na 2 porcje):

Wartości odżywcze 1-nej porcji: 199.9 kcal, B: 7.4 g, T: 10.4 g, Wp: 16.8 g, F: 6.5 g, WW: 1.8

Składniki:

Papryka czerwona 1 x sztuka (140g)
Papryka żółta 1 x sztuka (140g)
Ogórek gruntowy 2 x sztuka (80g)

Rukola 1 x garść (20 g)
Nasiona słonecznika 2 x łyżka (20 g)
Sałata lodowa 4 x liść (80 g)
Suszone pomidory z zalewy, odsączone 5 x sztuka (75 g)
Bazylia suszona 1 x łyżeczka (4 g)

Przygotowanie:

Słonecznik upraż na patelni bez tłuszczu.
Sałatę podziel na mniejsze kawałki, paprykę, suszone pomidory i ogórka pokrój kostkę.
Wymieszaj składniki razem, skrop octem, dopraw.

3. Szaszłyki po włosku (przepis na 4 porcje):

Wartości odżywcze 1-nej porcji: 71.4 kcal, B: 4.9 g, T: 4.1 g, Wp: 3.5 g, F: 1.1 g, WW: 0.4

Składniki:

Pomidorki koktajowe 12 x sztuka (240 g)
Ogórek gruntowy 2 x sztuka (80 g)
Ser mozzarella, kulki 10 x sztuka (70 g)
Cebula 0,5 x sztuka (50 g)
Liście świeżej bazylii 20 x sztuka (20 g)

Przygotowanie:

Warzywa pokrój według uznania.
Nabijaj na przemian składniki na wykałaczki.

4. Mini kanapeczki z łososiem, granatem i sosem jogurtowym (przepis na 4 porcje):

Wartości odżywcze 1-nej porcji: 198.4 kcal, B: 11.7 g, T: 6.7 g, Wp: 21.1 g, F: 4.1 g, WW: 2.2

Składniki:

Bułeczka pełnoziarnista 2 x sztuka (160 g)
Łosoś wędzony 4 x kawałek (120 g)
Pomidorki koktajlowe 6 x sztuka (120 g)
Jogurt grecki 4 x łyżka (80 g)
Sałata 4 x liść (40 g)
Kiełki brokuła 1 x łyżka (8 g)
Pestki dyni 0,5 x łyżka (5 g)
Granat 0,4 x sztuka (40 g)

Przygotowanie:

Bułkę przekrój na pół, każdą połówkę posmaruj jogurtem, połóż liść sałaty.
Na sałacie ułóż łososia, kiełki i pomidorki.
Danie posyp pestkami dyni i wyłuskanymi ziarenkami granatu.

5. Roladki z cukinii z pesto bazyliowym (przepis na 4 porcje):

Wartości odżywcze 1-nej porcji: 91.8 kcal, B: 2.1 g, T: 7.4 g, Wp: 3 g, F: 1.5 g, WW: 0.3

Składniki:

Cukinia 1 x sztuka (300 g)
Pesto zielone z bazylii, naturalne 4 x łyżka (80 g)
Kiełki z brokuła 4 x łyżka (32 g)

Przygotowanie:

Pokrój cukinię w poprzek w podłużne plastry.
Nałóż cukinię na patelnię bez tłuszczu i trzymaj krótko. Zdejmij jak będzie miękka.
Cukinię posmaruj pesto i nałóż kiełki. Możesz dodatkowo doprawić.
Zawiń w roladki.

Czytaj więcej

Sycące dania JEDNOGARNKOWE dla diabetyków

Jesień to pora roku, kiedy nasz organizm potrzebuje dodatkowej uwagi i troski. To czas, gdy marzymy o sycących daniach, które rozgrzeją nas od środka i dostarczą niezbędnej energii. Jednak równocześnie jesienne dni są krótsze, a obowiązków jest pod dostatkiem, dlatego nie zawsze mamy czas na przygotowywanie posiłków. Jeśli szukasz pomysłów na dania, które są nie tylko pyszne, ale również szybkie w przygotowaniu, świetnie trafiłaś. W naszym artykule znajdziesz kilka przepisów na sycące dania jednogarnkowe, idealne na jesienny klimat.

Gulasz cukiniowy z soczewicą (przepis na 2 porcje):

Wartości odżywcze 1-nej porcji: 351.4 kcal, B: 33.9 g, T: 6.9 g, Wp: 32.3 g, F: 10.5 g, WW: 3.2

Składniki:

Cukinia 2 x sztuka (600 g)
Pieczarka świeża 10 x sztuka (200 g)
Mięso z piersi indyka bez skóry 0,5 x sztuka (150 g)
Soczewica czerwona, nasiona suche 8 x łyżka (96 g)
Natka pietruszki 3 x łyżeczka (18 g)
Masło extra 2 x łyżeczka (10 g)
Estragon suszony 1 x łyżeczka (3 g)
Kurkuma 0,4 x łyżeczka (2 g)
Tymianek 0,25 x łyżeczka (1 g)
Mielona papryka słodka 0,2 x łyżeczka (1 g)
Sól 1 x szczypta (1 g)
Pieprz czarny mielony 1 x szczypta (1 g)

Przygotowanie:

Pokrojone w kostkę mięso podsmaż na maśle, dodaj plastry pieczarkarek.
Zagotuj 500 ml wody, dodaj tartą cukinię oraz mięso z pieczarkami
Po 5 min do garnka wsyp soczewicę i gotuj razem, mieszając co chwilę.
Gotuj, aż soczewica i warzywa będą gotowe (nie dopuść do rozgotowania warzyw).
Przypraw do smaku solą, kurkumą, pieprzem czarnym i ziołowym, estragonem, tymiankiem i słodką czerwoną papryką.
Wyłóż porcję na talerz i posyp natką.

Pęczotto z indykiem i zielonym groszkiem (przepis na 2 porcje):

Wartości odżywcze 1-nej porcji: 471.8 kcal, B: 27.5 g, T: 14.2 g, Wp: 54.9 g, F: 10.5 g, WW: 5.5

Składniki:

Kasza jęczmienna pęczak 7 x łyżka (100 g)
Groszek zielony, mrożony 1 x szklanka (150 g)
Mięso z udźca z indyka bez skóry 0,4 x sztuka (150 g)
Suszone pomidory 8 x sztuka (56 g)
Olej rzepakowy 2 x łyżka (20 g)

Przygotowanie:

Kaszę ugotuj osobno.
Mięso podduś na oleju, dodaj groszek, a po 5 – 7 minutach pokrojone pomidory.
Wszystko wymieszaj razem i dopraw do smaku u lubionymi ziołami.

Kasza gryczana z orzechami (przepis na 1 porcję):

Wartości odżywcze 1-nej porcji: 535.5 kcal, B: 20 g, T: 30.6 g, Wp: 41.1 g, F: 8 g, WW: 4.3

Składniki:

Kasza gryczana 4 x łyżka (50 g)
Jaja kurze całe 1 x sztuka (56 g)
Cebula 0,5 sztuka (50 g)
Orzechy włoskie 2 x łyżka (30 g)
Olej rzepakowy 0,5 x łyżka (5 g)
Tymianek 1 x łyżeczka (4 g)

Przygotowanie:

Kaszę zacieramy lekko ubitym jajkiem, wsypujemy do rozgrzanego rondla o grubym dnie i chwilkę prażymy (wystarczą 2 minuty), aż kasza zacznie pachnieć, a ziarenka oddzielą się od siebie.
Do rondla z kaszą wlewamy szklankę wrzącej wody, dodajemy szczyptę soli i pieprzu. Przykrywamy i gotujemy na małym ogniu, aż kasza zmięknie i wchłonie prawie całą wodę (12-15 minut).
Zdejmujemy rondel z kaszą z ognia i odstawiamy na 10 minut. W tym czasie prażymy orzechy.
Na patelni rozgrzewamy olej i szklimy drobno posiekaną cebulę wymieszaną z tymiankiem.
Dodajemy kaszę, orzechy włoskie i natkę.

Czytaj więcej

CUKRZYCA typu 2 – przyczyny

Cukrzyca typu 2 to choroba metaboliczna, która dotyka coraz większą liczbę osób na całym świecie. Przyczyny tej choroby można podzielić na kilka głównych kategorii:

1. Otyłość

Jednym z głównych czynników ryzyka cukrzycy typu 2 jest nadwaga oraz otyłość. Nadmiar tkanki tłuszczowej, zwłaszcza w okolicy brzucha, zaburza równowagę hormonalną organizmu, może to prowadzić do oporności na insulinę.

2. Brak aktywności fizycznej

Brak regularnej aktywności fizycznej jest kolejnym czynnikiem ryzyka. Ćwiczenia pomagają regulować poziom cukru we krwi oraz poprawiają wrażliwość na insulinę. Dlatego zachęca się osoby z ryzykiem wystąpienia cukrzycy typu 2 oraz te, które są już zdiagnozowane do wprowadzenie regularnej aktywności fizycznej do codziennego stylu życia.

3. Genetyka

Ryzyko zachorowania na Cukrzycę typu 2 zależy od wielu czynników, a genetyka jest jednym z nich. Osoby, u których w rodzinie wystąpiły przypadki cukrzycy typu 2 są bardziej narażone na ryzyko zachorowania. Istnieją konkretne geny, które mogą zwiększać predyspozycje do zachorowania na cukrzycę typu 2. Są to na przykład geny związane z regulacją gospodarki glukozowej, insulinoopornością i funkcją trzustki. Osoby z dziedziczną predyspozycją do cukrzycy typu 2 mogą być też bardziej podatne na wpływ czynników środowiskowych, takich jak: niewłaściwa dieta, otyłość, stres czy brak aktywności fizycznej. Osoby, u których w rodzinie wystąpiły przypadki cukrzycy typu 2 powinny szczególnie monitorować swoje wskaźniki zdrowia. ¹

4. Wiek

Wiek ma istotny wpływ na ryzyko zachorowania na cukrzycę typu 2. Cukrzyca typu 2 częściej występuje u osób starszych. Dlaczego? Z wiekiem organizm może stawać się coraz bardziej oporny na insulinę, co oznacza, że komórki ciała przestają na nią reagować tak skutecznie jak wcześniej. ² Trzustka – narząd odpowiedzialny za produkcję insuliny z wiekiem może zmniejszać swoją efektywność. Do rozwoju cukrzycy może się również przyczyniać zmiana stylu życia na bardziej siedzący i ograniczenie aktywności fizycznej.

5. Nieprawidłowa dieta

Nieprawidłowa dieta może znacznie zwiększyć ryzyko wystąpienia cukrzycy typu 2. Oto kilka czynników związanych z dietą, które mogą przyczynić się do rozwoju tej choroby:

Spożywanie nadmiaru kalorii, zwłaszcza w postaci tłuszczu i cukru, może prowadzić do otyłości, co jest jednym z głównych czynników ryzyka cukrzycy typu 2.
Dieta uboga w błonnik może prowadzić do szybkiego wzrostu poziomu cukru we krwi po posiłku, co może obciążać trzustkę i prowadzić do insulinooporności. ³
Spożywanie dużej ilości produktów przetworzonych, ze sztucznymi dodatkami, konserwantami i cukrami może być szkodliwe dla zdrowia metabolicznego.

6. Stres

Stres może odegrać istotną rolę jako czynnik rozwoju cukrzycy typu 2. Osoby narażone na długotrwały stres mogą być bardziej podatne na tę chorobę. Stras może wpływać na poziom cukru we krwi poprzez zwiększenie produkcji hormonów stresu np. kortyzolu. To z kolei może prowadzić do insulinooporności i wzrostu ryzyka zachorowania na cukrzycę typu 2. Stres może wpływać negatywnie na nawyki żywieniowe. W stresujących sytuacjach niektórzy sięgają po niezdrowe przekąski i jedzą więcej słodyczy oraz fast foodów. To z kolei może prowadzić do nadwagi i otyłości, co zwiększa ryzyko cukrzycy typu 2.

7. Choroby współistniejące

Choroby współistniejące znane również jako choroby towarzyszące, to inne schorzenia lub problemy zdrowotne, występujące jednocześnie z chorobą główną. W przypadku cukrzycy typu drugiego mogą to być różne schorzenia, które mają wpływ na funkcjonowanie organizmu. Oto kilka chorób współistniejących, które mogą wpłynąć na ryzyko cukrzycy typu 2.

Nadciśnienie tętnicze: Wysokie ciśnienie krwi jest często obecne u osób z cukrzycą typu 2. Te dwie choroby wzajemnie się potęgują i zwiększają ryzyko powikłań sercowo-naczyniowych.
Dyslipidemia: Cukrzyca typu 2 często idzie w parze z zaburzeniami lipidowymi, takimi jak podwyższony poziom cholesterolu LDL i trójglicerydów oraz obniżony poziom cholesterolu HDL. Zwiększa to ryzyko chorób sercowo-naczyniowych.
Choroby serca: Osoby z cukrzycą typu 2 są bardziej narażone na choroby serca, takie jak miażdżyca, choroba wieńcowa, zawał i niewydolność serca.
Zespół metaboliczny: To zespół objawów, który obejmuje cukrzycę typu 2, otyłość brzuszną, nadciśnienie tętnicze i zaburzenia lipidowe.

8. Palenie papierosów.

Palenie papierosów może znacząco zwiększyć ryzyko wystąpienia cukrzycy typu 2 oraz pogorszyć kontrolę tej choroby u osób, które już ją mają. Jak palenie wpływa na cukrzycę typu 2? Palenie papierosów zwiększa ryzyko zachorowania na cukrzycę typu 2. Oczywiście główną przyczyną jej wystąpienia mogą być uwarunkowania genetyczne. Jednak największy udział w rozwoju cukrzycy typu II odgrywają czynniki środowiskowe, między innymi nadmierna masa ciała, nieodpowiednio zbilansowana dieta, niski poziom aktywności fizycznej, ale także palenie papierosów.⁴

Jeśli masz już cukrzycę typu 2, palenie papierosów może pogorszyć kontrolę glikemii. Papierosy działają na organizm diabetyka jak hiperglikemia, uszkadzając małe i duże naczynia krwionośne. Mechanizmy, które powodują wcześniejsze uszkodzenie wielu narządów u palaczy są związane z nasileniem procesu zapalnego, uszkodzenia śródbłonka, zwiększenia krzepliwości krwi i niedotlenienia tkanek. Palenie pobudza produkcję tzw. wolnych rodników tlenowych – bardzo aktywnych cząstek uszkadzających tkanki i pobudzających proces zapalny. A ten prowadzi do dalszego nasilenia uszkodzeń ściany naczyń krwionośnych i otaczających tkanek. Ponadto palenie zwiększa krzepliwość krwi, nasila jej lepkość oraz potęguje niedotlenienie tkanek i narządów. ⁵

Warto pamiętać, że cukrzyca typu 2 jest chorobą wieloczynnikową, a wiele z tych czynników może mieć wpływ jednocześnie. Dlatego też kluczowym elementem profilaktyki jest zdrowy tryb życia, który obejmuje zrównoważoną dietę, regularną aktywność fizyczną i unikanie czynników ryzyka, takich jak palenie papierosów i przewlekły stres. Osoby o podwyższonym ryzyku zachorowania na cukrzycę typu II powinny regularnie kontrolować poziom cukru we krwi i w razie potrzeby konsultować się z lekarzem. Wczesna diagnoza i odpowiednie zarządzanie chorobą mogą pomóc uniknąć powikłań i prowadzić zdrowszy, bardziej aktywny styl życia.

Źródła:

¹ https://nowagenetyka.pl/czy-cukrzyca-jest-choroba-uwarunkowana-genetycznie/

²https://www.mp.pl/cukrzyca/cukrzyca/typ2/65891,cukrzyca-typu-2

³http://diabetologiaonline.pl/pielegniarka_artykuly,info,205.html

⁴https://recigar.pl/palenie-papierosow-a-cukrzyca-negatywny-wplyw-nikotyny-na-diabetykow/

⁵https://journals.viamedica.pl/clinical_diabetology/article/viewFile/8907/7573

Czytaj więcej